تحول در ارائه خدمات بانکی زیربنای توسعه اقتصاد دیجیتال

در بیانیه پایانی نهمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، بانکداری دیجیتال یکی از اجزای اصلی زیست بوم اقتصاد دیجیتال عنوان شد که نقش محوری در ارزش آفرینی در این بستر ایفا می‌کند، بنابراین تحول در فرآیند‌ها و ارائه خدمات بانکی می‌تواند سبب گسترش زیربنا و توسعه اقتصاد دیجیتال باشد.

در بیانیه پایانی این همایش تاکید شد ظهور فناوری‌های تحول آفرین، بانکداری را به شکلی که ما امروز می‌شناسیم، دستخوش تغییرات شگرفی خواهد کرد به نحوی که منجر به ایجاد همزمان فرصت‌ها و چالش‌ها برای نظام بانکی خواهد شد.

برهمین اساس موضوع اصلی نهمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، ارزش‌آفرینی دیجیتال انتخاب شد که مباحث مربوطه در پنج محور اصلی شامل «ارزش‌آفرینی دیجیتال در بانکداری»، «زیست بوم بانکداری دیجیتال و ارزش آفرینی»، «امنیت و پایداری در ارزش آفرینی دیجیتال»، «پول دیجیتال بانک مرکزی» و «حکمرانی، سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری در ارزش آفرینی دیجیتال» مطرح شد.

در نهمین دوره همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت در مجموع ۱۲۲ مقاله توسط اساتید، دانشجویان و متخصصین به دبیرخانه همایش ارسال شد که از این میان ۳۲ مقاله توسط کمیته داوران همایش مورد تأیید قرار گرفت و تعداد ۲۰ مقاله از ۳۲ مقاله در دو روز برگزاری همایش ارائه شد. همچنین ۳ مقاله توسط شورای علمی همایش به عنوان مقالات برتر انتخاب شد که در مراسم اختتامیه از نویسندگان آن‌ها تقدیر به عمل خواهد آمد.

در بیانیه پایانی این همایش آمده است: به لحاظ محتوایی، در نهمین دوره همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، در حوزه تحول دیجیتال در بانکداری، کارکرد‌های فناوری‌های نوین در راستای ایجاد مدل‌های کسب و کار و ارائه خدمات جدید (که در بستر بانکداری سنتی ارایه نمی‌شد) و تحول در نحوه ارائه خدمات و فرآیند‌های فعلی بانکداری سنتی به تفصیل مورد بحث قرار گرفت. در مباحث ارائه شده در همایش بکارگیری فناوری‌های نوین، اصلاح فرآیند‌ها و تدقیق استراتژی‌ها به عنوان سه اصل دیجیتالی‌سازی بانکداری مطرح شد. انطباق قابلیت بانک‌ها با تغییر در نیازمندی‌های مشتری یکی از الزامات ارزش آفرینی دیجیتال در حوزه بانکی است؛ لذا رصد تجربه مشتریان و تحلیل یافته‌های آن از یک طرف و چابک سازی نهاد‌ها برای تسهیل تجدید ساختار از مواردی بود که مورد بررسی قرار گرفت.

در مطالب ارائه شده در همایش تاکید شد برای اینکه بانک‌ها بتوانند در بستر دیجیتال ارزش‌آفرینی کنند نباید تمام مراحل خلق و ایجاد تحول دیجیتال توسط خود بانک‌ها صورت بگیرد. بلکه خاصیت اقتصاد دیجیتال حکم می‌کند که این توسعه‌ها و تحولات در مشارکت با عناصر دیگر زیست بوم اقتصاد دیجیتال محقق شود. یکی از چالش‌های ارزش‌آفرینی دیجیتال در حوزه بانکداری نبود همکاری و مشارکت لازم بین اجزای زیست‌بوم اقتصاد دیجیتال است. در این بین به همکاری و مشارکت بانک‌ها با فین‌تک‌ها و دسترسی دادن به سایر بازیگران در قالب بانکداری باز مورد تاکید قرار گرفت.

از نکات کلیدی دیگری که در مطالب ارائه شده در این همایش مورد تاکید قرار گرفت بحث قوانین و مقررات در این حوزه بوده است. رگولاتور به عنوان یکی از اجزای زیست بوم اقتصاد دیجیتال باید در مقررات گذاری، تسهیل، توسعه و راه‌اندازی مدل‌های کسب و کار و خدمات جدید در بستر دیجیتال را مدنظر قرار دهد؛ لذا اصلاح قوانین و مقررات محدود کننده و تدوین قواعد مشوق از زیرساخت‌های توسعه بانکداری دیجیتال مورد تاکید متخصصین قرار گرفت.

تغییر پارادایم فکری به ارائه خدمات در صنعت بانکداری نیز به عنوان یکی از مولفه‌های گسترش اقتصاد دیجیتال معرفی شد. گسترش نئوبانک‌ها، داده‌محور کردن فرآیند‌های مختلف از جمله اعتبارسنجی و ایجاد تحول ساختاری در بانک‌ها مانند کاهش تعداد شعب و تقویت زیرساخت‌های فناوری اطلاعات از مصادیق این تغییر پارادایم است.

استفاده از ظرفیت‌های فناوری‌های نوظهور مانند بلاکچین و دفاتر کل توزیع شده در تحول دیجیتال یکی دیگر از محور‌های همایش بوده که مورد توجه قرار گرفت. ارائه پول دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) یکی از اصلی‌ترین مصداق‌های تحول دیجیتال در این حوزه بوده است. در ایران نیز ریال دیجیتال از شهریورماه در فاز پیش آزمایشی منتشر شد و هم اکنون در فاز آزمایشی ریال دیجیتال به بانک‌ها ارایه شده است. با توجه به اینکه معرفی ریال دیجیتال تجربه جدید بر پایه فناوری‌های نوین است و از پیچیدگی‌های فنی و اقتصادی زیادی برخوردار است، کارشناسان و متخصصان در نشست‌های تخصصی این همایش به بررسی و ارزیابی آن پرداختند. معماری پول دیجیتال بر اساس اهداف انتشار، بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌های بلاکچین، بررسی امکان بکارگیری پول دیجیتال در رفع مشکلات رشد نقدینگی و پول‌های هوشمند از موضوعاتی بود که در این خصوص به بحث و تبادل نظر گذاشته شد.