اهمیت تکنولوژی و توسعه اقتصادی در کشور

اهمیت تکنولوژی به عنوان عامل اصلی و موتور توسعه اقتصادی در جهان امروز مشخص اسـت. تکنولـوژی در دامـان دانش پرورش می‌یابًد و اصولا در گذر از وادی تحقیق و توسعه می‌توان زمینه‌های کاربرد دانش در زندگی بشر را کشـف و یـا ایجاد کرد. کشور مابه دلیل سال‌ها سلطه استکبار و غفلت از اهمیت تکنولوژی ۲۰ تا ۴۰ سال از کشور‌های توسـعه یافتـه عقب تـر است.

ایجاد تکنولوژی نیازمند سرمایه گذاری در تحقیق و توسـعه و آمـوزش نیـروی انسـانی اسـت. نـرخ سـرمایه گـذاری کشور‌های درحال توسعه ازجمله کشور ما بر روی تحقیق و توسعه و آموزش بسیار پایین‌تر از کشور‌های توسعه یافته اسـت بـه طوری که در سال ۱۹۹۰، کشور‌های توسعه یافته ۲/۵ الی ۲/۸ درصد از تولید ناخالص ملی را صرف این امر کرده انـد درحـالی که در همین زمان این رقم در سی کشور درحال توسعه کمتر از ۰/۳ درصد بوده است و ۹۰ درصد بودجه تحقیقات دنیا توسـط آمریکا، ژاپن و اروپا هزینه شده است.

از آنجائیکه ماشین آلات در تولید کالا‌های مختلف کاربرد دارند، نقش اساسی‌ای در خودکفایی کشور ایفا می‌کنند. البته کارشناسان اعتقاد دارند که خودکفایی در زمینه‌ی ماشین آلات به صورت صد در صدی اتفاق نمی‌افتد و حتی پیشرفته‌ترین کشور‌ها نیز در برخی قطعات به کشور‌های دیگر وابسته هستند. اما ضرورت دارد تا جائیکه می‌توانیم به تکنولوژی‌های روز دنیا در زمینه‌ی تولید ماشین آلات مجهز شویم و از سطح وابستگی خود به سایر کشور‌ها کم کنیم؛ بنابراین با این شیوه و فرایند طولانی مدت تبدیل ایده‌های پژوهشی به تولیدات اقتصادی شـکاف تکنولوژیـک بـین کشـور‌های درحال توسعه و توسعه یافته روزبه روز بیشترمی شود؛ بنابراین تردیدی نیست که تنهـا راه عملـی جبـران عقـب مانـدگی یـک کشور یا یک بنگاه اقتصادی استفاده از تجارب موفق دیگران در عرصه‌های جدید است.

به عبـارت دیگـر آنقـدر منـابع انسـانی، سرمایه و زمان وجود ندارد تا بتوان راهی را که دیگران در مدت یک یا دو قرن و با سعی و خطا‌های بسیار و صرف منابع زیـادی طی کرده اند همانگونه پیمود. انتقال تکنولوژی راه کوتاهتر دستیابی به ثمره تحقیقات دیگر کشور‌ها در حـل مشـکلات صـنایع کشور است.

طبق آمار گمرک ایران، واردات ماشین آلات سالانه حدود ۶ الی ۱۰ میلیارد دلار ارز بری دارد. از سوی دیگر، واردات آن‌ها به بیکاری جوانان تحصیلکرده و متخصص ایرانی منجر می‌شود و وابستگی بیش از پیش ما را به فناوری وارداتی به دنبال دارد. تمام این واقعیات، لزوم تدوین یک برنامه‌ی جامع را در راستای دستیابی به فناوری‌های مورد نیاز برای تولید ماشین آلات روشن‌تر می‌کند. اخیراً در این ارتباط، اقداماتی در کشور انجام شده است که از آن جمله می‌توان به افزایش تعرفه‌ی واردات ماشین آلات اشاره کرد.

هادی بیگی نژاد، ضمن تأیید اهمیت تولید ماشین آلات در داخل کشور تصریح کرد: طی چند سال گذشته با توجه به تأکیداتی که مقام معظم رهبری به موضوع تولید داشته اند، این بخش رشد خوبی را تجربه کرده است. البته بخش زیادی از فناوری‌ها وارداتی هستند و تولید خودمان نیستند. به طور مثال، اگر امروز در زمینه‌ی کاشی و سرامیک صادر کننده هستیم، باید بتوانیم ماشین آلات مربوط به تولید آن‌ها را در کشور داشته باشیم. تولید این تجهیزات موضوع مهمی است و باید رویکرد جدیدی را در این زمینه در پیش بگیریم.


وی در ادامه گفت: به منظور دستیابی به تکنولوژی‌های نوین می‌توانیم به توانایی شرکت‌های دانش بنیان تکیه کنیم. ما ظرفیت‌های خوبی در این زمینه در کشور داریم و باید از آن‌ها بهره‌ی لازم را ببریم. سیاست چین این بود که یک نقشه‌ی راه را برای گرفتن فناوری‌ها از کشور‌های دیگر در دستور کار قرار داد. اما حالا به لحاظ تکنولوژیک به جایی رسیده است که به طراحی و تولید ماشین آلات مبادرت می‌کند. کشور ما هم به مانند چین می‌تواند بر اساس یک برنامه ریزی دقیق، با مدیریت هوشمند واردات و ایجاد نظام تعرفه‌ای هوشمند و با استفاده از ظرفیت‌های داخلی به سمت تولید ماشین آلات حرکت کند. به ویژه ما نیروی انسانی فنی و خلاق در کشور داریم که باید از توان آن‌ها در راستای دستیابی به فناوری موردنیاز برای تولید ماشین آلات استفاده کنیم. این موضوع باید در دستور کار وزارت صمت قرار بگیرد تا بتوانیم هر چه بیشتر به سمت دستیابی به تکنولوژی‌های روز دنیا برای تولید ماشین آلات حرکت کنیم.


وی در ادامه گفت: ما در مجلس در راستای حمایت از تولید داخلی به ممنوعیت واردات کالا‌هایی که در داخل کشور امکان تولید آن‌ها وجود دارد، پرداختیم. همچنین میزان تعرفه‌ی برخی کالا‌ها را که در داخل امکان تولیدش بود، آنچنان بالا بردیم که واردات آن‌ها صرفه‌ی اقتصادی نداشته باشد. در زمینه‌ی ماشین آلات نیز باید چنین سیاستی را در پیش بگیریم. اگر تجهیزاتی در داخل کشور با کیفیت بالا توسط دانش آموختگان داخلی تولید می‌شوند، باید واردات آن‌ها ممنوع شود. یا شرایطی را از طریق تعرفه به وجود بیاوریم که مزیت در استفاده از ماشین آلات داخلی باشد. به طور کلی باید بستری فراهم کنیم که شرکت‌های دانش بنیان بتوانند ایده‌های خلاقانه‌ی خود را تجاری سازی کنند.


بیگی نژاد خاطرنشان کرد: تلاش‌های برخی افراد برای جلوگیری از اجرای قانون افزایش تعرفه‌ی واردات قابل قبول نیست. در بودجه‌ی ۱۴۰۱ نیز مجلس مصوب کرده است که بر روی واردات ماشین آلاتی که در داخل تولید می‌شوند یا امکان تولید در داخل آن‌ها وجود دارد، تعرفه‌ی گمرکی اعمال شود. می‌توانیم در برنامه‌ی توسعه‌ی هفتم نیز پیش بینی کنیم که هر ساله به این تعرفه اضافه شود. به طوری که در پایان این برنامه به عدد قابل قبولی در مورد تعرفه‌ی گمرکی ماشین آلاتی که در داخل کشور تولید می‌شوند، برسیم.


وی ادامه داد: باید سیاست گذاری‌های کشور به سمتی برود که با در دستور کار قرار دادن برخی راهبرد‌ها به سمت استفاده از ظرفیت‌های دانش بنیانی کشور حرکت کنیم و تا جایی که امکان دارد خودمان را از تکنولوژی‌های خارجی در زمینه‌ی تولید ماشین آلات بی نیاز کنیم. استفاده از نیرو‌های فنی و متخصص در داخل کشور می‌تواند ضمن اشتغال آفرینی و جلوگیری از مهاجرت افراد تحصیل کرده به توسعه‌ی صنعتی کشور منجر شود.