دلیل افزایش نرخ تورم در تیرماه چه بود؟

نرخ تورم تیر ماه سال ۱۴۰۱ از سوی مرکز آمار ایران منتشر شد. منظور از نرخ تورم نقطه‌ای، درصد تغییر عدد شاخص قیمت، نسبت به ماه مشابه سال قبل است. نرخ تورم نقطه‌ای در تیر ماه ١٤٠١ به عدد ۵۴.۰ درصد رسیده است؛ یعنی خانوار‌های کشور به طور میانگین ٥٤.٠ درصد بیشتر از تیر ١٤٠٠ برای خرید یک «مجموعه کالا‌ها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند.

نرخ تورم نقطه‌ای تیر ماه ١٤٠١ در مقایسه با ماه قبل ۱.۵ واحد درصد افزایش یافته است. نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» با افزایش ٤.٤ واحد درصدی به ٨٦.٠ درصد و گروه «کالا‌های غیرخوراکی و خدمات» با افزایش ٠.١ واحد درصدی به ٣٦.٩ درصد رسیده است.

این در حالی است که نرخ تورم نقطه‌ای برای خانوار‌های شهری ۵۲.۸ درصد است که نسبت به ماه قبل ١.٤ واحد درصد افزایش داشته است. همچنین این نرخ برای خانوار‌های روستایی ٦٠.٧ درصد بوده که نسبت به ماه قبل ٢.٥ واحد درصد افزایش داشته است.

منظور از نرخ تورم ماهانه، درصد تغییر عدد شاخص قیمت، نسبت به ماه قبل است. نرخ تورم ماهانه تیر ١٤٠١ به ۴.۶ درصد رسیده که در مقایسه با همین اطلاع در ماه قبل، ٧.٦ واحد درصد کاهش داشته است. تورم ماهانه برای گروه‌های عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» و «کالا‌های غیرخوراکی و خدمات» به ترتیب ٥.٧ درصد و ٣.٨ درصد بوده است.

این در حالی است که نرخ تورم ماهانه برای خانوار‌های شهری ۴.۵ درصد است که نسبت به ماه قبل ٧.٠ واحد درصد کاهش داشته است. همچنین این نرخ برای خانوار‌های روستایی ٤.٨ درصد بوده که نسبت به ماه قبل ١١.٠ واحد درصد کاهش داشته است.

منظور از نرخ تورم سالانه، درصد تغییر میانگین اعداد شاخص قیمت در یک سال منتهی به ماه جاری، نسبت به دوره مشابه قبل از آن است. نرخ تورم سالانه تیر ماه ١٤٠١ برای خانوار‌های کشور به ۴۰.۵ درصد رسیده که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل، ۱.۱ واحد درصد افزایش نشان می‌دهد.

 

همچنین نرخ تورم سالانه برای خانوار‌های شهری و روستایی به ترتیب ۴۰.۰ درصد و ٤٣.٢ درصد است که برای خانوار‌های شهری ١.١ واحد درصد افزایش و برای خانوار‌های روستایی ١.٤ واحد درصد افزایش داشته است.

در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به گروه «گوشت قرمز و گوشت ماکیان» (مرغ ماشینی، سوسیس و کالباس)، گروه «لبنیات و تخم مرغ» (دوغ پاستوریزه، خامه و تخم مرغ) و گروه «نان و غلات» (انواع برنج ایرانی، کیک و بیسکویت) می‌باشد. در گروه عمده «کالا‌های غیرخوراکی و خدمات»، گروه «بهداشت و درمان» (خدمات طبی سرپایی و خدمات بیمارستانی)، گروه «هتل و رستوران» (هزینه هتل و تالار پذیرایی) و گروه «مبلمان و لوازم خانگی» (انواع شوینده) بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند.

دامنه تغییرات نرخ تورم سالانه در تیر ماه ١٤٠١ برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای از ۳۸.۹ درصد برای دهک دهم تا ٤٤.٨ درصد برای دهک اول است.

در همین رابطه حمید جعفری کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار پول نیوز اظهار کرد: در ماه‌هایی که نرخ تورم بالایی را شاهد هستیم و بازار‌های موازی با رشد قیمت‌های بالایی مواجه‌اند، بازار سرمایه متاسفانه نتوانست رشد خاصی داشته باشد و بعضا حتی با زیان همراه بود.

وی ادامه داد: شاخص کل بورس هنوز هم با سقف تاریخی خود حدود ۳۵ درصد فاصله دارد، این در حالی است که اکثر بازار‌ها در محدوده سقف تاریخی خود قرار دارند یا از آن‌ها عبور کردند.

جعفری یکی از دلایل نوسانات بازار سرمایه را قیمت گذاری دستوری دولتی دانست و گفت: برخی از صنایع مانند صنعت لاستیک و پلاستیک و خودرو با این تصمیمات به زیان رسیدند. به عبارت دیگر با وجود اینکه در همه صنایع رونق در فروش حاکم است، اما با نرخ‌گذاری دستوری برخی از صنایع با زیان همراه شده‌اند و از آنجایی که این اقدام ممکن است به همه شرکت‌ها تسری یابد و در نتیجه بازار، از برخی صنایعی که مشخصا سودآوری خوبی دارند نیز استقبال نمی‌کند. نتیجه این ترس در تابلو‌های مختلف بورس و فرابورس مشخص است.

این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: یکی دیگر از دلایل نوسان بازار، افت قیمت‌های جهانی است که با رشد ارزش دلار و شاخص دلار همراه بوده است. این موضوع نیز به دلیل رشد در نرخ‌های بهره آمریکا رخ داده است که طبیعتا نزدیک به ۷۰ درصد بورس کشور کامودیتی محور است و این ریزش اخیر بر نرخ‌های فروش تاثیر منفی دارد.

به گفته وی، دلیل مهم دیگر افت بازار سرمایه را می‌توان به نبود ابزار دو طرفه در بازار سرمایه و فرسایشی شدن معاملات نسبت داد، به هر حال ممکن است تحلیلگری به این جمع بندی برسد که سهم خاصی ۱۵ درصد زیر قیمت ارزنده است، اینکه سهام به این قیمت برسد با شرایط فعلی چندین روز طول می‌کشد و روند فرسایشی بازار نیز دومینو وار سهام را به قیمت‌های پایین تری می‌رساند.

جعفری تصریح کرد: وجود ابزار‌های نوین مالی و مشتقاتی نظیر معاملات آپشن و آتی سهام و شاخص به صورت فراگیر می‌توانست بخش زیادی از فرسایش بازار را حل کند.

این کارشناس بازار سرمایه درباره افزایش نرخ‌های بهره بین بانکی نیز گفت: این عامل گرچه بر ریزش بازار موثر است، اما وزن زیادی ندارد و به نظر می‌رسد عوامل دیگری که به آن اشاره کردم، تاثیر بیشتری بر نوسانات بازار بورس دارند. نکته مهمی که در این خصوص می‌توان عنوان کرد، همگرایی بین بازار‌های پول و سرمایه در شرایط فعلی است.

وی افزود: بخش عمده‌ای از بدنه بانک مرکزی اکنون سبقه بازاری دارد و نظرات اهالی بازار سرمایه را شنواست. گرچه ممکن است در کوتاه مدت اقداماتی متناقضی صورت پذیرد، اما از آنجایی که دیالوگ مشترک و سازنده‌ایی بین این دو بازار در جریان است این اقدامات در نهایت به سمت همگرایی سوق پیدا می‌کند.