از کپسول اکسیژن طبی چطور نگهداری کنیم؟

سیلندر یا کپسول اکسیژن طبی محصولی است برای افرادی که با بیماری‌های تنفسی، ریوی و قلبی دست و پنجه نرم می‌کنند. این محصول با ظرفیت بین 1 تا 40 لیتری تهیه می‌شود و برای نگهداری از آن‌ هم باید به نکات زیادی دقت داشته باشید. در این مطلب قصد داریم به بررسی کامل کپسول اکسیژن طبی و مواردی که باید در نگهداری و مراقبت از آن در نظر داشته باشید، بپردازیم.

چک لیست ایمنی کپسول اکسیژن

برای استفاده از سیلندر اکسیژن طبی باید به چند نکته ایمنی دقت داشته باشید که عبارتند از:

• وقتی این کپسول در اتاق قرار دارد، باید از سیگار کشیدن خودداری کنید.
• وسایل گرمایشی با شعله باز مثل شومینه، بخاری و ... را در اتاقی که کپسول اکسیژن در آن قرار دارد، نگذارید.
• هرگز روان‌کننده‌هایی مثل روغن بچه، روغن، گریس و .... را در نزدیکی اتصالات کپسول و یا شلنگ آن قرار ندهید. همچنین قبل از دست زدن به کپسول و حتی شلنگ آن باید دست‌های خود را کامل بشویید.
• مطمئن شوید که سیلندر اکسیژن طبی گاز فشرده را در نزدیکی منبع گرما قرار نگرفته باشد. اگر این محصول در نزدیکی منبع گرما یا شعله قرار بگیرد، ممکن است باعث آتش‌سوزی و انفجار شود. سیلندرهای گاز فشرده تحت فشار بالا هستند و به همین علت اگر کوچکترین حرارتی به آن‌ها برسد، باعث فشار بیش از حد سیلندر و در نتیجه انفجار می‌شود.
• یک نکته مهم در چک لیست ایمنی کپسول اکسیژن، بررسی مداوم نشانگر پلاستیکی روی کپسول است. اگر تغییر شکل داده باشد، باید فورا آن را تعویض کنید.
• استفاده از حسگر دود در اتاقی که باید سیلندر اکسیژن طبی را در آن قرار دهید، در این مواقع اهمیت دارد.

مدت زمان نگهداری از کپسول اکسیژن

سوالی که همیشه برای مصرف‌کنندگان سیلندرهای گاز اکسیژن وجود دارد، مدت زمان استفاده از این محصول است. کپسولی که  قبلا خریداری کرده‌اید ولی از آن استفاده نمی‌کنید و درب آن پلمپ است، تاریخ انقضا ندارد. در واقع می‌توانید در هر زمانی که بخواهید از آن استفاده کنید.

برای اینکه بفهمید مدت زمان نگهداری از کپسول اکسیژن چقدر است، باید از نشتی نداشتن آن مطمئن شوید. برای این کار مقداری کف صابون را به دهانه شیر بزنید؛ اگر کف به سمت بیرون حرکت کرد، یعنی کپسول نشتی دارد و نگهداری و استفاده از آن توصیه نمی‌شود.

همچنین باید رنج گیج فشار را هم کنترل کنید. برای این کار به یک مانومتر نیاز دارید که باید به سیلندر متصل شود. هر چند وقت یکبار این کار را تکرار کنید تا از مدت زمان نگهداری سیلندر طبی مطمئن شوید.

گفته می‌شود که یک کپسول پر بدون استفاده را می‌توان حداکثر برای مدت زمان 2 سال در خانه نگهداری کرد. اما بعد از این باید دوباره شارژ شود.

دلایل انفجار کپسول اکسیژن

تا به حال در مورد حوادثی مثل انفجار سیلندر اکسیژن طبی چیزی شنیده‌اید؟ چرا این کپسول منفجر می‌شود؟ اکسیژن هوا با اکسیژن فشرده داخل کپسول واکنش متفاوتی نسبت به گازهای دیگر نشان می‌دهد. به طور کلی این اکسیژن بسیار واکنش‌پذیر است و می‌تواند در برابر روغن، گریس و حرارت به شدت واکنش نشان دهد.

حتی اگر فلزات و منسوجات و لاستیک نیز در مجاورت سیلندر اکسیژن قرار بگیرند، ممکن است در اثر اشتعال آن، به شعله‌ور شدن آتش منجر شود. همچنین اگر شلنگ یا شیر کپسول نشت کند، میزان غلظت اکسیژن در هوای اتاق بالا می‌رود. همین شرایط هم مستعد انفجار است.

به طور کلی دلایل انفجار کپسول اکسیژن طبی عبارت است از:

• افزایش غلظت اکسیژن در محیط
• استفاده از مواد ناسازگار با اکسیژن
• استفاده از اکسیژن در تجهیزات غیراستاندارد

عوارض استفاده از کپسول اکسیژن

دلیل استفاده از سیلندر اکسیژن طبی برای افرادی است که به بیماری‌های تنفسی، بیماری ریوی و قلبی مبتلا هستند. استفاده از این محصول تحت نظر پزشک معالج صورت می‌گیرد و بعد از درمان، باید کنار گذاشته شود. اگر فرد سلامت خود را کامل بدست آورد و دیگر نیازی به کپسول نداشته باشد اما همچنان از آن استفاده کند، ممکن است به تنبلی ریه‌ها و عادت کردن به اکسیژن خالص دچار شود.

در این شرایط، بدن قادر به دریافت اکسیژن معمولی موجود در هوا نیست و مشکلات دیگری را به وجود می‌آورد؛ به طوری که باعث تنگی نفس می‌شود. از کار افتادن ریه‌ها هم از دیگر عوارض استفاده از کپسول اکسیژن در دراز مدت است. بیمار باید به محض طی کردن پروسه درمان، این دستگاه را به طور کامل کنار بگذارد.

دستورالعمل استفاده از کپسول اکسیژن

استفاده از سیلندر اکسیژن پزشکی باید به شکل درستی انجام شود. نکته قابل توجه این است که کاربردهای این گاز تنها به حوزه پزشکی محدود نیست و در صنایع متعددی به کار برده می‌شود.

بهتر است قبل از آموزش نحوه استفاده از کپسول اکسیژن ابتدا کمی با اجزای مختلف آن آشنا شوید. یک کپسول اکسیژن شامل اجزای زیر است:

• مانومتر: از مانومتر جهت اندازه‌گیری فشار گاز اکسیژن ورودی و خروجی کپسول استفاده می شود.
• رگولاتور: این بخش مهمترین جزء از کپسول اکسیژن است، چراکه تنظیم میزان اکسیژن خروجی را بر عهده دارد و در صورت خرابی، مقدار زیادی گاز تحت فشار از کپسول خارج می شود که بسیار خطرناک است. در واقع عملکرد رگولاتور در جهت تبدیل واحدهای فشار مانومتر به واحد لیتر در دقیقه جریان اکسیژن است.
• محفظه آب: جهت مرطوب کردن اکسیژن خروجی به کار می رود.
• لوله کانولا بینی یا ماسک: برای رساندن اکسیژن از بینی یا دهان به بدن است.

فشار کپسول اکسیژن چقدره؟

فشار سیلندر اکسیژن پزشکی به میزان گازی گفته می‌شود که در داخل کپسول ریخته می‌شود. این فشار طبق اعلام شرکت‌های سازنده بین 120 تا 135 بار است. پزشک معالج برای درمان بیماران فشار را برحسب لیتر در دقیقه تعیین می‌کند. هر چه فشار کپسول بیشتر باشد، مدت زمان طولانی‌تری می‌توانید از آن استفاده کنید.

برای مثال وقتی یک کپسول با فشار کاری 150 بار راهی بازار می‌شود، یعنی حداکثر فشاری که می‌توانید کپسول را با آن شارژ کنید، 150 بار است. کپسول‌ها برحسب فشاری که دارند، برای کارهای مختلفی استفاده می‌شوند.

دمای نگهداری از کپسول اکسیژن چقدر است؟

نگهداری سیلندر اکسیژن باید در دمای مخصوص انجام شود. همانطور که اشاره کردیم اگر دمای اتاق گرم باشد و یا این محصول را در نزدیکی وسایل گرمایشی قرار دهید، ممکن است باعث بروز آتش‌سوزی و انفجار شود. همیشه کپسول باید در دمای خنک نگهداری شود.

برای نگهداری کپسول اکسیژن باید به موارد و نکات دیگری هم دقت داشته باشید:

• این کپسول را نباید در محیط مرتفع قرار دهید. در صورتی که کپسول به هر دلیلی از ارتفاع بیفتد، خطر بروز انفجار و ضربه‌خوردگی در آن وجود دارد. (منبع)
• این محصول را در محل رفت و آمد یا خروجی اضطراری نگذارید.
• هرگونه مواد آتش‌زا مثل الکل، نفت، روغن و ... را از کپسول دور کنید.

نحوه صحیح نگهداری از کپسول اکسیژن

در این مقاله شما را با شرایط نگهداری از کپسول اکسیژن طبی، دمای مناسب آن، دلایل انفجار و راهکارهای جلوگیری از این حادثه آشنا کردیم. به طور کلی سیلندر اکسیژن طبی محصولی است که به مراقبت زیادی نیاز دارد و باید تنها در مواقعی که پزشک تشخیص می‌دهد، استفاده شود. بعد از طی کردن پروسه درمان، استفاده از آن به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

امیدواریم در این مطلب توانسته باشیم به سوالات شما پاسخ درستی داده باشیم. منتظر دریافت دیدگاه‌ها و نظرات شما هستیم.