تناقض فرهنگی نقلی سازی مسکن

علی نوذرپور ساخت واحد‌های کوچک علامت خوبی محسوب نمی‌شود پروژه ساخت مسکن کوچک پیش از این در برخی از کشور‌ها با فرهنگ و آداب و رسوم و اقلیم متفاوت از ایران مانند بنگلادش اجرا شده است، اما ایران با توجه به برخورداری از منابع غنی و ثروت‌های کلان در حوزه‌های مختلف راه‌حل خوبی تلقی نمی‌شود و مردم ما لایق چنین خانه‌هایی نیستند و در این بین مشکلات ناشی از اجرای این طرح در حوزه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی نادیده گرفته شده است.

واحد‌های کوچک می‌توانند بخش زیادی از دهک‌های یکم تا چهارم فقیر را پوشش دهند و ۴۰ درصد جمعیت شهری ایران دقیقا در همین چهار دهک قرار دارند و اگر بتوانیم مشکلات عدیده مسکن همین چهار دهک را با طرح‌های این چنینی حل کنیم توانسته‌ایم برای مساله افزایش جمعیت آن‌ها در بلندمدت چاره اندیشی کنیم هرچند کیفیت زندگی در بسیاری از پروژه‌های مسکنی آن‌گونه که اسناد بالادستی کشور و پیوست‌های فرهنگی و اجتماعی آن انتظار دارند نخواهد بود و این شرایط باید در ظرف زمانی خود دیده شوند.

همچنین باتوجه به بحران کمبود مسکن باید اضافه کرد اگر تعداد خانوار موجود در کشور چیزی حدود ۲۰ میلیون خانوار باشد موجودی مسکن ما رقمی در حدود ۱۸ میلیون واحد است که این نشان می‌دهد دو میلیون واحد برای کسری وجود دارد که رقم قابل ملاحظه‌ای است. ضمن آنکه هرسال به جمعیت کشور اضافه می‌شود و این نیاز هرساله به آن افزوده می‌شود از طرف دیگر نوسازی نیز بسیار مهم است، زیرا در همان حال که بحث از ضرورت نوسازی می‌شود ما با مشکلات عدیده اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در بافت‌های فرسوده مواجه خواهیم شد و در بسیاری موارد چاره‌ای جز نوسازی برای حل این چالش‌ها نداریم.

به جای اینکه محوریت ساخت مسکن را بر اجرای پروژه ساخت مسکن در زمین‌های بکر خارج از شهر‌ها باشیم بهتر است در اندیشه واگذاری تسهیلات مناسب با اقساط طولانی مدت به متقاضیان برای ساخت روی بافت‌های فرسوده باشیم تا علاوه بر امتیاز خانه‌دار شدن مردم، بهسازی شهری در نقاط مختلف با مشارکت‌های مردمی را به دنبال داشته باشد.

از سوی دیگر بهتر است مسئولیت اجرایی ساخت مسکن به جای وزارت مسکن به شهرداری‌ها واگذار شود تا با توجه به اشراف بیشتر به حوزه ساخت و ساز مسیر اجرای پروژه‌های مسکن هموارتر شده و دولت نیز می‌تواند اقدام به رفع موانع احتمالی در این خصوص کند تا نتیجه بهتری حاصل شود.

رئیس جامعه مهندسان و شهرسازان ایران توضیح داد: با توجه به ۳/ ۵ میلیون واحدی که در کشور بنابر مطالعات صورت گرفته نیازمند نوسازی هستند می‌توان اقتصادی جامعه و دهک‌های ساکن مناطق دارای بافت فرسوده نیز بسیار پایین است و برآوردی که در این زمینه می‌شود حاکی از آن است که دو دهک اول فقیر جامعه با درآمدی که دارند می‌توانند با درآمد خود از تنها ۵ متر مربع را پس از سال‌ها مالک شوند لذا تقاضا برای مشکل اقتصادی در طبقات فقیر و زحمتکش جامعه وجود دارد که مانع از نوسازی بافت‌ها می‌شود و این مساله باعث می‌شود تا دولت به‌عنوان نهاد متولی وارد شود.

نیاز مردم به مسکن بیشتر از هرچیز دیگری تابع شاخص‌های اقتصاد کلان است همچنین از نرخ تورم تا انتظارات تورمی، شاخص‌های مختلف فقر، نرخ‌های سود تسهیلات بانکی و بهره، بر مسکن تاثیرگذار است و این‌ها مسائلی است که تنها محدود به وزارت راه و شهرسازی نخواهد بود و به کل مشکلات کشور در این زمینه برمی‌گردد.

او ادامه داد: وجود تحریم‌ها باعث کاهش سرمایه‌گذاری خارجی در کشور شده است که در این بین سهم سرمایه‌گذاری خارجی در مسکن‌سازی به قدری می‌تواند موثر باشد که بسیاری از کارشناسان مسکن در تحلیل‌ها معمولا هر بحثی را از دو جنبه «با وجود تحریم‌ها یا باعدم وجود تحریم‌ها» مورد بررسی قرار می‌دهند بنابراین متغیر‌های کلان اقتصادی در شرایط تحریمی رو به بهبود نیست و متأسفانه در بازار مسکن برخلاف برخی صنایع و مشاغل که به تحریم‌ها گره نخوردند و با گره‌خوردن تحریم‌ها به مساله مسکن مواجه هستیم از سوی دیگر افزایش نرخ ارز ترجیحی برای مصالح و تورم به‌دلیل افزایش محصولات مصرفی که منجر به افزایش قیمت نیروی کار می‌شود و روی قیمت تمام شده مسکن اثر می‌گذارد بنابراین مسئولان باید برای این امر در بلندمدت چاره‌ای اساسی اندیشه کنند.