وزارت اقتصاد و بانک مرکزی باهم هماهنگی ندارند

«مرتضی عزتی»، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس در گفتگو با خبرنگار پول نیوز در ارتباط با این که چرا نظام بانکی از اعطای وام‌های خرد چندان حمایت نمی‌کند، اظهار داشت: بانک مرکزی حتی در جزیی‌ترین شرایط مربوط به پرداخت وام‌ها دخالت می‌کند. به هر حال بانک‌ها برای جذب تسهیلات و توانایی پرداخت سود به سپرده گذاران با هم رقابت می‌کنند، چون بانک مرکزی در این شرایط رقابتی دخالت می‌کند بانک‌ها به راحتی نمی‌توانند تصمیمات و ابلاغیه‌های بانک مرکزی را فوری دور بزنند، از سوی دیگر به دلیل عدم تقارن نرخ تورم و سود بانکی، سپرده چندانی جذب نمی‌شود که وام دهی راحت صورت بگیرد.
وی ادامه داد و افزود: از سوی دیگر، دولت و مشخصا وزارت اقتصاد دائما نظام بانکی را موظف به اعطای تسهیلات خرد می‌کند اینجا می‌توانیم بگوییم در اولین قدم شاهد وجود تناقضات آشکاری در سیاست گذاری رسمی هستیم که در دولت و بانک مرکزی اتخاذ می‌شود.

عزتی در خصوص تناقض‌های آشکار بین سیاست‌های بانک مرکزی و دولت گفت: سیاست‌های بانک مرکزی هم با سیاست‌های وزارت اقتصاد تناقض زیادی دارد. به طوری که برخی از سیاست‌ها به صورت آشکارا مانع منفعت بانک‌ها شده و بانک‌ها را متضرر می‌کند. ازسوی دیگر اگر بانک‌ها وام ندهند و سودی دریافت نکنند نمی‌توانند. سود سپرده گذاران خود را پرداخت کنند، وقتی بانک مرکزی محدودیت‌هایی برای اعطای وام خرد به مردم ایجاد می‌کند، بانک‌ها تسهیلات خود را به کسانی می‌دهند که یا به آن‌ها در بازگشت پول و سود اعتماد دارند یا با آن‌ها ارتباط بیشتری دارند و یا این که وام‌ها را به شرکت‌های زیر مجموعه خود و افراد معدودی در جامعه می‌دهند که دارای وثیقه‌های سنگینی هستند.

 

استاد اقتصاد و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس گفت: به هر حال یکی از وظایف ذاتی بانک‌ها اعطای تسهیلات و دریافت سود تسهیلات است. اگر بانک مطمئن باشد بازپرداخت تسهیلات خرد مطمئن است، ضمن این که بانک‌ها کمتر دچار ضرر و زیان می‌شوند و کمتر پول دست تسهیلات گیرنده می‌ماند، چون وقتی پول کمتر دست تسهیلات گیرنده بماند به این معناست که خلق پول کمتری رخ داده است؛ بنابراین برای اعطای وام‌های خرد تمایل بیشتری از خود نشان می‌دهند.

وی درباره عملکرد بانک مرکزی در این موضوع خاطرنشان کرد: بانک مرکزی محدودیت‌هایی برای اعطای وام‌های خرد پیش پای بانک‌ها می‌گذارد به عنوان مثال مشخص می‌کند به این پنج مدل وام نباید به درخواست کنندگان داده شود. از سوی دیگر وقتی دولت به بانک‌ها وام‌هایی با سود‌های بسیار کم برای ازدواج، فرزند آوری، خرید مسکن و... تحمیل می‌کنند و، چون اعطای این دسته از وام‌ها برای بانک‌ها صرفه اقتصادی ندارد، بانک نیز تمایلی به پرداخت وام خرد به مردم ندارد. چرا که منافع خود را به عنوان یک بنگاه اقتصادی دنبال می‌کند و در صورت زیان قطعا بانک‌های ورشکسته باید از دور فعالیت خارج شوند.

این کارشناس اقتصادی در پایان گفتگو خاطرنشان کرد: مولفه‌های بسیاری در این موضوع باید مورد نظر قرار بگیرد تا علاوه بر حمایت از مردم، کسب و کار‌های خرد در دریافت وام‌های خرد، نظام بانکی نیز دچار زیان نشود و دولت و مجلس نیز تکالیف سنگینی به بانک‌ها تحمیل نکند که از توان آن‌ها خارج باشد و بانک مجبور شود تسهیلات خود را فقط به زیر مجموعه‌هایش بدهد و مردم در این بازی، بی نصیب از دریافت وام و تسهیلات خرد باشند.