تحریم نفت روسیه چگونه اوپک را سردرگم کرد؟

نشست امروز اوپک پلاس در سایه وضع تحریم‌های جدید علیه نفت روسیه برگزار شد و نتیجه آن همانطور که پیش‌بینی می‌شد «عدم تغییر سطح تولید نفت» بود. فردا اولین روزی است که تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه خرید نفت از مسکو اعمال می‌شود. بر اساس این تحریم‌ها کشور‌های عضو اتحادیه که تا کنون حدود ۲میلیون بشکه در روز از روسیه نفت خریداری می‌کردند مجبور به قطع واردات نفت از این کشور می‌شوند و علاوه بر آن شرکت‌های اروپایی از ارائه خدمات مالی و بیمه‌ای یا معامله نفت روسیه در هرجای دنیا منع شده‌اند مگر اینکه سقف قیمتی ۶۰ دلار را رعایت کنند.

به گفته کارشناسان تحریم نفت روسیه می‌تواند تحولی عظیم در بازار نفت ایجاد کند و بسته به واکنش این کشور قیمت‌ها را با افزایش یا کاهش همراه کند. از این رو به نظر می‌رسد اوپک‌پلاس هم قصد دارد که فعلا منتظر بماند و تاثیر تحریم نفت روسیه بر بازار نفت را رصد کند و در ماه‌های آینده بسته به شرایط بازار برای کاهش یا افزایش بازار تصمیم‌گیری کند.

این نشست که امروز بین وزرای نفت و انرژی کشور‌های عضو اوپک و متحدانشان برگزار شد به گفته بلومبرگ تنها ۲۰ دقیقه زمان برد. نشست امروز همچنین به صورت آنلاین انجام شد در حالی که تا روز پنجشنبه قرار بود نشست به طور حضوری در وین، مقرر اوپک برگزار شود. همین برگزار شدن نشست به طور آنلاین این گمانه را که در نشست امروز تصمیم مهمی گرفته نخواهد شد را تقویت کرده بود.

نمایندگان اوپک و متحدانش در روز یکشنبه به فایننشال تایمز گفته‌اند که این گروه اهداف تولید نفت را بدون تغییر نگه داشته است. زیرا قصد دارند فعلا تاثیر محدودیت‌های جدید غرب بر صادرات نفت روسیه ارزیابی کنند.

دو سناریو برای کاهش عرضه جهانی نفت
تحریم‌های اروپا که واردات نفت خام روسیه از طریق دریا را ممنوع می‌کند، از روز دوشنبه اجرایی می‌شود و بازار نفت را وارد دوره‌ای از ابهام می‌کند، زیرا مشخص نیست که آیا مسکو می‌تواند خریداران جایگزینی برای نفت خام خود پیدا کند یا خیر. اروپا ۲ میلیون بشکه در روز از روسیه از طریق دریا نفت خریداری می‌کند. علاوه بر این حدود ۹۵ درصد خدمات بیمه‌ای نفتکش‌ها در جهان توسط شرکت‌های اروپایی انجام می‌شود. گفته می‌شود حداقل برای چند ماه روسیه حتی اگر مشتری‌هایی جایگزین اروپا برای نفت خود پیدا کند، برای حمل و نقل آن با مشکل مواجه خواهد بود. از این رو احتمال کاهش یک میلیون بشکه‌ای عرضه نفت این کشور مطرح است.

از سوی دیگر این گمانه وجود دارد که پوتین به طور خود خواسته و برای تنبیه کشور‌های غربی دست به کاهش صادرات نفت خود بزند. گفته می‌شود این کشور می‌تواند تا حدود ۲ میلیون بشکه در روز برای چند ماه تولیدات خود را کاهش دهد؛ موضوعی که می‌تواند با جهش شدید قیمت‌ها در بازار نفت مواجه شود.

در آخرین واکنش‌ها، الکساندر نواک وزیر انرژی سابق روسیه و معاون نخست وزیر این کشور اعلام کرده که مسکو در حال آماده کردن خود برای پاسخگویی به تحریم‌های غرب است. این کشور همچنین اعلام کرده که نفت خود را به کشور‌هایی که سقف ۶۰ دلاری را رعایت کنند نخواهد فروخت. گفته می‌شود هند و چین که تا همین حالا با خرید نفت از روسیه تاثیر تحریم‌ها را محدود کرده‌اند، به کشور‌های تحریم‌کننده نفت روسیه نخواهند پیوست. با این حال غرب امیدوار است حتی این دست از کشور‌ها هم نفت روسیه را با قیمت کمتری خریداری کنند چراکه به دلیل سقف قیمتی قدرت چانه‌زنی بیشتری در مقابل مسکو دارند.

با این حال برخی از تحلیلگران هم بر این باورند که این تحریم‌ها نمی‌توانند تاثیر چندانی بر روند صادراتی نفت مسکو داشته باشد چراکه همین حالا نفت این کشور در قیمت‌های پایین‌تر از ۶۰ دلار معامله می‌شود. آرگوس مدیا، که قیمت کالا‌ها را ارزیابی می‌کند، قیمت نفت روسیه را در حدود ۴۸ دلار در هر بشکه تعیین کرده است. این در حالی است که قیمت برنت در حال حاضر بیش از ۸۶ دلار است.

به گفته تحلیلگران، عدم قطعیت در مورد اینکه تحریم‌ها چگونه بر صادرات نفت روسیه تأثیر می‌گذارد عاملی بوده که اوپک پلاس را متوقف کرده است. به گزارش وال‌استریت ژورنال، کریستیان ملک در جی‌پی مورگان گفت: «اگر بازار‌ها حرکت نامطلوبی داشته باشند، اوپک پلاس مداخله می‌کند، زیرا مشخص کرده است که می‌خواهد بازار را فعالانه و پیشگیرانه متعادل کند.»

نشست بعدی این گروه حدود ۶ ماه بعد یعنی در ماه ژوئن برگزار خواهد شد. با این حال برخی نمایندگان اوپک پلاس اعلام کرده‌اند که در صورت لزوم وزرای کشور‌های عضو قبل از ژوپن مجددا با هم دیدار خواهند داشت.

در آخرین نشست این گروه در ماه اکتبر که اولین نشست حضوری آن‌ها از زمان شروع همه‌گیری کرونا بود، اوپک پلاس موافقت کرد که هدف تولید خود را به میزان ۲ میلیون بشکه در روز کاهش دهد؛ تصمیمی که انتقاد شدید ایالات متحده و سایر کشور‌های مصرف‌کننده را به دنبال داشت. غرب اوپک پلاس را به همسویی با روسیه برای بالا بردن قیمت نفت متهم کرد.

وال‌استریت ژورنال هفته گذشته به نقل از برخی از اعضا امکان افزایش تولید این گروه را برای پر کردن شکاف احتمالی تولید روسیه مطرح کرده بود. اما اعضا در حال حاضر با نوسان شدید قیمت نفت دست و پنجه نرم می‌کنند؛ در ماه گذشته با وجود اینکه اولین ماه کاهش تولید اوپک پلاس بود قیمت‌ها حدود ۱۳ درصد کاهش یافت.