سایه سنگین فرسودگی و آلودگی بر سر کلانشهر تهران

"ناوگان حمل و نقل شهری تهران از فرسودگی چند ساله رنج می‌برد؛ به نحوی که صددرصد ون‌ها باید از رده خارج شود و ۷۰ درصد تاکسی‌ها و ۸۰ درصد اتوبوس‌ها نیاز به نوسازی دارد" این بخشی از سخنان شهردار تهران در بازدید از مرکز تحقیقات و نوآوری شرکت سایپاست. علیرضا زاکانی افزود: برای مدیریت و نوسازی ناوگان حمل و نقل شهری چه در حوزه جابجایی مسافر و چه در حوزه حمل بار، نیاز به همکاری با شرکت‌های داخلی از جمله مجموعه سایپا داریم. وی درخصوص فرایند همکاری میان مجموعه سایپا و شهرداری تهران برای نوسازی حمل و نقل عمومی تهران افزود: گروهی با محوریت معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران و مهندس تیموری مدیرعامل سایپا باید شکل گیرد که بزودی شهرداری نماینده خود را معرفی می‌کند.

زنگ خطر فرسودگی

اعداد و ارقامی که شهردار تهران اعلام کرد، اگرچه زنگ خطر فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی را بصدا درآورد، اما پیام‌های بسیار جدی‌تر و خطرناک تری را بصدا درآورد. در کلانشهری که یک ششم جمعیت کشور را در خود دارد، در کلانشهری که پایتخت و چشم امید مردم است، در کلانشهری که میزبان قوای سه گانه است، در کلانشهری که سیاستگذاری‌های کلان نظام در آن صورت می‌گیرد، فرسودگی ناوگان حمل و نقل شهری نه تنها زنگ خطر فرسودگی بلکه ناقوس مرگ را بصدا در می‌آورد.

مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا

آمار فرسودگی تاکسی‌های اعلامی از سوی شهردار تهران زمانی اهمیت بیشتری می‌یابد که بدانیم در همین کلانشهر پایتخت، هوای آن در بیشتر روز‌های سال آلوده است و آمار وحشتناک مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا بر حساسیت فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی می‌افزاید. بر اساس اعلام وزارت بهداشت، ۵۴ درصد مرگ‌های زودرس به دلیل بیماری «ایسکمیک قلبی» و سکته مغزی است که آلودگی هوا نقش مهمی در آن دارد. هفت درصد مرگ و میر زودرس ناشی از سرطان ریه و ۱۹ درصد مرگ و میر‌های زودرس ناشی از بیماری مزمن انسداد ریوی مربوط به آلودگی هوا در فضای آزاد است.

مرگ ناشی از آلودگی هوا ۴ برابر ایدز

اما اظهارات رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، باعث وحشت بیشتر از آمار‌های فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی می‌شود. عباس شاهسونی با اعلام اینکه در میان ۵ آلاینده اصلی هوای کلانشهر‌ها در ایران شامل مونوکسید کربن، دی اکسید کربن، دی اکسید نیتروژن، ذرات معلق کوچکتر از ۲.۵ میکرون و ذرات معلق کوچکتر از ۱۰ میکرون، سالهاست که ذرات ریز معلق کوچکتر از ۲.۵ مهمترین آلاینده هواست. آلودگی که به علت ریز بودن تا اعماق ریه نفوذ می‌کند و اثرات کوتاه مدت و بلند مدت این ماده سمی، ناشی از سوخت‌های فسیلی و حاوی فلزات سنگین انواع بیماری‌های ریوی، قلبی و سرطان است. رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت با اعلام اینکه مواد مرگ آور موجود در هوا در ۲۰ سال گذشته حداقل ۳۰ درصد بیشتر شده گفت: میزان مرگ آلودگی هوا ۶ برابر مالاریا و ۴ برابر ایدز است. شاهسونی ادامه می‌دهد: مهمترین آلودگی هوا در تهران و شهر‌های بزرگ ایران ذرات PM ۲.۵ است که عامل مهم تنگی نفس و بیماری‌های قلبی و سکته مغزی در سالمندان است. در زمان افزایش این آلودگی شاهد افزایش مراجعات مردم به بیمارستان‌ها و اورژانس‌ها هستیم و در اورژانس‌ها به علت افزایش بیماری‌های قلبی و ریوی شاهد افزایش مصرف دارو‌های تنفسی هستیم و تبعات حاد و کوتاه مدت زیادی را در کودکان و سالمندان شاهد هستیم.

آلودگی هوا در اثر خودرو‌های فرسوده

رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت می‌گوید: وضعیت آلودگی هوا در تهران و کلانشهر‌های ایران، امسال نسبت به سال گذشته به مراتب بدتر شده است. مهمترین علت افزایش آلودگی هوا نیز اجرا نشدن قانون هوای پاک و به خصوص تردد خودرو‌های فرسوده است. حدود ۴۵ درصد خودرو‌های موجود در کشور فرسوده و از رده خارج هستند. تا زمانی که دستگاه‌های اجرایی به وظایفشان در این قانون عمل نکنند و خودرو‌ها و موتورسیکلت‌های فرسوده از رده خارج نشوند. تعداد روز‌های آلوده بیشتری خواهیم داشت.

زیان ۸ میلیارد دلاری آلودگی هوا

شاهسونی می‌گوید: خسارت‌های آلودگی هوا در دنیا فقط به علت از کارافتادگی افراد از ۱۴۴ میلیارد دلار فراتر رفته و در ایران سالانه حدود ۸.۲ میلیارد دلار به کشور خسارت می‌زند که ۸۰۰ میلیون دلار آن در بخش بهداشت و درمان است. ۱۲.۶ درصد مرگ‌های زودرس در ایران به علت آلودگی هواست که بیشتر آن در ۲۷ کلانشهر مثل تهران رخ می‌دهد. جایی که سال گذشته فقط دو روز هوای پاک داشت.

رانندگان بدنبال خودرو مناسب

یکی از مهمترین دلایلی که باعث می‌شود رانندگان تاکسی نسبت به تعویض و بروز کردن خودرو، رغبتی نشان ندهند، قیمت بالای خودرو‌های تولید داخل و البته خارجی است. به واقع درآمد رانندگان تاکسی به اندازه‌ای است که می‌توانند هزینه‌های روزمره زندگی و هزینه‌های تعمیر و نگهداری خودرو را پوشش دهند و، چون بسیاری از تاکسی‌ها استهلاک بالایی دارند و هزینه تعمیراتشان نیز بالاست، پس اندازی برای رانندگان تاکسی باقی نمی‌ماند که بخواهند در فکر نوسازی تاکسی‎هایشان باشند. این شرایط نشان می‌دهد که نوسازی ناوگان تاکسیرانی باید با خودرو‌هایی با کیفیت بهتر، استهلاک پایین تر، قیمت مناسب‌تر و شرایط ویژه صورت پذیرد. ورود شهردار تهران به خودروسازی سایپا و تشکیل کارگروه جایگزینی تاکسی‌های فرسوده با تولیدات سایپا نشان می‌دهد که می‌توان از تولیدات سایپا به عنوان گزینه‌ای واجد شرایط یاد کرد.

ساینا گازسوز در نقش تاکسی شهری

اما بازدید شهردار تهران از سایپا بدون مطالعه نبوده و به نظر می‌رسد از قبل همه چیز بررسی شده و در بازدید از سایپا، نتیجه بررسی‌ها به مرحله اجرا درآمده است. در این رابطه محمدعلی تیموری در بازدید شهردار تهران از سایپا با بیان اینکه باید هزینه‌های حمل و نقل عمومی را در سطح شهر کاهش داد افزود: استفاده از خودرو‌های حمل ونقل درون شهری وارداتی زیانده و تا سه برابر هزینه بیشتر دارد لذا امروز محصولات متنوع سواری برای استفاده در تاکسی رانی و تجاری برای حمل و نقل درون شهری و ون مسافری عرضه و معرفی شد. مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا با اعلام اینکه ساینا گازسوز به عنوان اولین خودرو سواری گازسوز برای استفاده در حوزه تاکسی شهری عرضه شد گفت: همچنین خودروی ون ۱۴ نفره معرفی شد که قیمت حمل مسافر را در سطح شهر بسیار کاهش می‌دهد چراکه قیمت این محصول نسبت به مشابه خارجی یک سوم است، همچنین دارای موتور گازسوز پر قدرت با پیمایش ۳۸۰ کیلومتر در هر بار شارژ گاز است.

یاری رسانی سایپا به سیستم حمل بار

مدیرعامل سایپا با اعلام اینکه خودرو پادرا پلاس لانگ محصول جدیدی است که برای حمل بار حجیم شهری مورد استفاده قرار می‌گیرد و با خودرو‌های ۶ تن وارداتی برابری می‌کند گفت: ۹۰ درصد قطعات خودرو‌های وارداتی از خارج از کشور تامین می‌شود و در حوزه خدمات پس از فروش و تعمیرات وابستگی صددر صد به خارج از کشور دارد، در صورتی که پادرا پلاس لانگ محصول کاملا داخلی است و تا سه تن توان حمل بار حجیم را دارد و با سوخت پاک CNG آلایندگی کمتری نسبت به خودرو‌های مشابه خود با سوخت دیزل دارد. تیموری تاکید کرد: برای خودرو‌های ویژه حمل ونقل عمومی به لحاظ کیفی آنالیز گسترده‌ای در حوزه قطعات انجام می‌شود چرا که قرار است این محصولات در حمل ونقل عمومی عرضه شود و خودرویی که در حمل و نقل عمومی ورود پیدا می‌کند چندین برابر خودروی شخصی پیمایش دارد لذا کیفیت قطعات عملکردی مبنای اصلی، قرار خواهد گرفت.

قاسم خاکی جوان / رئیس اداره اطلاع رسانی و ارتباط با رسانه گروه خودروسازی سایپا