در شرایطی که تعدیل برابری دلار در برابر پول ملی میتواند منجر به تحریک صادرات شود، ولی در ایران این چنین نشده، زیرا تحریم ها، معاملات شرکتها و دسترسی به منابع مالی را برای تولید کنندگان سخت کرده، دولت هم برای تامین هزینهها و کنترل قیمت با وضع عوارض بر کالایهای صادراتی، قیمت گذاری دستوری و .. فضا را برای شرکتها سخت میکند.
فرصت سوزی از تعدیل دلار
رشد اقتصادی، تور م و رکود اثرگذارترین عوامل بر ارزش پول هستند. بهبود درآمدها و افزایش قدرت خرید، تقاضا را برای کالای مصرفی افزایش میدهد و افزایش تقاضا بر رشد قیمتها موثر است. رشد قیمت ها، امیدواری تولیدکننده را از افزایش سود بالا میبرد و تولید را افزایش میدهد به همین دلیل رشد اقتصادی بهبود پیدا کرده و اقتصاد از آن منتفع میشود.
حال اگر تورم حساسیت سیاست گذار را برانگیزد مطابق آنچه در اقتصاد جهانی مشاهده میشود سیاستها انقباضی برای کنترل تورم به کمک اقتصاد میآید، دولت با اعمال سیاستهای انقباضی در بودجه و بانک مرکزی با افزایش نرخ بهره و بازدهی اوراق مانند دو دهانه قیچی در کاهش تورم عمل میکنند. سیاستهای انقباضی ارزش پول را تقویت میکند، هزینه تامین مالی را افزایش داده و بر تقاضا اثر گذاشته و تورم را کاهش میدهد.
در چنین شرایطی برخی از کشورها مانند ژاپن و چین متهم میشوند که با پایین نگه داشتن عمدی ارزش پول و دستکاری آن، به دنبال بهبود رشد اقتصادی از طریق رشد صادرات هستند، زیرا تضعیف ارزش پول ملی، باعث ارزان شدن کالای داخلی و گران شدن کالای وارداتی میشود، مصرف و تقاضای کالای تولید داخلی را افزایش میدهد و واردات را کم میکند در چنین شرایطی تراز تجاری مثبتتر شده و صادرات هم رشد میکند.
در ایران علی رغم تعدیل قیمت دلار در برابر ریال بواسطه فشارهای تورمی، رشد اقتصادی وضعیت مناسبی ندارد و بیش از ده سال است که اقتصاد توفیقی در این شرایط کسب نکرده است. افزایشی که در بودجهها رخ میدهد ریشه در رشد واقعی اقتصاد نداشته و تورم موجب افزایش هزینههای دولت شده است.
بررسیها نشان میدهد در شرایطی که تعدیل برابری دلار در برابر پول ملی میتواند منجر به تحریک صادرات شود، ولی در ایران این چنین نشده، زیرا تحریم ها، معاملات شرکتها و دسترسی به منابع مالی را برای تولید کنندگان سخت کرده، دولت هم برای تامین هزینهها بر درآمدهای شرکتها دست درازی میکند، وضع عوارض بر کالایهای صادراتی، تعیین قیمت برای ارز صادراتی، قیمت گذاری دستوری، پیمان سپاری ارزی صادر کننده و... از عواملی است که نشان میدهد دولت در شرایطی که درآمدهایش محدود شده به دنبال تامین هزینه هایش از جیب تولیدکننده است و آن را بر رشد اقتصادی ارجح میداند.
در چنین شرایطی رشد اقتصادی محدود شده، ولی بودجه انبساطی دولت در شرایط تورمی و تحریم تورم و کاهش ارزش پول ملی را تشدید کرده و نمیگذارد کاهش ارزش پول به بهبود رشد اقتصادی منجر شود بلکه رشد تورم بدون بهبود رشد اقتصادی فقر را تشدید کرده است. زیرا آنچه که در گذر زمان باعث بهبود سرانه درآمدی و کاهش فقر میشود رشد اقتصادی است که تحریمها و کاهش منابع درآمدی کشور موجب گروگانگیری رشد اقتصادی برای تامین هزینهها شده که فقط تورم و فقر را تشدید کرده است.
طلای آب شده بهتر میتازد
طلا به بالای ۱۹۱۰ دلار رسید که بالاترین سطح نه ماهه گذشته است. نرخ تورم برای ششمین ماه متوالی کاهش یافت و به ۶.۵ درصد رسید که پایینترین سطح تورم از اکتبر است. روند نزولی تورم و آمار مناسب اشتغال، امیدها را از افزایش بالای نرخ بهره ناامید کرده و بازارها رشد ۲۵ صدم درصدی نرخ بهره را برای ماه فوریه پیش بینی میکنند، همین مسئله موجب افزایش استقبال از طلا شده است.
در شرایطی که دلار رنج شده است رشد ارزش اونس، اوضاع را برای معامله گران طلای آب شده بهتر از سایرین کرده و این معامله گران سودآوری بهتری را نسبت به سایرمعامله گران در بازار طلا تجربه میکنند. سکه امامی هم تحت تأثیر افزایش ارزش اونس طلا در کانال ۲۱ میلیونی معامله میشود، ولی حباب آن، پای پیشروی قیمتی را برای سکه کندتر از طلای آب شده کرده است.