بر اساس دادههای مرکز آمار ترکیه، ایرانیان در فصل نخست سال ۲۰۲۲، حدود ۴۶ درصد کمتر از فصل آخر سال گذشته میلادی، در بازار املاک این کشور سرمایهگذاری کردهاند.
آنگونه که دنیای اقتصاد گزارش داده، این اتفاق در حالی رخ داده است که در ماههای پایانی سال ۲۰۲۱، سرمایهگذاری ایرانیان در بازار
مسکن ترکیه، به قله تاریخی خود رسیده بود.
تاثیر یک تغییر بزرگ بر بازار مسکن ترکیه
بازار املاک ترکیه، در مدت اخیر با یک تغییر بزرگ همراه بود. دولت این کشور، شرط لازم برای اعطای شهروندی را از سرمایهگذاری ۲۵۰ هزار دلاری به ۴۰۰ هزار دلار افزیش داد.
بنا بر گفته کارشناسان،
تحریمهای شدید اقتصادی ایران و محدودیت مراودات مالی بین اقتصاد ایران و سایر کشورها، رشد اقتصادی نزدیک به صفر یا منفی ایران، کاهش ارزش پول ملی، تورم بالا، نوسان زیاد در پارامترهای تأثیرگذار بر اقتصاد ایران، افزایش ریسک سرمایهگذاری در ایران، کاهش اعتبار و جایگاه پاسپورت ایرانی و تمایل سنتی ایرانیان به سرمایهگذاری در ملک نسبت به سایر بازارها از جمله عوامل تأثیرگذار در تمایل مردم ایران نسبت به سرمایهگذاری در املاک کشورهایی دیگر مانند ترکیه است، اما در این بین گویا وضعیت ناخوشایند بازار مسکن ایران از مهمترین مؤلفههایی است که در خروج سرمایههای ایرانی نقش ایفا میکند بهگونهای که کارشناسان و فعالان بازار املاک ایران، این موضوع را دلیل اصلی برای تمایل ایرانیان به خرید ملک در کشورهای خارجی مانند ترکیه میدانند.
به گفته مشاوران املاک، قطعاً دفاتری برای خرید و فروش اینگونه املاک در داخل کشور وجود دارد که به طور زیرزمینی چنین اقدامی را انجام میدهند. یکی از همین مشاوران املاک که آگاه به سرمایهگذاری ایرانیان در املاک خارج از کشور است در مورد خرید املاک خارجی میگوید: در چند سال اخیر برخی کشورها، چون قبرس و ترکیه اقدام به تبلیغات وسیع برای فروش املاک خود به خارجیها داشتهاند و همراه با این تبلیغاتشان مزایای زیادی، چون وعده اعطای اقامت دائم به متقاضیان یا وعده پرداخت وام بانکی با سود اندک را قرار دادهاند تا سرمایهگذار خارجی بیشتر جذب خرید شود. اغلب ایرانیان نیز در این سالها مصر به خرید این املاک شدهاند.
برزو حقشناس، کارشناس بازارهای مالی، همین موضوع را مهمترین دلیل کاهش سرمایهگذاری در این بازار میداند.
حقشناس ادامه میدهد: با وجود کاهش ۴۶ درصدی، هنوز هم ایرانیان رتبه نخست را در خرید خانه در ترکیه داشتهاند. به عبارت دیگر، تعداد خریداران خارجی ملک در این کشور، به طور کلی نزولی بوده است. افزایش حداقل مبلغ سرمایهگذاری برای اخذ شهروندی، جذابیتهای حضور در بازار املاک ترکیه را کاهش داده است. به ویژه برای سرمایهگذارن ایرانی که اکنون تعداد کمتری از آنها، توان حضور در این بازار را دارند. به نظر میرسد در شرایط کنونی، جو سرمایهگذاری در این کشور تا حدودی فروکش کرده باشد.
شرایط بازار داخلی و دادههای منفی از اقتصاد ترکیه
این کارشناس بازارهای مالی، ترکیبی از شرایط بازار املاک در ایران و ارسال برخی سیگنالهای منفی از اقتصاد ترکیه را بر شرایط موجود موثر میداند.
او توضیح میدهد: بازار ملک در ایران از اسفند به این سو تحرکات بیشتری داشته و قیمتها افزایشی بوده است. این احتمال وجود دارد که بخشی از سرمایهها، از حضور در بازار ترکیه منصرف و وارد بازار داخلی شده باشند.
حقشناس میافزاید: از سوی دیگر، دادههایی که از اقتصاد ترکیه منتشر میشوند، چندان مثبت نیستند و آمار تورم افزایشی است. رئیسجمهور این کشور نیز همچنان بر سیاستهای اقتصادی خود پافشاری میکند.
او ادامه میدهد: در چنین شرایطی، تنشهایی سیاسی بین حزب حاکم و رقیب آن، فضا را متلاطم کرده است. ضمن آنکه، انتخابات ریاستجمهوری ترکیه نیز در سال ۲۰۲۳ میلادی برگزار میشود. این موارد در کنار هم، میتوانند سرمایهها را برای حضور در بازار آن کشور مردد کنند.
حقشناس میگوید: چنین تردیدهایی مختص ایرانیان نیست و دادههای بازار املاک ترکیه نشان میدهد به طور کلی سرمایهگذاری خارجی کاهش یافته است.
کاهش بار هیجانی حضور در بازار مسکن ترکیه
مریم محبی، دیگر کارشناس بازارهای مالی معتقد است: تغییری در روند و میزان جذابیت سرمایهگذاری در بازارهای داخلی ایجاد نشده است. اما با توجه به حضور هیجانی ایرانیان در بازار املاک ترکیه، اکنون کاهش این جو، طبیعی است.
او توضیح میدهد: معمولا در بازارها پس از شکلگیری جریانی از ولع و هیجان برای سرمایهگذاری، نوعی بازه کاهشی آغاز میشود. البته ممکن است تبلیغات منفی که در داخل کشور برای سرمایهگذاری در بازار املاک ترکیه و خطرات آن انجام شد، بر این موضوع اثر گذاشته باشد.
این کارشناس بازارهای مالی میافزاید: نوسانات ارزش لیر در ماههای اخیر نیز برخی افراد را به این نتیجه رساند که فضای سرمایهگذاری در ترکیه چندان باثبات و پایدار نیست.
محبی میگوید: به نظر میسد حباب خیالبافی در مورد سرمایهگذاری در این کشور تا حدودی فروکش کرده باشد. در نتیجه، انتظار میرود، روند کاهش حضور ایرانیان در بازار املاک ترکیه همچنان ادامه یابد، اما ممکن است از شدت آن کاسته شود.