فساد ۲۰ هزار میلیاردی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری

«بهمن فلاح»، کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با خبرنگار پول نیوز با اشاره به مشکلات صندوق سرمایه‌گذاری در بازار ایران اظهار داشت: اکنون ۳۴۶ صندوق سرمایه گذاری در بازار ما موجود است که سقف فرهنگ و توسعه سرمایه‌گذاری غیر مستقیم را نشان می‌‍دهد. به لحاظ کمی و تیپ‌های مختلف صندوقی بسیار فقیر هستیم. نکته اصلی که باعث فقر شده این است که کیفیت عملکرد صندوق‌های سرمایه گذاری ضعیف بوده است. به لحاظ کمی این صندوق‌ها در چارچوب‌ها و مدل‌های مختلفی باید ایجاد کنیم که حتی اگر ۵ هزار صندوق دیگر نیز تاسیس شود برای بازار مکفی نیست.

وی در ارتباط با این که چه مشکلاتی باعث ضعف عملکرد صندوق‌ها شده است، گفت: سوء مدیریتی که وجود دارد. البته این سوع مدیرت دو نوع است. نوع اول سوء مدیریتی که در بسیاری از صندوق‌ها وجود داشته که باعث بی اعتمادی در سرمایه گذاری غیر مستقیم شده است. نوع دوم این است که هنوز در کشور‌مان فرهنگ سرمایه‌گذاری غیر مستقیم جا نیفتاده است.

فلاح ادامه داد و افزود: در دنیا همه به سمت ETF رفته‌اند ما در آن دو ETF که راه‌اندازی کردیم هم سوء مدیریت بود و هم به نوعی اعتماد و اعتباری که به سمت این‌ها آمده بود را خدشه‌دار کردیم. (مقصود از‌ای تی اف که برگرفته از لغت انگلیسی Exchange Traded Fund است و به اختصار ETF نامیده می‌شود، صندوق قابل معامله است، که نوعی از اوراق بهادار بوده و شامل فهرستی از دارایی‌های باارزش و مختلف مانند طلا، سهام، نفت، ارز‌های دیجیتال، بیت کوین و... می‌باشد.)

وی در ارتباط با ضعف ETF‌های ملی ما خاطرنشان کرد: همان صندوق‌های پالایش یکم دارای یکم این‌ها دو ETF ملی ما بودند که قرار بود فرهنگی سرمایه گذاری غیر مستقیم را در کشور ما رواج بدهند. این دو با قیمت تضمین شده و تضمین‌های دولت فروخته شدند به خاطر سوء مدیریت و خدشه دار کردن اعتماد مردم باعث شدند مسیری که برای کسب اعتبار مردم شکل گرفته بود از بین برود. الان هم به لحاظ کمی مشکل داریم؛ که معلول علتی به نام عملکرد ضعیف کیفی صندوق‌ها است.

این کارشناس بازار سرمایه با انتقاد از عملکرد مدیریت صندوق‌ها گفت: با مگر می‌شود صندوق‌ها توسط تحلیلگر مدیر صندوق و مدیر سرمایه گذاری و یک تیم تخصصی اداره شود، اما بازدهی آن‌ها به مراتب کمتر از بازده شاخص و بازار باشد. در این موارد یک سرمایه‌گذار آماتور با یک تیم تخصصی چه فرقی می‌تواند داشته باشد. پس در این قسمت یک خلع و سوء مدیریت حس می‌شود.

فلاح در پاسخ به این که چه کسانی باید این صندوق‌های سرمایه گذاری راه بیندازند تصریح کرد: فرایند پذیرش صندوق در ایران بسیار پیچیده است؛ و سازمان بورس نه پتانسیل این موضوع را دارد و نیروی انسانی که بتواند ۵۰۰۰ صندوق را مدیریت کند. در بهترین حالت امکان مدیریت و نظارت ۵۰۰ صندوق را داراست. چرا که هم اکنون نیز سازمان بورس نتوانسته است یک فرایند استاندارد برای نظارت بر صندوق‌ها تعریف کند. پس نظارت اصولی و استانداردی بر صندوق‌ها دیده نمی‌شود.

وی ادامه داد و افزود: اگر اکنون از صندوق‌ها در بازه زمانی سال‌های ۹۸ و ۹۹ تحقیق و تفحص صورت بگیرد حداقل ۲۰ هزار میلیارد تومان فساد کشف می‌شود. یعنی یک خلع ۲۰ هزار میلیارد تومانی در جمع کلی عملکرد صندوق‌ها وجود دارد.

 

 

بیشتر بخوانید:بنگاه داری بانک‌ها به نفع شارلاتانیسم اقتصادی

فلاح در پاسخ به این که راهکار اصلی در تشکیل صندوق‌های سالم برای کمک و حمایت از شرکت‌های ضعیف‌تر چیست؟ تاکید کرد: ما باید به لحاظ کمی تعداد صندوق‌ها را افزایش بدهیم، اما سقف محدود ایجاد کنیم. به طور مثال به صندوق ۲۰۰۰ میلیارد تومانی مجوز ندهیم. به صندوق‌ها مجوز سقف محدود بدهیم و به نسبت عملکرد صندوق‌ها اجازه افزایش سقف صادر کنیم. در این صورت سلامت کاری شکل می‌گیرد، چون رقابت کاری به وجود می‌آید. اما وقتی تعدادی محدود صندوق ایجاد می‌کنید و سقف بالایی هم مجوز صادر می‌کنید، این‌ها به راحتی منابع را جذب می‌کنند و سوء مدیریت نیز صورت می‌گیرد، پس فساد اتفاق می‌افتد.

وی ادامه داد: فرایند پذیرش و مجوز تاسیس صندوق باید تسهیل و رقابتی شود، اما با سقف محدود. حدودا تا ۲۰۰ میلیارد تومان که متناسب با بازدهی صندوق اجازه افزایش سقف صندوق نیز صادر گردد. در این صورت آن که شخصی که برای سرمایه‌گذاری در صندوق وارد بازار می‌شود، عملکرد صندوق X را بهتر از دیگر صندوق‌ها می‌بیند.

خبرنگار: مجتبی بیگلری