یک شهاب سنگی مریخی فرضیات دانشمندان درباره شکل‌گیری سیارات را تغییر داد

بر اساس پژوهشی که نتایج آن به تازگی در مجله Science منتشر شده، اندازه‌گیری بسیار دقیق مقادیر ایزوتوپ‌های کریپتون در نمونه شهاب سنگ‌های مریخ که به زمین رسیده، منشأ عناصر مذکور در سیاره ما را نشان داده است. این ایزوتوپ‌ها به‌طرز غافل‌گیرکننده‌ای مطابق با نمونه‌های حاصل از شهاب سنگ‌های کندریت هستند.

این یعنی شهاب سنگ‌ها بسیار زودتر از آن‌چه قبلا تصور می‌شد عناصر فرّار را به شکل‌گیری سیارات وارد کرده‌اند. پروفسور «ساندرین پرون»، پژوهشگر دانشگاه کالیفرنیا، دیویس می‌گوید: «ترکیبات کریپتون در داخل مریخ کاملا منشأ کندریتی دارند، اما همین ترکیبات در اتمسفر سیاره از خورشید هستند. تفاوت مشخصی میان این دو وجود دارد.»

شهاب سنگ مریخ به ما چه می‌گوید؟
این یافته‌ها نشان می‌دهند که اتمسفر مریخ نمی‌تواند صرفا از طریق انتشار گاز از گوشته شکل گرفته باشد، چون در این صورت باید ترکیبات کندریتی می‌داشت. سیاره سرخ احتمالا پس از عبور از مرحله اقیانوس مواد مذاب، اتمسفر خود را از سحابی خورشیدی گرفته تا از ترکیب شدن اساسی گاز‌های کندریتی داخل خود با گاز‌های اتمسفری خارج جلوگیری کند؛ بنابراین محققان می‌گویند رشد مریخ پیش از پراکنده شدن سحابی خورشیدی تکمیل شده است. البته فرآیند تابش یا پرتوافکنی احتمالا اتمسفر سحابی مریخ را هل داده و بعید نیست که آثار آن در جایی زیر سطح یا در قطب‌های یخی این سیاره پنهان باقی مانده باشد.

«سوجوی موخوپادیای»، استاد دانشگاه کالیفرنیا، دیویس می‌گوید: «مریخ برای وقوع این اتفاق باید بلافاصله بعد از برافزایش خود سرد شده باشد. اگرچه تحقیق ما به وضوح از وجود گاز‌های کندریت در داخل مریخ خبر می‌دهد، ولی سوالات جالبی را پیرامون منشأ و ترکیبات اولیه اتمسفر مریخ مطرح می‌کند.» او و پرون قرار است در آینده تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام دهند.

پیش‌تر دانشمندان فرض می‌کردند که عناصر فرّار در زمان شکل‌گیری سیاره اولین بار از سحابی خورشیدی وارد شده‌اند. چون سیاره در آن زمان به شکل توپی از سنگ گداخته بوده، این عناصر ابتدا درون اقیانوس مواد مذاب حل شده‌اند و بعد به شکل گاز به اتمسفر رفته‌اند. در ادامه شهاب سنگ‌های کندریت روی سیاره سقوط کرده‌اند و عناصر فرّار بیشتری را با خود آورده‌اند.

از این رو، دانشمندان انتظار داشتند که ترکیبات داخلی سیاره نشان‌دهنده ترکیبات سحابی خورشیدی یا ترکیبی از عناصر خورشیدی و شهاب سنگی باشند و در آن سو، عناصر اتمسفر عمدتاً از شهاب سنگ‌ها نشأت گرفته باشند. حالا با این تحقیق جدید شرایط تغییر کرده است.