مدیریت مصرف آب در سال ۱۴۰۲ چگونه پیگیری خواهد شد؟

بر اساس آخرین داده‌های آماری میزان ذخایر سد‌ها و بارش‌های کشور که تا پنجم فروردین منتشر شده، ورودی سد‌ها از ابتدای سال آبی با افزایش ۱۱ درصدی به ۱۹.۴۶ میلیارد مترمکعب رسیده است. ورودی سد‌ها در سال گذشته ۱۷.۵۵ میلیارد مترمکعب بود. خروجی سد‌ها هم از ابتدای سال آبی به ۱۱.۹۴ میلیارد مترمکعب رسیده که در مقایسه با خروجی ۱۲.۰۱ میلیارد مترمکعبی سال گذشته کاهش ۱ درصدی را نشان می‌دهد.

به طور کلی هم حجم آب موجود در مخارن کشور که نسبت به سال آبی گذشته ۷ درصد افزایش پیدا کرده به ۲۶.۷۱ میلیارد متر مکعب رسیده که معادل ۵۴ درصد پرشدگی سد‌ها است. امسال افزایش قابل توجهی در حجم مخازن سد‌های زاینده رود اصفهان، سد‌های خوزستان، بوشهر و سد پیشین سیستان و بلوچستان ثبت شد، از طرفی هم سد‌های استان‌های هرمزگان، گیلان، کرمان و استان مرکزی، نسبت به سال آبی گذشته کاهش زیادی در حجم مخازن داشته اند.

بارش‌های اخیر و هشدار‌های سیلابی شدن و طغیان رودخانه ها، ممکن است این باور را ایجاد کند که وضعیت مخازن آبی به شکل فزاینده‌ای افزایش پیدا کرده، اما آمار نشان می‌دهد که ارتفاع کل ریزش‌های جوی کشور معادل ۱۶۱.۸ میلیمتر بوده که در مقایسه با سال آبی گذشته تنها یک درصد افزایش داشته، اما در مقایسه با درازمدت ۱۰ درصد کاهش یافته است.

مسئله‌ای که علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو هم در صحبت‌های اخیر خود به آن‌ها اشاره کرد و در واکنش به بارش برف و باران در زمستان سال‌گذشته و تصور اشتباه پیش‌آمده مبنی بر افزایش منابع آبی کشور، گفت: میزان بارش‌ها در سال زراعی امسال که از ابتدای مهرماه تا امروز را شامل می‌شود تقریبا در شرایط نرمالی قرار دارد، اما این بارش‌ها در همه نقاط کشور به صورت یکسان نیست، به طوری‌که برخی از نقاط بارش‌های بیش‌تر از نرمال را تجربه کردند و برخی دیگر بارش‌های بسیار کمتر از نرمال داشتند. عمده مناطق جنوبی کشور غیر از سیستان و بلوچستان و هرمزگان بارش‌ها بیش از حد نرمال بوده است.

وزیر نیرو اظهار کرد: امسال این نگرانی وجود دارد که در برخی از استان‌های شمالی کشور نظیر گیلان، مازندران، گلستان، خراسان رضوی و اردبیل میزان بارش‌ها از حد نرمال بسیار کمتر است.
مدیریت مصرف آب با حذف یارانه پرمصرف‌ها

در دوره اوج مصرف آب تابستان سال گذشته، با همراهی بخش خانگی، تامین آب به شکل پایدار صورت گرفت، اما وضعیت ذخایر سد‌ها به ویژه در تهران در شرایط نامطلوبی قرار گرفت که عدم تجربه شرایط مشابه، همیاری دوباره مشترکان خانگی را میطلبد.

غیریارانه‌ای شدن بهای مصرف آب برای مشترکان پرمصرف و بدمصرف یکی از ابزار‌های هدایت بدمصرف‌ها به سمت کاهش مصرف بود و پاداش‌های خوش مصرفی هم برای ترغیب مردم به صرفه جویی و رعایت الگوی مصرف اعمال شد.

محرابیان در این خصوص می‌گوید: با تصویب قانون حذف یارانه مشترکان پرمصرف در مجلس شورای اسلامی طی یک سال‌و‌نیم گذشته میزان مصرف آب و برق مشترکان کاهش یافت. البته این یارانه همچنان باقی‌است، اما در کنار آن تلاش شد با افزایش نرخ مصرف برای مشترکان بدمصرف در این مسیر حرکت کنیم. در بخش خانگی با اتخاذ و بکارگیری مشوق‌ها و پاداش‌هایی، میزان مصرف آب کنترل شد و به دنبال آن افزایش نرخی را در این عرصه شاهد نبودیم. تلاش شد مصارف در سطح الگو و حتی کمتر از الگوی مصرف هدایت شود. با همکاری بسیار خوب مشترکان خانگی خوشبختانه شاهد کاهش مصرف جدی آب و برق در این بخش بودیم.

تولید دوبرابری محصول کشاورزی با میزان آب مصرفی فعلی

البته از نقش مدیریت مصرف آب در حوزه کشاورزی هم نباید غافل شد. به گفته وزیر نیرو و بر اساس بررسی‌ها و تحقیقات کارشناسان با مصرف کمتر از یک دوم آب فعلی در بخش کشاورزی، امکان تولید همین میزان محصول فراهم می‌شود که این مهم با مدیریت صحیح و بهینه منابع آبی در این حوزه میسر خواهد شد. این امر به معنای رشد اقتصاد، رشد تولید و اشتغال بیشتر است که با مرتفع شدن تنش‌های آبی در بخش کشاورزی همراه است.

محرابیان در خصوص افدامات صورت گرفته در این حوزه می‌گوید: به منظور مدیریت مصرف آب و افزایش راندمان بخش کشاورزی اقداماتی صورت گرفته، اما در خور و آن‌طور که باید اثربخش نبوده است، باید با مصرف آب کمتر محصولات استراتژیک کشور و نیز محصولاتی با ارزش افزوده بیشتر کشت و تولید شود. با رعایت الگوی کشت متناسب با اقلیم و نیاز‌ها و شرایط کشور و با مدیریت مصرف و بهره‌گیری از روش‌های نوین آبیاری باید بتوانیم با آب کمتر محصول بیشتری تولید کنیم.