جزئیات سه شاخص جدید فرابورس تهران

با عملیاتی شدن افزودن سه شاخص جدید به بازار فرابورس، فعالان بازار سرمایه را به بررسی این سه شاخص واداشته است. بورس تهران تا ابتدای این هفته چهار شاخص اصلی داشت و فرابورس تنها با شاخص کل فعالیت می‌کرد. با افزوده شدن سه شاخص؛ کل هم وزن، قیمت و قیمت هم وزن به این بازار مجموعه شاخص‌های فرابورس نیز به چهار شاخص رسید. تفاوت شاخص‌های بازار‌های مالی که در بورس تهران فعالیت دارند در دو جنبه است. جنبه اول وزن بندی اوراق در تأثیر بر شاخص بوده و جنبه دوم مسئله تعدیل سود نقدی است.

مسئله وزن یکسان یا غیر یکسان برای سهم‌های کوچک و بزرگ بازار در تأثیر بر شاخص بازار باعث شده تا شاخص‌ها به دو دسته هم وزن و غیر هم وزن تقسیم شوند و تعدیلات سود نقدی نیز موجب شکل گیری شاخص قیمت و شاخص کل شده که می‌توان گفت شاخص قیمتی تعدیلاتی نسبت به سود نقدی ندارد.

این دو جنبه باعث شده تا هر بازار مالی به چهار شاخص اصلی نیاز داشته باشد. فرابورس پیش از این تنها شاخص کل داشت و در تغییرات پیش آمده شاخص کل هم وزن، شاخص قیمتی و شاخص قیمتی هم وزن نیز به آن اضافه شده است.

در باره این سؤال که آیا این شاخص‌ها و تعدد آن‌ها می‌تواند کمکی به بازار و تحلیل بهتر یا شفاف سازی آن بکند؟ باید گفت که شاخص‌های متعدد موجب شفافیت و ایجاد ابزار‌های بیشتری برای تحلیل می‌شود که در یک مثال به آن می‌پردازیم، اما مسئله نیاز بازار فرابورس به این شاخص‌ها و لزوم هزینه برای آن‌ها را باید در جایگاه دیگری بررسی کرد.

بورس تهران در ۲۱۱ روز معاملاتی از سال جاری که پشت سرگذاشته است؛ ۱۰۴ روز معاملاتی مثبت و ۱۰۷ روز معاملاتی منفی برای شاخص کل به ثبت رسانده است. از سوی دیگر شاخص هم وزن در این مدت ۱۳۰ روز معاملاتی مثبت و ۸۱ روز منفی داشته است.

تفاوت عملکرد شاخص کل و هم وزن بورس تهران در این مدت به حدی بوده است که ۴۰ روز معاملاتی این دو شاخص جهت متفاوتی را برای بازار به نمایش گذاشته اند. از سوی دیگر بازدهی شاخص کل و شاخص هم وزن نیز از ابتدای سال تفاوت شدیدی داشته است. در بین شاخص‌های هم وزن و غیر هم وزن تنها می‌توان گفت که شاخص‌های هم وزن تأثیر بیشتری به نسبت شاخص‌های غیر هم وزن از سهم‌های سبک یا کوچک‌تر می‌گیرند؛ در حالی که شاخص‌های غیر هم وزن بیشتر مؤثر از سهم‌های سنگین و شاخص‌ساز هستند.