ثروت ایرانی‌ها کجاست؟

ایرانی‌ها چقدر ثروت دارند؟ ایران چند ثروتمند دارد؟ طبق این گزارش بخش عمده ثروت ایرانیان در دارایی‌های غیرمالی که به نوعی همان املاک می‌شود، سرمایه‌گذاری شده است. به طوری که در سال گذشته حدود ۲۴ درصد ثروت ایرانی‌ها دارایی‌های مالی بوده است و ۷۶ درصد آن غیر مالی. این در حالی است که در کشوری مانند آمریکا بیش از ۸۰ درصد ثروت افراد در بازار‌های مالی است و تنها ۲۰ درصد آن دارایی‌های غیر مالی است. چنین چیزی تفاوت زیاد ساختار بازار‌ها در این دو کشور و همچنین کوچ بیشتر ثروت به سمت مسکن در ایران است. ثروتمندان ایرانی کجا هستند؟

جهش ۷.۵ برابری ثروت ایرانی‌ها در دو دهه
بررسی روند متوسط ثروت ایرانی‌ها از ابتدای هزاره جدید میلادی نشان می‌دهد که ایرانیان بزرگسال در سال ۲۰۰۱ به طور متوسط ثروتی معادل ۹۲۵ دلار داشته‌اند. عددی که الان به حدود ۷ هزار دلار رسیده است. یعنی بیش از ۶۵۰ درصد رشد در متوسط ثروت ایرانیان. نکته جالب، اما همبستگی بالای ثروت ایرانیان با قیمت مسکن است. چین چیزی معلول سهم بسیار بالای مسکن از ثروت ایرانیان است.

بررسی روند ثروت ایرانیان در دو دهه اخیر نشان می‌دهد بیشترین ثروت ایرانی‌ها در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۷ میلادی یا همان ۸۹ و ۹۶ شمسی بوده است. در این دو سال متوسط ثروت هر ایرانی بزرگسال به بیش از ۱۳ هزار دلار یعنی نزدیک به دو برابر رقم کنونی رسیده بود. نکته جالب، اما این که بعد از هر دو مرتبه‌ای که ثروت دلاری ایرانیان به بیش از ۱۳ هزار دلار رسیده است، شاهد یک طوفان اقتصادی سهمگین و جهش شدید نرخ ارز بودیم.

چنین چیزی نشان می‌دهد که ثروت بالای ایرانیان در این سال‌ها نه به خاطر پولدار شدن واقعی مردم بلکه به علت سرکوب شدید نرخ ارز و پایین بودن مصنوعی قیمت دلار بوده است. به عنوان مثال در اغلب سال‌های دهه ۸۰، قیمت دلار حدود تنها ۷۰ درصد رشد کرده است، اما متوسط قیمت یک متر مربع مسکن در تهران با جهش تقریبا ۶۰۰ درصدی از متری ۳۲ هزار تومان در سال ۸۰ به ۲۱۷ هزار تومان در سال ۹۰ رسیده است. چنین اتفاقی باعث شد تا قیمت دلاری مسکن که در ابتدای این دهه حدود ۴۰۰ دلار بود به نزدیکی ۲ هزار دلار در سال ۸۷ هم برسد. چنین چیزی نشان می‌دهد که در آن سال‌ها به علت سرکوب نرخ ارز و همچنین رشد قیمت مسکن، دارایی ایرانیان به سطوح کم‌سابقه ۱۳ هزار دلاری هم می‌رسد.

اما نکته‌ای که وجود دارد این است که ثروت ۷ هزار دلاری کنونی را نمی‌توان تحت تاثیر بیماری هلندی و سرکوب ارزی دانست. زیرا که به گواه اغلب کارشناسان طی سال‌های اخیر به علت کوتاه بودن دست دولت از درآمد‌های نفتی، قیمت دلار سرکوب خاصی نمی‌شود. در همین حال بسیاری از کارشناسان هم اعتقاد دارند که در دولت اصلاحات نرخ ارز با شدت کمتری سرکوب می‌شد و قیمت بازاری دلار در اغلب سال‌ها نزدیک به ارزش واقعی ارز بود. به همین جهت به نظر می‌رسد مقایسه ثروت ایرانیان در ۱۴۰۰ با ۱۳۸۰ می‌تواند به خوبی روند افزایش ثروت ایرانیان را نشان دهد.