مهاجرت معضل جدی کسب‌وکار‌ها می‌شود!

به نظر می‌رسد که کسب‌وکار‌های نوین استارت‌آپی و شرکت‌های دانش بنیانی در کشور با معضلات جدی مانند مهاجرت نیروی انسانی روبه رو شدند. چرا که شرایط اقتصادی نامناسب کشور نیرو‌های انسانی را برای یافتن آینده بهتر وادار به مهاجرت می‌کند.

همچنین، مدیر رصدخانه مهاجرت ایران در تازه‌ترین آمار‌های خود اعلام کرد که میانگین میل به مهاجرت در جامعه ایران در میان دانشجویان و جامعه آکادمیک بالای ۶۵ درصد است. در استارتاپ‌ها میل به مهاجرت به ۶۳ درصد رسیده‌است. این نشان می‌دهد که شاخص تصمیم به مهاجرت در جامعه ایران بسیار بالاست.

از سوی دیگر هم با وجود اینکه هنوز آینده طرح صیانت از فضای مجازی مشخص نیست. اما پرونده این طرح همچنان باز است؛ بنابراین خطرات احتمالی ناشی از تصویب طرح صیانت مانند مهاجرت نخبگان همچنان پابرجاست.

سینا مومنی، مدیرعامل یکتانت درباره تاثیرات طرح صیانت می‌گوید: «بخش کم اهمیت‌تر در آسیب‌های تصویب طرح صیانت، موضوع‌های مالی و درآمدی شرکت‌ها است. بزرگترین مشکلی که با تصویب این طرح ممکن است اتفاق بیفتد این است که مهاجرت نخبگان را رقم می‌زند.»

او ادامه می‌دهد: «شرایط کشور به شکلی است که برای افرادی که قصد دارند بمانند، تصمیم‌گیری را سخت کرده‌است. طرح صیانت نیز به نوعی تزریق موج ناامیدی به افرادی است که مانده‌اند. به ویژه جوانانی که در مرحله‌ای هستند که تازه می‌خواهند وارد بازار کسب‌وکار بشوند.»

مدیرعامل یکتانت بیان کرد: «من نمی‌دانم فردای طرح صیانت، قرار است که چه اتفاقی رخ دهد، اما فارغ از اینکه چقدر تغییرات صورت بگیرد، میزان ناامیدی آن یکسان است. به همین ترتیب افراد دومینو وار تصمیم به مهاجرت می‌گیرند.»

مومنی معتقد است که کسب‌وکار‌ها و استارت‌آپ‌های نوین دنیا، بیشتر بر آدم‌ها سوارند. در اینجا بحث خلاقیت، هوش و استعداد افراد مطرح است و هرکسی نمی‌تواند با پول بیشتر و دستگاه‌های بیشتر کسب‌وکار خود را توسعه بدهد.

او در این باره توضیح می‌دهد: «حالا که کسب‌وکار‌ها وابسته به آدم‌ها شدند، اگر امید و انگیزه داشته باشند تقریبا همه چیز درست می‌شود. اما اگر منابع انسانی کم کم مهاجرت کنند، اقتصاد نیز تحت تاثیر قرار میگیرد. فارغ از اینکه یک کسب‌وکار بدون اینترنت باشد یا کسب‌وکار‌هایی که وابسته به اینترنت هستند.»

مدیرعامل یکتانت در پاسخ به این سوال که چند درصد از نیرو‌های این شرکت مهاجرت کردند، می‌گوید: «بیشتر از ۶۵ درصد از نیرو‌هایی که از یکتانت در شش ماه گذشته جدا شدند، به دلیل مهاجرت بوده است. اغلب مهاجرت‌ها نیز به کشور هلند و آلمان است. چون در این کشور‌ها زبان علم مشترک است.»

او مهاجرت نیروی انسانی را معضل جدی برای آینده کسب‌وکار‌ها می‌داند و معتقد است که کسب‌وکار‌ها با ادامه این روند دیگر نمیتوانند بر روی محور تکنیکال مانور بدهند، چون بیشتر این موج مهاجرت در میان افراد فنی است.

مدیرعامل یکتانت با اشاره به اینکه می‌توان با رفع برخی از نیاز‌ها از مهاجرت نیرو‌ها جلوگیری کرد، اظهار می‌کند: «می‌توان برای نگهداری از منابع انسانی شرایطی ایجاد کرد که انتخابشان این باشد که بمانند. به عنوان مثال نیرو‌ها درآمد بیشتر طلب می‌کنند یا شرکت ما استفاده از نظر سنجی از نیرو‌های خود متوجه می‌شود که افراد می‌خواهند با علم روز دنیا پیشرفتند کنند؛ بنابراین ما با تمرکز بر این نیاز‌ها سعی می‌کنیم از مهاجرت آن‌ها تا حدودی جلوگیری کنیم.»

او معتقد است که ما باید کمک کنیم که افراد انگیز‌ه‌هایی پیدا کنند تا بمانند. تا در نهایت خود و کشور را رشد بدهند.

در سال‌های اخیر میل به مهاجرت در میان افراد متخصص افزایش یافته است. این آمار‌ها نشان می‌دهد که سازمان‌ها و به ویژه استارتاپ‌ها باید برای مساله مهاجرت و تبعات آن برنامه‌ریزی دقیق و مناسبی انجام دهند.

مومنی در پاسخ به این پرسش که آیا دولت و حاکمیت چقدر مانع رشد استارت‌آپ‌های کشور می‌شوند، می‌گوید: «در همه جا دنیا شرکت‌های استارتاپی که رشد کردند، نهاد‌های حاکمیتی باید کمک کنند تا این رشد بهتر اتفاق بیفتد. مثلا در امارات و فرانسه بودجه‌های زیادی برای رشد کسب‌وکار‌های استارتاپی در نظر گرفته‌می‌شود.»

او در این باره ادامه می‌دهد: «همچنین، دولت می‌تواند با معافیت‌های مالیاتی به رشد کسب‌وکار‌ها کمک کند یا در حوزه بیمه استارت‌آپ‌ها نیز دولت می‌تواند ورود کند. مالیات‌هایی که در سال جدید تصویب شدند فشار زیادی بر شرکت‌های دانش بنیانی مثل ما می‌آورند.»

مدیرعامل یکتانت با اشاره بر اینکه ما قوانین خیلی سخت وپیچیده‌ای در حوزه بیمه داریم، ادامه می‌دهد: «در این مورد بیمه استارت‌آپ‌هایی مانند ما خیلی اذیت می‌شویم. سود کسب‌وکار‌های ما به واسطه اینکه رشد سریع می‌خواهد خیلی کم است.»

مومنی به کمک‌های حاکمیتی به کسب‌وکار‌های نوپا اشاره کرد و می‌گوید: «دولت با استفاده از کار در شرکت‌های دانش بنیان یک سری امتیازات در نظر می‌گیرد، مثلا پروسه سربازی بسیار راحت‌تر می‌شود. یعنی افراد می‌توانند سربازی خود را در شرکت‌های دانش بنیان بگذرانند.»

او ادامه می‌دهد: «یکی دیگر از اقدامات خوب دولت این است که شرکت‌هایی که به دانش بنیان نوع یک تبدیل می‌شوند، معاف از مالیات می‌شوند. این برای کسب‌وکار‌هایی که در ابتدای راه هستند خیلی خوب است.»

در پایان مدیرعامل یکتانت معتقد است که رقیب داشتن برای کسب‌وکار‌ها خوب است. در بخشی بازیگران یک حوزه بیشتر هستند، در بخش دیگر بازیگران کمتر است که باعث انحصارگری میشود. اما با به وجود آمدن یک یا چند رقیب انحصاگری در آن حوزه کمتر خواهد شد.

او می‌گوید: «همیشه ما شنیدیم که رقیب خوب است. حضور رقیب می‌تواند به کسب‌وکار کمک کند، چرا که انگیزه او برای اینکه خدمات خود را بهتر کند، بیشتر می‌شود.»

همچنین مومنی بیان کرد: «حضور رقیب می‌تواند در زمان‌هایی که با حاکمیت دچار مشکل می‌شوید، خوب باشد، چرا که یک کسب وکار می‌تواند خواسته خود را بهتر بیان کند و اهمیت خواسته را بهتر نشان داد.»

به نظر می‌رسد که استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان با معضلات جدید مانند مهاجرت نیروی انسانی و مشکلات جدی جدی مواجه هستند که دولت و حاکمیت باید برای جلوگیری از آسیب‌های بیشتر به این کسب‌وکار‌ها اقدامات اساسی انجام دهد.