خنثی‌سازی اهداف بورس کالا به اسم کنترل بازار

یک استاد دانشگاه با بیان اینکه بورس کالا سابقه چند صد ساله در دنیا دارد گفت: بورس کالا با ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا نقش مهمی در ثبات قیمت‌ها، محدودیت تولید و تنظیم مصرف در اقتصاد ایفا می‌کند.

حسین محمدی با اشاره به اینکه از سال ۸۲ بورس کالا در کشور ایجاد شد، افزود: هدف از ایجاد بورس کالا در کشور تنظیم عرضه و تقاضا، شفافیت در معاملات و قیمت‌ها، کشف عادلانه قیمت و نفع رساندن به تولیدکنندگان و مصرف کنندگان بود، اما به مرور زمان مشکلات بسیار زیادی در مسیر این هدف ایجاد شد. این امر باعث شد نقشی که برای بورس کالا در نظر گرفته شده بود، کامل نشود.

وی ادامه داد: علی رغم این که اهداف اولیه بورس کالا بسیار عالی بود و در ابتدا، مقررات مناسبی هم برای آن وضع شد، اما در عمل به اکثر این مقررات توجهی نشد و اهداف مد نظر قانون‌گذار اعمال نشد در نتیجه کارکرد‌های مورد انتظار و شفافیت مدنظر حاصل نشد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: در حال حاضر درصد معاملات کالا‌های مختلفی که در بورس کالا معامله می‌شوند درصد بسیار ناچیزی از کالا‌های مربوط به بخش اقتصاد و تولید داخلی کشور است. اما فارغ از تعداد کالا‌های پذیرش شده در بورس، مهم این نیست که به عنوان مثال ۱۰۰ کالا وارد بورس کالا و در آن معامله شود یا ۲۰۰ کالا، بلکه مهم این است که یک کالا درست وارد بورس کالا شود، کارکرد‌های بازار درست روی آن پیاده و شفافیت آن به طور کامل اعمال شود.

محمدی گفت: در حقیقت اساس شکل‌گیری بورس کالا در دنیا رفع کاستی‌ها و نارسایی‌های بازار‌های سنتی است، زیرا در دنیا بورس‌های کالایی در نقطه مقابل بازار‌های سنتی در زمینه عرضه و قیمت دارند. عدم شفافیت، نوسانات قیمتی و ریسک‌های مختلفی در بازار‌های سنتی وجود دارد. بنابراین، بورس کالا ایجاد شد تا این مشکلات مرتفع شود. تجربه دنیا نشان می‌دهد بورس‌های کالایی توانستند به این اهداف دست یابد.

این استاد دانشگاه گفت: مشکلاتی که برای طرفین عرضه و تقاضا ایجاد می‌شود در بورس کالا تاثیرگذار است. به عنوان مثال اگر عرضه با کسری یا محدودیت انجام شود، شاهد افزایش قیمت‌ها در بورس کالا خواهیم بود. اما این که ما بخواهیم به اسم کنترل بازار اجازه ندهیم قیمت‌ها روند عادی خود را طی کنند، ممکن نیست. این قضیه باعث ناکارآمدی سیستم مبادلات و افزایش هزینه‌ها خواهد شد.