تاثیر حذف بازارگردان‌ها بر بازار سرمایه

یک فعال بازار یا به اصطلاح، بازارگردان، شخصی است که عضوی از یک شرکت می‌باشد و در یک سیستم معاملاتی، اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار در یک قیمت معین می‌کند. این افراد می‌توانند افراد حقوقی و یا شرکت‌هایی باشند که به خرید و فروش دارایی‌های مالی مانند اوراق بهادار و یا دیگر کالا‌های اقتصادی می‌پردازند. آن‌ها با هدف کسب سود و با توجه به ماهیت عملکردشان، از نوساناتی که به طور ناخواسته قیمت‌ها را جابجا می‌کنند، جلوگیری به عمل می‌آورند. در حال حاضر، شرکت‌های بسیار زیادی در بازار سرمایه وجود دارند که از بازارگردان‌ها برای تسهیل معاملات خود استفاده می‌کنند.

هدف اصلی از به وجود آمدن فرآیند بازارگردانی، روان‌تر شدن معاملات سهام شرکت‌ها و معتدل شدن میزان عرضه و تقاضا است. از طرف دیگر، بازارگردان‌ها باید به طور مستقیم به سیستم معاملاتی دسترسی داشته باشند. به علاوه اینکه، آن‌ها باید دارای سرمایه‌هایی مانند پول و دارایی‌های دیگر باشند و همچنین باید از دانش و تخصص لازم نیز برخوردار باشند.

به عنوان مثال، باید بدانند که در حال حاضر عرضه یا تقاضا برای اوراق مورد نظر، در چه وضعیتی است؛ تا بتوانند در رابطه با افزایش قدرت نقدشوندگی فعالیت کنند. از طرف دیگر، مکانیسم بازار گردانی باید به خوبی عمل کند؛ چراکه این سیستم است که مشخص می‌کند که چه تعدادی از ابزار در چه قیمت‌هایی خریداری شود و به فروش برسد که در اینصورت نقش معامله گر حذف خواهد شد و این مدیر بازار گردانی است که استراتژی معاملاتی خود را به سیستم می‌دهد.

با توجه به نوع بازار که می‌تواند هرکدام از موارد اوراق بهادار یا کالا، اوراق آتی و... باشد، نقش، حیطه کاری و مسئولیت بازارگردان نیز تفاوت پیدا می‌کند. البته، رایج‌ترین نوع بازار گردان همان کارگزاری‌ها و یا شرکت‌هایی می‌باشند که در جهت افزایش نقدشوندگی اوراق بهادار فعالیت می‌کنند.

قاسم صادقی کارشناس بازار سرمایه گفت: در روز شنبه شاهد سقوط شدید بازار سهام بودیم به طوری که تقریبا می‌توان گفت تمام نماد‌ها قرمز پوش شدند این موضوع موجب شد تا در روز کاری بعد یعنی در روز دوشنبه سازمان بورس ممنوعت فروش بازارگردان‌ها را به اجراء بگذارد.

صادقی گفت: این مصوبه سازمان بورس جو مثبت ذهنی را در معامله گران بازار سهام را ایجاد کرد به طوری که شاخص کل بورس در روز دوشنبه و روز چهارشنبه مثبت شد.

این کارشناس بازار سرمایه بیان داشت: در سبز پوش شدن بازار سهام تاثیر خودرو ساز‌ها بسیار مشهود بود به طوری که می‌توان عنوان کرد که شاخص کل بورس سوار بر نماد‌های خودرویی سبز پوش شده است.

این تحلیل گر بازار‌های مالی افزود:، اما باید دقت کرد سبز پوش شدن خودرو ساز‌ها دلیل بنیادی ندارد بلکه عامل سبز پوش شدن خودرو ساز‌ها خبر‌هایی است که در حاشیه خودرو ساز‌ها به وجود آمده است.

صادقی گفت: دو نماد سایپا و ایران خودرو دو لیدر بازار سهام به شمار می‌رود که با تقویت واگذاری این دو شرکت به بخش خصوصی موجب شده است اقبال آن‌ها برای رشد قیمتی افزایش یابد. از طرف دیگر این دو نماد بورسی حاشیه‌های زیادی دارند و با خبر بالا و پایین می‌شوند بنابراین ریسک آن‌ها زیا داست و احتمالا رشد قیمتی خودرو ساز‌ها موقتی است.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به این که یکی از ریسک‌های بازار سرمایه کاهش شدید قیمت نفت است گفت: کاهش شدید قیمت نفت موجب خواهد شد تا کرک اسپرد برخی از محصولات پالایشگاهی کاهش یابد و این مضوع کاهش سود آوری شرکت‌های پالایشی را در بر خواهد داشت.

وی افزود: بازار سرمایه در حال حاضر منتظر صورت‌های مالی شرکت‌های پالایشی است تا تاثیر کاهش قیمت نفت بر شرکت‌های بورسی را بررسی کند. همچنین در این زمینه فروش ماهیانه نماد‌های پالایشی کمک زیادی برای برآورد سود آوری پالایشگاه‌ها خواهد داد.

این مدرس بازار سرمایه با اشاره به این که یکی از عوامل تقویت شاخص کل بورس در دو روز کاری گذشته جلوگیری از افزایش نرخ سود سپرده بوده است گفت: معاون نظارت بانک مرکزی در روز دوشنبه خبر داده بود که بانک‌های متخلف در زمینه عدم رعایت نرخ سود علی الحساب سپرده سرمایه گذاری مدت‌دار، به هیأت انتظامی بانک‌ها معرفی می‌شوند. با این اقدام بانک مرکزی یکی از ریسک‌های بزرگ بازار سرمایه در حال مرتفع شدن است و اگر سیاست جلوگیری از افزایش نرخ سود سپرده تداوم یابد احتمالا شاهد ادامه تقویت شاخص کل بازار سرمایه خواهیم بود.

لازم به ذکر است که در آخرین روز معاملاتی هفته شاخص کل بورس با ۱۲ هزار و ۱۱۵ واحد افزایش به یک میلیون و ۳۴۶ هزار واحد رسید. شاخص کل با معیار هم‌وزن نیز با رشد ۴۴۶۶ واحدی، رقم ۳۹۲ هزار و ۴۹۸ واحد را ثبت کرد. در این بازار ۲۵۶ هزار معامله انجام شد که ۲۷ هزار و ۱۸۷ میلیارد ریال ارزش داشت. شاخص کل فرابورس نیز با رشد ۱۷۸ واحدی همراه شد و روی رقم ۱۸ هزار و ۳۶۲ واحد ایستاد.

عوامل موثر در عملکرد بازارگردان‌ها

عوامل متعددی بر روی عملکرد بازارگردان‌ها موثر است که ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم. با وجود جریان دو طرفه سفارش خرید و فروش سهام که پیوسته شکل می‌گیرد، قیمت متعادلی که همان ارزش ذاتی سهم است، به وجود می‌آید که بیان کننده عرض بازار سرمایه می‌باشد. در این بازار، بازار گردان‌ها کمی سود می‌برند که منجر به فعالیت آن‌ها می‌شود.

عمق بازار همان جریان پیوسته سفارشات خرید و فروش در قیمت‌های متفاوت با قیمت تعادلی است؛ چراکه قیمت عرضه و تقاضا به طور پیوسته در حال نوسان و تغییر می‌باشد. در این شرایط بازار با عمق زیاد، آن‌ها با کم‌ترین اختلاف بین قیمت خرید و فروش دست به کار می‌شوند تا میزان اختلاف چشمگیر نشود. البته، در بازار کم عرض و کم عمقی که هم گسسته است و هم برای عرضه و تقاضا کششی وجود ندارد، میزان اختلاف زیاد خواهد بود. در این شرایط با وجود فعالیت‌های انجام شده توسط بازار گردان ها، جذابیت حضور آن‌ها نیز کم خواهد شد.

تناسب بین سرمایه گذاران اطلاعات محور به نقدینه محور

به طور معمول، سرمایه گذاران فعال در بازار در دو دسته طبقه بندی می‌شوند. برخی در جهت سرمایه گذاری بر روی منابع مالیشان فعالیت می‌کنند. برخی دیگر نیز، ادعا دارند که نسبت به یک شرکت خاص، اطلاعات بیشتری نسبت به سایر افراد دارند. بنابراین، با تکیه بر اطلاعاتشان، قیمت اوراق را ارزیابی و نسبت به انجام معاملات اقدام می‌کنند.

بازار گردانی نوین

با پیاده سازی فناوری‌های جدید و استفاده از روش هوش مصنوعی و یادگیری عمیق، مدل‌های معاملاتی متنوعی ایجاد شده است. این مدل‌ها با استفاده از داده‌های گذشته و پیش بینی آینده و همچنین با کمک آزمون و خطا‌های مختلف به اجرای معاملات بازار گردانی سهام پرداخته اند. همچنین، با ایجاد پلتفرم‌های معاملاتی شبیه سازی شده، صنعت بازار گردانی را به سمت شکل گیری معاملات اتوماتیک و بی نیاز از دخالت نیروی انسانی نسبت به تصمیم گیری پیش برده اند که در آینده شاهد بازرگانی نوین خواهیم بود.

توجه داشته باشید که در حال حاضر، از این روش برای بازارگردانی سهام بسیاری از شرکت‌ها استفاده می‌شود و نوع خرید و فروش در تابلو معاملاتی این شرکت‌ها نیز روان‌تر شده است.

بازارگردان‌ها چگونه منفعت کسب می‌کنند؟

بازار گردان‌ها با ریسک نگهداری دارایی، کارمزد و سود دریافت می‌کنند؛ چراکه این ریسک وجود دارد که پس از خرید اوراق از فروشنده و پیش از فروش اوراق به خریدار، ارزش اوراق کم شود. در خارج از کشور برای هر اوراقی که توسط بازارگردان پوشش داده شود، اسپرد داده می‌شود که همان شکاف قیمت پیشنهادی در معاملات خرید و فروش می‌باشد. در ایران نیز بازاگردان‌ها کارمزد دریافت می‌کنند.