شغل یا پیشه فعالیتی منظم است که در ازای دریافت پول انجام میشود و اشتغال به معنای داشتن شغل یا پیشه است و همچنین اشتغال، عبارت است از هر نوع کار با اجر مادی (دریافت حقوق و دستمزد) , چه اینکه برای یک کارفرما باشد، یا اینکه شخص برای خودش کار کند. به طور کلی به هرنوع مشارکت افراد در فعالیت اقتصادی، اشتغال گفته میشود.
امروزه مسئلهی اشتغال برای جوانان، خانوادهها و در نهایت برای دولتها به یکی از دغدغههای اصلی تبدیل شده است که به سادگی نحوهی زندگی آنها را تحت تاثیر قرار داده است.
حال باید دید که به طور کلی ایجاد اشتغال به عهدهی دولت است و یا بخش خصوصی؟ تصور حاکم در میان مردم این است که این موضوع از وظایف دولت است، ولی در واقع اینطور به نظر میرسد که اگرچه دولتها موظف به توسعهی زیرساختها و بسترسازی مناسب و باثبات در اقتصاد و دنیای کسب و کار هستند، وظیفهی اصلی را باید به عهدهی بخش خصوصی دانست.
البته طی یک دهه گذشته موضوع کارآفرینی در محیط کسب و کار رواج بسیاری یافته که اغلب افراد آن را با اشتغال زایی اشتباه میگیرند.
یکی از سیاستهایی که همیشه در سیاستهای مالی وجود دارد، مشوقهای مالی است. یعنی اگر بخواهیم اشتغال را افزایش دهیم اولین کار این است که باید در مالیات بخشنده باشیم. وقتی مالیات گرفته میشود، یعنی قیمت تمام شده برای مصرف کننده را افزایش میدهیم و در واقع هزینه تولید افزایش مییابد که در نتیجه این افزایش هزینه تولید، کارگر کمتری استخدام میشود، چون فروش کمتری انجام میشود. وقتی قیمتها افزایش پیدا کرد، تقاضا کاهش پیدا میکند؛ بنابراین وقتی مالیات افزایش پیدا میکند، قیمتها افزایش پیدا میکند و تقاضا کاهش مییابدو در نتیجه اشتغال نیز کاهش پیدا میکند؛ بنابراین کاهش مالیات منجر به کاهش هزینهها و در نتیجه افزایش تولید و اشتغال میشود.
اقتصاد ما در سالیان اخیر، پدیده رکود تورمی را تجربه کرده است. رکود تورمی یک نوع بیماری جدید است که اولین بار در سال ۱۹۴۰ در آمریکا مشاهده شد؛ علت آن هم سیاستهای غلط انبساطی دولت هاست. یعنی دولتها به جای اینکه تورم را مهار کند، تلاش میکنند رکود را اصلاح کنند، در نتیجه اقدام به واردات کالا، بالاخص کالاهای مبادله ای می کنند. در واقع دولت تلاش میکند تا دلار را ثابت نگه دارد به همین منظور شروع به واردات میکند.
بعد این مسئله منجر به تثبیت نرخ ارز میشود. پس باید گفت که در واقع انفجار نرخ ارز تنها منوط به تحریم نبود، بلکه تنها آن را تشدید کرد. علت اصلی آن همان تثبیت نرخ ارز بود؛ بنابراین وقتی کالایی مبادلهای وارد میکنیم (چرا که کالای غیر مبادلهای مانند خانه، حمل و نقل را که نمیتوانیم وارد کنیم) خدمات گران میشود، وقتی خدمات گران شد، تولید از بین میرود و در نتیجه هم تورم و هم رکود رخ میدهد. پس دولت میتواند با استفاده از سیاستهای مالی صحیح برنامههای اشتغال زایی را حمایت کند.
سامانه ملی رصد اشتغال با هدف کسب اطلاعات دقیق از ورودی وخروجیهای بازار کار و میزان اشتغال ایجادی راه اندازی شده و از طریق آن، عملکرد دستگاههای اجرایی در حوزه اشتغال و شناسایی آمار بیکاران و شاغلان و فرصتهای شغلی موجود مشخص میشود.
این سامانه هم اکنون روی سایت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قرار دارد و آمار و اطلاعات مربوط به اشتغال هر دستگاه و تعداد شاغلان در سطح استانی و شهرستانی در آن بارگذاری میشود. فرصتهای شغلی موجود به طور روزانه در سامانه رصد میشوند تا ضمن در دسترس بودن اطلاعات، بهره برداری مطلوب از نتایج آمارگیری در برنامهریزیها و سیاستگذاریها صورت گیرد.
سامانه رصد ثبت اشتغال یکی از راهکارهایی است که دولت برای ساماندهی اشتغال ایجاد کرده و افراد جویای کار میتوانند با ثبت نام در سامانه، درخواست خود را برای دریافت شغل مناسب اعلام کنند.
محمود کریمی بیرانوند معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار در خصوص آمار تازهای از اشتغال ثبت شده در سامانه ملی رصد ارائه داده و افزودد: از ابتدای سال تاکنون حدود ۷۵۰ هزار شغل از سوی دستگاهها در سامانه ملی رصد اشتغال ثبت شده است که این آمار در راستای اجرای طرح زیست بوم ملی اشتغال است.
آنطور که وی گفته از نیمه دوم سال ۱۴۰۰ تا پایان سال ۱۴۰۱ طبق برنامهریزیها باید یک میلیون و ۸۵۰ هزار شغل در کشور ایجاد شود که حدود ۶۵۰ هزار شغل در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ محقق و بیش از ۶۰ درصد تعهد ایجاد اشتغال عملیاتی شده است و یک میلیون و ۲۰۰ هزار شغل دیگر نیز باید تا پایان سال جاری ایجاد شود.
پیش از این و مطابق آمار سامانه ملی رصد اشتغال کشور، در پنج ماه نخست امسال ۳۴۱ هزار و ۶۳۳ شغل در کشور ایجاد شده بود. همچنین با استناد به آمارگیری دقیق سامانه ملی رصد اشتغال، در فاصله شهریور تا پایان اسفند ماه ۱۴۰۰ و هفت ماهه فعالیت دولت، ۶۳۴ هزار شغل در کشور به وجود آمده است.
سامانه ملی رصد اشتغال چیست و چه مزایایی دارد؟
معاون اشتغال وزیر کار ادامه داد: "از ابتدای سال تاکنون حدود ۷۵۰ هزار شغل از سوی دستگاهها در سامانه ملی رصد اشتغال ثبت شده و این آمار در راستای اجرای طرح زیست بوم ملی اشتغال است.
بررسی جنسیت اشتغال ثبت شده در پنج ماه امسال نیز نشان میدهد که از مجموع ۳۴۱ هزار و ۶۳۳ شغل ایجادی، ۷۰ درصد اشتغال ثبتی را مردان و ۳۰ درصد را زنان به خود اختصاص دادهاند و بیش از ۶۰ درصد افراد دارای مدرک دیپلم و بالاتر بودهاند.
حمید حاج اسماعیلی کارشناس بازار کار در خصوص جمع آوری آمار بیکاران و شاغلان به ایسنا اظهار کرد: سامانههایی که به منظور ثبت اشتغال ایجادی و شناسایی فرصتهای شغلی راه اندازی میشوند موجب دسترسی بهتر و آسانتر متقاضیان کار، کارفرمایان و بنگاههای اقتصادی میشوند.
وی اذعان کرد: از محل ارتباط میان کارگر و کارفرما و بنگاه، شناسایی کارجویان و شاغلان میسر میشود و اطلاعات به دست آمده در بستر فناوریهای اطلاعاتی به توسعه بازار کار کمک میکند.
حاج اسماعیلی افزود: یکی از چالشهای حوزه اشتغال، نبود آماری برای برنامهریزیهای مربوط به بازار کار و فراهم کردن فرصتهای اشتغال برای جویندگان کار و کارفرمایان است که از طریق چنین سامانههایی میتوان اهدافی همچون ساماندهی اشتغال را محقق کرد.
بر اساس این گزارش، برابر آمارها هم اکنون ۱٤ میلیون نفر در کشور فاقد شغل و ٦ میلیون نفر ناامید از یافتن شغل هستند و اجرای طرح زیست بوم ملی اشتغال به عنوان طرح محوری وزارت کار میتواند به کاهش بیکاری و ایجاد اشتغال پایدار کمک کند.