کلید بایگانی چک‌های کاغذی در دست بانک صادرات ایران

انسان همواره برای رفع نیاز‌های خود، بدنبال استفاده از ظرفیت انسان‌های دیگر بوده و برای آنکه رفع نیاز‌ها قانونمند باشد، به اشکال مختلفی اقدام کرده است. یک روز در قالب معاوضه کالا با کالا به تهاتر پرداخت و پس از آن سکه را شناخت که به صورت طلا و نقره ضرب شد. اما بدلیل آنکه جابجا کردن و نگهداری این پول دردسر‌های خاص خودش را داشت، اقدام به چاپ اسکناس کرد. اگرچه اسکناس از پول سکه سبک‌تر بود و این امکان را فراهم می‌کرد که در قالب بالا بردن صفر‌های روی پول کاغذی، ارزش آن را بالا برد، اما آن هم مشکلات خودش را داشت.

چالش‌های اسکناس

بدلیل چالش‌هایی همچون انتقال بیماری با دست بدست شدن اسکناس، هزینه چاپ، بلایی که بر طبیعت به واسطه قطع درختان برای تولید کاغذ اسکناس نازل می‌شود، فرسودگی سریع اسکناس، خطرات ناشی از جابجایی اسکناس، نیاز به گاوصندوق برای محافظت از اسکناس، حجم بالایی که اشغال می‌کند و بسیاری موارد دیگر، اسکناس نیز زیر سوال رفت تا آنکه اسناد مالی همچون چک، سفته و برات شکل گرفت. با وجود آنکه این اسناد نسبت به کاغذ کارآیی بالایی داشت، اما مباحثی همچون کلاهبرداری، جعل، سرقت، آتش سوزی و بسیاری موارد دیگر ماهیت اسناد مالی را زیر سوال برد.

فضای مجازی

از هنگامی که فضای مجازی شکل گرفت، به سرعت تقویت و با استقبال قابل توجهی رو به رو شد به نوعی که بسیاری از کسب و کار‌ها به فضای مجازی کوچ کردند و فعالان پولی و مالی نیز سعی کردند از فضای مجازی برای انتقال پول استفاده کنند. در نتیجه شاهد تعریف عابر بانک بودیم که باعث شد پول در عمل از عرصه مبادلات خارج شود. پول به هر عنوان به حساب واریز می‌شد و فرد با داشتن یک کارت عابر بانک می‌توانست بدون آنکه پولی حمل کند، از کمترین تا بالاترین عدد را خرید کند.

توجیه چک با خرید نسیه

یکی از مهمترین مسایلی که باعث شد چک همچنان در صدر باشد، معاملات نسیه به ویژه در بین تولیدکنندگان، واردکنندگان، کسبه و دیگر فعالان اقتصادی بود. اینکه کالایی سفارش داده شود، اما تا دریافت یا فروش آن فاصله زیادی باشد، باعث شد تا خریداران به نسیه روی بیاورند و، چون لازم بود این خرید جایی ثبت شود، چک تعریف شد و به مرور زمان رونق زیادی گرفت. اما معضلاتی همچون چک بی محل، مفقود شدن، جعل و بسیاری موارد دیگر باعث شد تا مدیریت چک کاغذی به یک ضرورت تبدیل شود. به همین دلیل روش‌های جدیدی برای مبادلات چک تعریف شد که آخرین مورد آن، ثبت چک در سامانه بود تا گیرنده و دهنده چک از وضعیت مالی و سوابق یکدیگر با خبر شوند.

چالش‌های چک

با وجود تحولاتی که در چک صورت گرفت، اما همچنان چالش‌های چک به قوت خود باقی بود که هزینه خرید کاغذ و چاپ و مفغود شدن از آن جمله بود، اما چالش جدی‌تر این بود که صادرکننده و دریافت کننده چک باید مقابل هم قرار می‌گرفتند یا فردی چک را از صادرکننده دریافت کند تا به دریافت کننده برساند. بدلیل این چالشها، بانک مرکزی اقدام به راه اندازی سامانه چکاد کرد. سامانه چکاد یا چک امن دیجیتال بانک مرکزی، عنوان سامانه‌ای است که متقاضیان می‌توانند با ورود به سایت یا برنامه موبایلی آن، از خدمات مرتبط با چک دیجیتال مانند دریافت دسته چک الکترونیکی، صدور، ثبت، انتقال، تایید، وصول و دریافت وجه، ضمانت، ابطال و کارتابل مشاهده چک‌های دیجیتال دریافت شده، بهره‌مند شوند.

بانک صادرات آنلاین چکاد

هنوز خبر رونمایی از سامانه چکاد بانک مرکزی روی مراکز اطلاع رسانی شامل خبرگزاری ها، سایت‌ها و روزنامه‌ها منتشر نشده بود که بانک صادرات ایران «چک امن دیجیتال» را به عنوان خدمتی نوین ارائه کرد، به نوعی که نخستین «چک امن دیجیتال» همزمان با رونمایی از سامانه چکاد بانک مرکزی در سامانه همراه‌بانک صادرات ایران صادر شد تا مشتریان، فعالان اقتصادی و بازرگانان بتوانند با استفاده از این خدمت، برای به حداقل رساندن ریسک‌ها و نگرانی‌های موجود در مورد چک‌های کاغذی، به صورت غیرحضوری و بدون مراجعه به شعب، از این فناوری نوین استفاده کنند.

بسته جامع چک امن دیجیتال

نحوه اطلاع رسانی در مورد چک امن دیجیتال نشان می‌دهد که بانک صادرات از مدت‌ها قبل در جریان این سامانه بوده و همزمان که کارشناسان بانک مرکزی در خصوص سامانه چکاد مطالعه و بررسی می‌کردند، بانک صادرات یک پله جلوتر بوده و چک امن را طراحی کرده تا به محض رونمایی، توان بروز بودن خود را به نمایش بگذارد به نوعی که بانک صادرات اعلام کرد: درخواست و صدور دسته‌چک دیجیتال، صدور، دریافت، انتقال و وصول درون بانکی و بین بانکی چک دیجیتال، ضمانت آن توسط شخص ثالث، ابطال و مسدودی، دریافت گواهی عدم پرداخت، استعلام و مشاهده کارتابل چک‌های دریافتی از جمله مهمترین قابلیت و مزیت‌های راه‌اندازی چک امن دیجیتال بانک صادرات ایران است، گزینه‌هایی که هر کدام چالشی برای صادرکنندگان و دریافت کنندگان چک بوده و چک امن دیجیتال باعث آرامش خاطر خواهد شد.

پایان دوران حکمرانی چک‌های کاغذی

نکته‌ای که باعث امنیت خاطر معامله گران می‌شود این است که تمامی قوانین و مقررات چک کاغذی در مورد این خدمت نوین صدق می‌کند، با این تفاوت که در چک امن دیجیتال چک کاغذی حذف و با استفاده از امضای دیجیتال معتبر می‌شود. چک دیجیتال سرعت، دقت و امنیت بیشتری در عملکرد و نقدشوندگی نسبت به چک‌های کاغذی دارد. نکته مهم اینجاست که سامانه «چکاد» با هدف ایجاد بستری برای ارائه چک امن دیجیتال و رفع مخاطرات احتمالی چک‌های کاغذی راه‌اندازی شده که امکان مدیریت و نظارت آنلاین مبادله چک را برای شبکه بانکی و بانک مرکزی فراهم می‌کند. از مزایای چک امن دیجیتال می‌توان به سرعت زیاد در ثبت و پردازش، عدم نیاز به ارسال نسخه فیزیکی چک، اطمینان افراد از ثبت چک در سامانه مربوطه، امنیت بالا و عدم امکان سرقت یا تحریف چک اشاره کرد.