ادعای جدید مقامات بانک مرکزی درباره سوئیفت

محسن کریمی در مصاحبه‌ای درباره شبکه پیام‌رسان ایران و روسیه، گفته، چون شبکه پیام‌رسان روسیه به شبکه پیام‌رسان ایران متصل شده، در نتیجه هر کسی که عضو آن شبکه است، به شبکه ما هم متصل شده و بالعکس، بانک‌های ایرانی هم می‌توانند با آن بانک‌ها متصل شوند.

به گفته معاون بین‌الملل بانک مرکزی، شبکه پیام‌رسان بانکی ایران به نام سپام که متعلق به بانک مرکزی ایران است و همه بانک‌های ایرانی عضو آن هستند و از این طریق پیام‌های استاندارد بانکی را با یکدیگر مبادله می‌کنند، به شبکه مشابه آن در روسیه که متعلق به بانک مرکزی آن کشور است و همه بانک‌های روسیه به آن متصلند، به یکدیگر متصل شده‌اند و بر اساس این شبکه، هر بانک ایرانی در صورت لزوم پیامی را با یک بانک روس یا هر بانکی که عضو این شبکه است، می‌تواند تبادل کنند.

بر اساس اظهارات کریمی، این پیام‌ها عمدتا مبتنی بر استاندارد پیام‌های سوئیفتی است، ضمن آنکه تعداد بانک‌های روسیه چند صد بانک است و تعداد بیش از ۱۰۰ بانک غیر روسی در ۱۳ کشور دنیا به این شبکه متصل هستند.

معاون بین‌الملل بانک مرکزی درباره وجه تمایز اتصال بانک‌های ایرانی با دیگر بانک‌های غیرروسی گفته که اتصال بانک‌های غیرروسی در این شبکه به صورت عضویت است، یعنی بانکی با امضاء قرارداد و پذیرفتن شرایطی برای تبادل پیام به این شبکه متصل می‌شود، ولی اتصالی که ما برقرار کردیم اینگونه نیست که بانک‌های ایرانی عضو شبکه روسیه شوند، بلکه بانک‌های ایرانی عضو شبکه سپام شبکه ملی جمهوری اسلامی هستند، ولی این شبکه این امکان را دارد که به یک شبکه دیگری متصل شود و به لحاظ فنی این زیرساخت نیز فراهم شده است.

کریمی افزوده که به زبان ساده می‌توان گفت بانک‌های ایران و روسیه اگر بخواهند با یکدیگر تبادل پیام استاندارد سوئیفی داشته باشند، نیازی به شبکه سوئیفت نخواهند داشت.

بر اساس همین توضیحات این مقام بانک مرکزی، ارتباط بانک‌های ایران و روسیه و احتمالا چند کشور دیگری که عضو این شبکه هستند ممکن است بی‌نیاز از سوئیفت شوند و به نظر می‌رسد تعمیم آن تحت این عنوان که بطور کلی بانک‌های ایران از سوئیفت بی‌نیاز شده‌اند، درست نیست و دست‌کم اغراق‌آمیز است.

سال ۹۸ فقط یک بانک روسی عضو سپام بود

معاون بانک مرکزی درباره این موضوع که در سالیان گذشته نیز تفاهمنامه‌ای در این زمینه بین ایران و روسیه منعقد شده و اجرایی نشده بود، توضیح داده که «اتفاقی که گفته شده در سال ۱۳۹۸ انجام شده، به این صورت است که یک بانک تک‌شعبه‌ای در روسیه در آن سال توافق شد که به شبکه سپام ایران از طریق یک عضویت دسترسی پیدا کند که البته این عضویت استفاده نشد، زیرا ملاحظات فنی وجود داشت که در نهایت این موضوع در نیمه اول سال ۱۴۰۰ عملیاتی شد.»

کریمی موضوع مشابه مطرح شده در سال ۹۸ را بزرگنمایی توصیف کرد و ادامه داد: تفاوت کار مشخص است؛ حالا اگر آن زمان گفته شده شبکه ایران به روسیه متصل شده بود، اینگونه نیست بلکه قرار شد یک بانک تک‌شعبه‌ای روسی در شبکه سپام عضو شود. اکنون، اما صحبت از یک بانک نیست بلکه صحبت از اتصال دو شبکه پیام ملی دو کشور است.

معاون بین‌الملل بانک مرکزی همچنین گفته است: از صحبت‌های بنده در چند روز گذشته برداشت اشتباهی شده و اینگونه منعکس شده که گفته‌ام شبکه‌های پیام‌رسان ملی دو کشور به هم متصل شدند. برخی تصور کردند که منظور اتصال شبکه پیام‌رسان بانک ملی دو کشور است در حالی که منظور از ملی در اینجا بومی و سیستمی است که متعلق به کشور ما است، نه یک سیستم واسطه‌ای خارجی مثل سوئیفت.

کریمی درباره عضویت دیگر کشور‌های غیرروسی در این شبکه هم گفته که با بررسی کارشناسی و تحقیقی می‌توان اسامی این کشور‌ها را یافت. علی‌القاعده کشور‌های حوزه اوراسیا، آسیای میانه و یکی دو کشور خارج از این حوزه‌ها عضو این شبکه هستند. به هر حال حوزه زیرساخت روسیه که این شبکه را ایجاد کرده‌اند و بانک‌ها عضو آن هستند این شبکه به شبکه ملی ما متصل شده است.

معاون بین‌الملل بانک مرکزی می‌گوید: براساس قوانین ایران و روسیه بانک‌های دو کشور با یکدیگر کار می‌کردند و هیچگاه ارتباط قطع نبوده است؛ لذا وقتی کسی از وجود ارتباط صحبت می‌کند باید دقیق و شفاف بیان کند که آیا منظور فعال بودن حساب‌های کارگزاری است که اگر من باشم می‌گویم اینگونه بوده است. اگر منظور ارتباط با یک بانکی از طریق یک سیستم پیام‌رسان بوده می‌گویم اینگونه بوده است، اما اینکه منظورش اتفاق اخیر بوده، قطعا اینگونه نیست؛ چراکه ماه‌هاست برای آن تلاش می‌کنیم و تازه محقق شده است.

کریمی درباره تعداد بانک‌های متصل به شبکه سپام اظهار کرده است: «تعداد بانک‌های روسی ۷۰۰ بانک نیست. من منظور دیگری داشتم که الان قصد ندارم آن را باز کنم، ولی اینطور توضیح می‌دهم که ۱۰۶ بانک غیرروسی در ۱۳ کشور و تمام بانک‌های روسیه و تمام شعب بانک‌های آن کشور که در کشور‌هایی دیگر هستند، اگر به سپام و SPFS دسترسی دارند، الان به سپام متصل هستند، چون شبکه پیام‌رسان روسیه به شبکه پیام‌رسان ایران متصل شده و در نتیجه هر کسی که عضو آن شبکه است به شبکه ما هم متصل می‌شود و بالعکس بانک‌های ایرانی هم می‌توانند با آن‌ها متصل شوند.