بورس کالا، بازار منسجمی است که تعداد زیادی از عرضهکنندگان، کالای خود را عرضه میکنند و کالای مربوطه پس از بررسیهای کارشناسی و قیمتگذاری توسط کارشناسان بورس کالا، به خریداران عرضه میشود. افرادی که خواهان خرید خودرو یا هر محصول دیگری از بورس کالا هستند باید کد این بازار را داشته باشند که کد بورس کالا با کد بورس اوراق متفاوت است. هر کالایی دارای یک اعلامیه خرید است و اعلامیه خرید در سامانه بورس کالا گذاشته میشود بنابراین خریداران میتوانند این اعلامیه را مشاهده کنند.
مراحل خرید در بورس کالا به شرح زیر است.
مراجعه به یک کارگزار بورس جهت اخذ کد معاملاتی بورس کالا
تکمیل فرم ثبت سفارش نزد کارگزار و پیشنهاد قیمت
واریز حداقل سپرده مورد نیاز معامله به حساب کارگزار نزد اتاق پایاپای
انتقال سفارش مشتری به تالار معاملات توسط کارگزار
شرکت در حراج توسط کارگزار و انجام معامله در تالار
واریز باقیمانده وجه معامله پس از کسر سپرده اولیه به حساب کارگزار نزد اتاق پایاپای
تسویه اسنادی معاملات در اتاق پایاپای و صدور اسناد معاملاتی
تسویه مالی معاملات در اتاق پایاپای
نقل و انتقال وجوه پس از کسر هزینهها به حساب معاملهگران از طریق حساب بانکی
برخی کالاها نیاز به اخذ مجوز از مراجع مربوطه دارند. بهطور مثال کالاهای تولیدی پتروشیمیها و برخی کالاهای دیگر نیاز به ثبت نام مشتری در سامانه بهینیاب وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) و تایید و ارسال سهمیه به بورس توسط بهینیاب دارند. برخی کالاها نیز نیاز به پروانه بهرهبرداری، گواهی استاندارد اجباری یا معرفی توسط وزارت صمت یا سایر ارگانها دارند.
در مورد برخی کالاها محدودیت حداقل حجم مقدار کالا نیز وجود دارد.
در مورد برخی شرکتها نیاز به استعلام یا تاییدیه از برخی مراجع وجود دارد.
جهت خرید در بورس کالا چه مدارکی باید تکمیل شوند؟
مدارک هویتی شرکت شامل اساسنامه یا مستندات تاسیس شرکت یا موسسه، آخرین روزنامه رسمی تغییرات و مدیران و دارندگان امضای مجاز شرکت یا موسسه، تصویر شناسنامه و کارت ملی صاحبان امضای مجاز و مدیرعامل یا رئیس شرکت یا موسسه (این موارد بایستی توسط کارگزار برابر با اصل شود).
مدارک مالی شرکت شامل اظهارنامه مالیاتی آخرین دوره مالی (در صورت وجود) و کد اقتصادی
نکات عمومی در خصوص کیفیت مدارک و فرایند صدور کد
بورس مجاز است جهت احراز هویت مشتریان به مراجع قانونی مراجعه و تاییدیه دریافت کند. بدیهی است صدور کد منوط به تایید اصالت مدارک است و با خاطیان برخورد قانونی میشود.
مشتری موظف است در هر زمان بنا به درخواست بورس نسبت به ارائه مدارک و مستندات مجددا اقدام کند. در صورت عدم ارائه، کد مشتری غیر فعال میشود.
مشتری موظف است هرگونه تغییر در مدارک و مستندات را به بورس اعلام کند. توجه به تاریخ انقضای مدارک و بروزرسانی آن نزد بورس در تعهد مشتری است.
در صورتی که مشتری وکالت انجام معاملات خود را بطور رسمی به وکیل منتقل کرده باشد، برای وکیل حسب نوع شخصیت آن (حقیقی-حقوقی) نیز بایستی مدارک بطور کامل ارائه شود.
مهدی بیات منش کارشناس بورس کالا بیان کرد: افرادی که خواهان خرید خودرو یا هر محصول دیگری از بورس کالا هستند باید کد این بازار را داشته باشند که کد بورس کالا با کد بورس اوراق متفاوت است. هر کالایی دارای یک اعلامیه خرید است و اعلامیه خرید در سامانه بورس کالا گذاشته میشود بنابراین خریداران میتوانند این اعلامیه را مشاهده کنند.
وی افزود: خرید در بورس کالا به دو نوع نقدی یا اعتباری صورت میگیرد، همچنین برای اینکه افراد وارد رینگ معاملاتی بورس کالا شوند باید ۵ الی ۱۰ درصد از مبلغ کل را اعتباری یا نقدی به حساب مشترک بورس کالا و کارگزاری واریز کنند، که به آن حساب وکالتی میگویند.
این کارشناس بورس کالا تصریح کرد: زمان معاملات محصولات در بورس کالا متفاوت است، تعدادی از کالاها صبح معامله میشوند مثلا در ساعت ۸ الی ۱۰صبح، بعضی دیگر ۱۲ تا ۱۴ معامله میشوند البته زمان معامله کالا معمولا بیشتر از دو ساعت نیست.
وی در پاسخ به این پرسش که افراد درخواست معامله خود را چگونه ثبت کنند؟ گفت: تعدادی از معاملهگران در کارگزاریها هستند که افراد درخواست خود را به آنها اعلام میکنند، بنابراین معاملهگران قیمت را در سامانه معاملاتی بورس کالا و کارگزاری ثبت میکنند که در نهایت، چون سازوکار به صورت رقابتی است معاملهگران به مشتری در پشت تلفن اعلام میکنند که آیا موفق به خرید محصول شدند یا خیر؟
بیات منش در رابطه با پرداخت هزینه گفت: افراد بعد از برنده شدن بسته به نقدی یا اعتباری بودن معامله و نوع کالا، تسویه حساب را انجام میدهند، اگر نقدی باشد باید به حساب کارگزار پول وازیر شود در صورت عدم واریز وجه، فرد جریمه میشود و ۱۰ درصد از مبلغ پرداخت شده به نفع فروشنده مصادره میشود.
وی بیان کرد: اگر نحوه پرداخت اعتباری باشد باید ظرف ۵ روز کاری اسناد اعتباری معتبر از بانک مانند ضماتنامه بانکی تحویل کارگزار داده شود و بورس کالا نیز آن را تایید کند، بنابراین ۱۰ درصد از مبلغ پیش پرداخت در حساب وکالتی به حساب کارگزار خریدار و سپس به حساب کارگزار مشتری و در نهایت به حساب مشتری واریز میشود.