طبق قانون بانک مرکزی، افرادی که برای خرید مسکن به وام نیاز دارند باید به بانک مسکن مراجعه کنند. تا چندین سال قبل، ماجرا به این ترتیب بود که افراد باید حساب سپرده یکساله باز کرده و در سرمایهشان تغییری ایجاد نمیکردند تا پس از یک سال، بانک مطابق دستورالعمل، مبلغ وام را به آنها بدهد.
حالا اگر نمیتوانستید برای خرید خانه یک سال صبر کنید در تنگنا قرار میگرفتید. به همین دلیل، اوراق تسهیلات مسکن از سوی مدیران بانک ایجاد شد تا شما بتوانید زودتر از موعد به وام مسکن دست پیدا کنید. بهطورکلی با پرداخت مبلغی برای خرید اوراق مسکن نسبت به حالت عادی در دریافت وام اولویت مییابید. سرمایهگذاران با دو هدف در اوراق تسهیلات مسکن سرمایه گذاری میکنند؛ هدف اول، تبدیل کردن اوراق به وام و هدف دوم، استفاده از تغییرات قیمتی اوراق و کسب سود معاملاتی است.
میتوانید به سه روش، اوراق مسکن را معامله کنید. راه اول، افتتاح حساب صندوق پسانداز یکم، پسانداز مبلغ ۴۰ میلیون تومان به مدت یک سال و پس از آن دریافت مبلغ ۱۲۰ میلیون تومان (۸۰ میلیون وام + ۴۰ میلیون اصل سپرده) در قالب وام با بهره بین ۱۰ تا ۱۲ درصد که مشخص است. راه دوم، به یکی از شعب بانک مسکن مراجعه کرده و اقدام به افتتاح حساب ممتاز با سود سپرده ۹ درصد کنید.
در این حالت، شما باید حداقل ۲۷ میلیون تومان را برای سه ماه نگه دارید و پس از آن بانک به ازای هر ۲۷ میلیون تومان در نوبت اول ۳ برگه حق تقدم تسهیلات مسکن و پس از آن به ازای همان مبلغ در هر ماه یک برگه دیگر را به سپردهگذار خواهد داد. لازم به ذکر است که این اوراق ۱۵ام هرماه به سپردهگذار اعطا میشود و پس از انجام فرایندهای اداری از اول ماه بعد این اوراق قابلیت معامله در بازار را دارند.
اما همانطور که از توضیحات بالا برمیآید این حالات بسیار زمانبر هستند و برای افرادی که زمان زیادی جهت خرید ندارند مناسب نیستند. این افراد میتوانند به دو شیوه، مالکیت اوراق تسه را در اختیار بگیرند؛ اول با مراجعه به شعب بانک مسکن و درخواست خرید اوراق از شعب بانک که معمولا فرایند زمانبری را طی میکند و دوم افتتاح حساب کارگزاری، دریافت کد آنلاین و خرید اوراق از طریق سامانه معاملات آنلاین است. لازم به ذکر است که نماد اوراق تسهیلات مسکن همراه با ماه و دو رقم آخر سال انتشار نشان داده میشود، مثلا اوراق تسهیلات مسکن منتشر شده در تیرماه ۱۳۹۷ به صورت تسه۹۷۰۴ نشان داده میشود.
ویژگیهای اوراق مسکن
*این اوراق سررسید دوساله دارند و در صورت صلاحدید تا ۶ ماه دیگر قابل تمدید هستند.
*بر اساس آخرین دستورالعمل دارندگان اوراق تسه که تا تاریخ سررسید، اوراق را نگه میدارند میتوانند به ازای هر ورق ۵ میلیون ریال وام دریافت کنند.
*اگر میخواهید با خرید اوراق تسه وام دریافت کنید با توجه به اینکه در شهرهای بزرگ مقدار وام مسکن ۱۱۰ میلیون تومان است و ۱۰ میلیون در قالب جعاله به شما پرداخت میگردد بنابراین شما باید تعداد ۲۰۰ برگه تسه را خریداری کنید و تا قبل از انقضای اوراق، آن را به جریان بیندازید.
*بر اساس قوانین سازمان بورس، هر زمان که این اوراق را بخرید حداقل دو ماه و در شرایطی تا چهار ماه اجازه معامله مجدد اوراق تسه را ندارید مگر آنکه کمتر از چهار ماه از تاریخ سررسید آن باقیمانده باشد؛ بنابراین همانطور که مشاهده میکنید تا حدودی امکان سفتهبازی در این اوراق از بین رفته است و شما به عنوان یک سرمایهگذار عادی (و نه سفتهباز) باید در صورت نیاز به گرفتن وام، این اوراق را بخرید. تجربه نشان داده جز در ماههای اول ایجاد این اوراق و معاملات آن در بازار، در ایام دیگر شاهد نوسانات جذاب در نمادهای اوراق تسهیلات نبودهایم.
*این اوراق مشروط بر آنکه چه فاصله زمانی تا سررسید باقیمانده است قیمتهای مختلفی دارند، ولی معمولا هرچه فاصله زمانی تا سررسید آن بیشتر باشد، این اوراق گرانتر خواهند بود؛ بنابراین برای آنکه هزینه سنگینی به شما وارد نشود باید به این نکته توجه کنید.
*در حال حاضر طبق قانون، هر کد معاملاتی در یک جلسه معاملاتی مجاز به خرید ۱۶۰ ورقه تسهیلات مسکن است.
*از زمان خرید اوراق تسهیلات مسکن تا زمان انقضای آن، دارنده ورقه میتواند برای دریافت وام مسکن اقدام کند. باید توجه داشته باشید که با توجه به فرایند زمانبر اخذ وام مسکن، اوراق خریداری شده توسط شما نباید خیلی نزدیک به تاریخ سررسید باشند. مثلا نباید اوراقی که تاریخ سررسید آنها ۱۰ تا ۱۵ روز دیگر است را خریداری کنید.
*ممکن است با افزایش شدید تقاضای خانه و رونق معاملات مسکن، قیمت این اوراق نیز روند افزایشی به خود بگیرد.
*مبلغ وام اعطایی به هر فرد با توجه به شهر محل زندگی آن متفاوت بوده و از ۸۰ تا ۱۲۰ میلیون تومان متغیر است؛ بنابراین پیش از آنکه اقدام به خرید اوراق تسه کنید در این رابطه اطلاعات لازم را کسب کرده و سپس بر اساس مبلغ وام اعطایی، تعداد مشخصی از اوراق تسه را بخرید. در ضمن، درصد بهره این اوراق نیز با توجه به زمان دریافت وام و مبلغ آن متفاوت است.
بررسی آخرین وضعیت قیمت اوراق مسکن نشان میدهد که هر برگ اوراق وام مسکن در فروردین و اردیبهشت و خرداد سال گذشته به ترتیب ۱۳۸ هزار و ۶۰۰، ۱۴۰ هزار و ۸۰۰ و ۱۳۹ هزار و ۶۰۰ تومان قیمت دارند. هر برگ اوراق تسهیلات مسکن بانک مسکن در تیر، مرداد و شهریور ماه سال گذشته با قیمت ۱۳۸ هزار و ۴۰۰، ۱۳۹ هزار و ۱۳۹ هزار و ۲۰۰ تومان داد و ستد میشود. همچنین این اوراق در ماه مهر سال گذشته ۱۳۹ هزار و ۹۰۰، در آبان ماه ۱۳۹ هزار و ۲۰۰ و در آذرماه نیز ۱۳۹ هزار و ۴۰۰ تومان قیمت دارند.
اوراق تسهیلات مسکن در دی و بهمن سال گذشته نیز با قیمتهای ۱۴۰ هزار و ۱۳۸ هزار و ۹۰۰ تومان معامله میشود. این اوراق در فروردین ماه سال جاری ۱۳۹ هزار و ۷۰۰ تومان قیمت دارد که این گزارش بر اساس همین قیمت نوشته شده است.
قیمت اوراق برای مجردها و متأهلهای تهرانی
بر این اساس، مجردهای ساکن تهران میتوانند تا ۲۸۰ میلیون تومان تسهیلات دریافت کنند که شامل ۲۰۰ میلیون تومان تسهیلات خرید مسکن و ۸۰ میلیون تومان وام جعاله میشود؛ لذا برای دریافت ۲۰۰ میلیون تومان وام باید ۴۰۰ برگه تسهیلات مسکن خریداری کنند که هزینه این تعداد اوراق با ورق (تسه) ۱۳۹ هزار و ۷۰۰ تومانی ۵۵ میلیون و ۸۸۰ هزار تومان میشود. همچنین با در نظر گرفتن ۸۰ میلیون تومان وام جعاله که برای آن باید ۱۶۰ ورق به مبلغ ۲۲ میلیون و ۳۵۲ هزار تومان خریداری کنند، مجموع هزینه خرید اوراق به ۷۸ میلیون و ۲۳۲ هزار تومان میرسد.
زوجهای تهرانی نیز بر همین اساس میتوانند تا سقف ۴۸۰ میلیون تومان شامل ۲۰۰ میلیون تومان تسهیلات خرید مسکن برای هر نفر و ۸۰ میلیون تومان وام جعاله دریافت کنند؛ بنابراین زوجین باید ۸۰۰ برگه تسهیلات مسکن خریداری کنند که هزینه آن ۱۱۱ میلیون و ۷۶۰ هزار تومان میشود که همراه با هزینه ۲۲ میلیون و ۳۵۲ هزار تومانی وام جعاله که برای آن باید ۱۶۰ ورق تسهیلات مسکن خریداری کنند، در مجموع باید ۱۳۴ میلیون و ۱۱۲ هزار تومان پرداخت کنند.
قیمت اوراق در سایر استانها
سقف این تسهیلات برای مراکز استان و شهرهای با جمعیت بیش از ۲۰۰ هزار نفر برای مجردها به ۱۶۰ و برای زوجین به ۳۲۰ میلیون تومان رسیده است که با توجه به اینکه مجردها باید ۳۲۰ و متاهلهای ساکن این شهرها نیز باید ۶۴۰ برگه تسهیلات مسکن خریداری کنند، مجردها باید ۴۴ میلیون و ۷۰۴ و متاهلها نیز باید ۸۹ میلیون و ۴۰۸ هزار تومان پرداخت کنند.