آیا طرح مالیات بر سوداگری موفق می‌شود؟

دو مولفه برای سرمایه گذار در حوزه‌های اقتصادی اهمیت دارد. اولین آن امنیت است. در واقع فعالان واقعی بخش اقتصادی با وجود امنیت به میزان سرمایه گذاری خود، برداشت خواهند داشت و به اصطلاح عامیانه فعالیت مولد سازی برای آنان با صرفه خواهد بود.

برای فهم امنیت برای سرمایه گذار می‌توان به این نمونه اشاره کرد که در چند ماه گذشته به دلایلی، مشکلات تولید کنندگان بیشتر شد؛ بطوریکه سود ناشی از این فعالیت اقتصادی به زیر ۶ درصد رسید. دلیل آن هم مشخص است، براساس یک اصطلاح معروف سرمایه و سرمایه گذار ترسو است، بنابراین جایی وارد نمی‌شود که نتیجه آن ضرر و زیان باشد. راه حل این مشکل ایجاد امنیت و محیطی آرام، مشخص و شفاف برای کار است.

قانون مالیات بر سوداگری برای جلوگیری از سفته بازی در مجلس به تصویب رسید و دلیل آن هم این است که گروهی به جای تولید و بدون هیچ زحمتی با خرید در بازار‌های موازی مانند سکه، ارز، دلار و مسکن سودی بیش از ۱۰۰ یا ۳۰۰ درصد در برخی اوقات هم تا ۵۰۰ درصد به دست می‌آورند. براساس فرمایش مقام معظم رهبری سود و درآمد باید به ازای کار باشد، نه اینکه رانت برای آنان امنیت آورد و ۵ درصد جامعه ۹۵ درصد باقی مانده را با مشکل روبرو سازد.

سوداگران وارد بازار سکه، ارز، مسکن و خودرو می‌شوند و مصرف کننده واقعی باید تبعات این افزایش قیمت را پرداخت کند. یکی از راه‌های مقابله با این مسئله مالیات بر عایدی سرمایه یا سوداگری است. البته حل مشکلات اقتصادی در بلند مدت به حوزه تولید و بهبود فضای کسب و کار ارتباط پیدا می‌کند، اما در کوتاه مدت نیاز است تا جلوی فرار‌های مالیاتی گرفته شود. کسی که بدون کار با سوداگری و رانت اطلاعاتی سودی را به دست می‌آورد و بازار را ملتهب می‌سازد و در نهایت مردم را برای گذران معیشت خود با مشکل روبرو می‌کند، حداقل کار برای او پرداخت مالیات است تا جنبه بازدارندگی داشته باشد و از گسترش آن جلوگیری به عمل آید.

ثمره همین حرکت کوتاه مدت در بلندمدت حتما با حرکت سرمایه گذاران به سمت اقتصاد مولد، ایجاد اشتغال و ارزش افزوده با تولید است و سوداگری دیگر در این مسیر جایی نخواهد داشت.

علی مَزیَکی، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی در خصوص تاثیر اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه بر بازار ارز و طلا، تصریح کرد: ضرورت دارد در گام نخست اجرای این طرح، رشد و عایدی بخشی از ارزش کالای مورد نظر نیز که در اثر تورم ایجاد شده، مورد توجه قرار گیرد. در واقع تمام جزئیات طرح مالیات بر عایدی سرمایه باید به خوبی اجرایی و میزان دقیق تورم محاسبه شود.

وی با تاکید بر اینکه اهداف اجرای طرح مالیات بر عایدی باید کاملا روشن و مشخص باشد، افزود: معمولا محاسبه و دریافت هر نوع مالیاتی، یک هدف خاص را دنبال می‌کند، به عنوان مثال برخی از مالیات‌ها با هدف بازدارندگی در مصرف و خرید است و برخی دیگر جنبه سوق دادن سرمایه‌ها به سمت بخش مولد و یا حتی حفظ محیط زیست و کاهش آلودگی است. به همین دلیل باید اهداف اصلی مالیات بر سوداگری هم به خوبی مشخص شود تا در میانه راه، نیاز به مصوبه و تغییر مسیر نباشد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: معتقدم مالیات بر عایدی سرمایه، نوعی از مالیات بر درآمد یا مالیات بر ثروت است که یکی از اهداف مهم آن بهبود توزیع درآمد خواهد بود.

وی ضمن تاکید بر به حداقل رساندن عوارض جانبی طرح‌های مختلف اقتصادی، گفت: یکی از مهم‌ترین موارد در اجرای طرح‌های این چنینی که با هدف کنترل بازار به ویژه ارز و سکه تدوین و اجرایی می‌شود، کاهش عوارض جانبی آن است.

مزیکی افزود: ضرورت دارد شرایطی با اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه فراهم شود که سرمایه‌گذاران با تبلیغات کاذب و وسوسه‌انگیز دلالان و سفته‌بازان، به بازار‌های زودبازده دیگر منتقل نشوند. در واقع رکن اصلی در اجرای طرح مذکور این است که انگیزه‌های سرمایه‌گذاری از بین نرود و سرمایه از یک بازار به بازار دیگر سرازیر نشود.

وی مالیات را یک برنامه بلندمدت خواند و اظهار داشت: شاید بتوان طرح‌های مالیاتی را در یک دوره کوتاه مدت، طراحی و اجرا کرد، اما در واقع این مبحث یک برنامه جامع با اهداف بلندمدت است که نیاز به مطالعه و کارشناسی تخصصی دارد.

مزیکی یادآورشد: در اجرای طرح مالیات بر سوداگری باید توجه فراوانی شود تا در طول مسیر به مصوبات جدید و مکمل برای برطرف کردن مشکلات احتمالی، نیاز نباشد. در واقع کنترل و ساماندهی بازار ارز و سکه نیازمند اجرای طرحی جامع و کارشناسی است و طرح مالیات بر سوداگری نیز باید طوری اجرایی شود که کل سیستم سرمایه‌گذاری را تحت تاثیر قرار ندهد.