روندی صعودی در رشد تولید کالا‌های سرمایه‌ای

بنا به گزارش منتشر شده از وضعیت تولید در ۲۸۰ شرکت صنعتی بورس در تیر ماه ۱۴۰۱، رشد تولید کالا‌های سرمایه‌ای در تیر حدود ۲۵ درصد برآورده شده که قسمت عمده آن به علت رشد تولید در ماشین آلات و تجهیزات بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال جاری رشد تولید اقلام سرمایه‌ای در کشور روندی کاملا صعودی را تجربه کرده، به گونه‌ای که از ارقام رشد منفی در ابتدای سال به رشد‌های بالای کنونی رسیده است. وضعیت رشد در تولید کالا‌های واسطه‌ای و مصرفی نسبت به ماه‌های ابتدایی سال کمی بهبود یافته، اما هنوز نسبت به رشد تولید کالا‌های سرمایه‌ای بسیار پایین‌تر است. رشد تولید مصرفی و واسطه‌ای در تیر ماه امسال حدود ۵ درصد بوده است.

تولید صنایع را می‌توان بر اساس ماهیت و کارکرد محصولات به سه گروه کالا‌های مصرفی، واسطه‌ای و سرمایه‌ای تقسیم کرد. از آنجایی که عوامل اثر گذار بر روی این کالا‌ها با همدیگر متفاوت است، طبیعی است که روند‌های متفاوتی داشته باشند. از این رو بررسی تولیدات در این طبقه بندی‌ها می‌تواند به درک عوامل مؤثر بر روند تغییرات تولید کمک کنند. نمودار هفت روند رشد تولید کالا‌های مصرفی، واسطه‌ای و سرمایه‌ای را در دوره‌های اخیر نشان می‌دهد. بر اساس این نمودار تولید صنعتی در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ با کاهش رو به رو شد و بیشترین کاهش تولید در این دوره مربوط به کالا‌های نهایی (مصرفی و سرمایه ای) بوده است و تولید کالا‌های واسطه‌ای در این دوره کاهش به مراتب کمتری را تجربه کرده است.

اما از ابتدای سال ۱۳۹۹ وضعیت تغییر کرد. به گونه‌ای که از اردیبهشت ۹۹ تا انتهای سال ۱۴۰۰ رشد تولید کالا‌های نهایی اعم از مصرفی و سرمایه‌ای به دلیل محدودیت‌های وارداتی بر روی این محصولات (ناشی از تحریم‌ها و محدودیت ثبت سفارش) و همچنین رشد نرخ ارز (که منجر به ارزان‌تر شدن کالا‌های داخلی نسبت به کالا‌های وارداتی شده است)، در بیشتر دوره‌ها بیشتر از رشد کالا‌های واسطه‌ای بوده است.

رشد تولید کالا‌های مصرفی که از نیمه دوم سال ۱۳۹۹ تا انتهای سال ۱۴۰۰ همواره مثبت بوده در دو ماه ابتدایی سال ۱۴۰۱ منفی شده است. اما در خرداد ماه رشد این نوع محصولات مثبت شده است. همچنین رشد تولید کالا‌های واسطه‌ای در نیمه دوم سال قبل بین منفی ۳ تا منفی ۱/۵ درصد بوده است. شاخص تولید این محصولات در فروردین بعد از ۱۰ ماه به رشد مثبت ۴ درصد رسید و در دو ماه اخیر نیز مثبت باقی ماند.

رشد کالا‌های سرمایه‌ای نیز در ماه‌های اخیر نوسانات قابل توجه‌ای داشته است. در اردیبهشت ماه و خرداد ماه با توجه به مثبت بودن رشد بالای تولید در صنعت ماشین آلات و تجهیزات رشد تولید کالا‌های سرمایه‌ای نیز مثبت و قابل توجه بوده است.