آب‌های جنوبی ایران؛ ميزبان آشنايان قديم

پول‌نیوز - توافق حاصل شده ميان ايران و 1+5 اميدهاي بسياري را در تمامي حوزه‌هاي حمل‌ونقل ايجاد كرده در اين ميان حوزه كشتيراني و بنادر يكي از حوزه‌هايي است كه اميدواري بسياري را در پس برداشته شدن تحريم‌ها جست‌وجو مي‌كند؛ تردد نكردن كشتي‌های ما به بنادر كشور‌هاي اروپايي و کشتی‌های آن‌ها به بنادر ما كه سهم قابل توجهي در تجارت ما داشته اند، از موضوعاتي است كه بعد از تحريم برطرف مي‌شود و حجم تجارت رونق مي‌گيرد.

درحوزه بنادر و كشتيراني كشور آلمان هميشه نخستين شريك تجاري ما محسوب شده است كه باتوجه به شرايط تحريم در سال‌هاي اخير كشورهايي مثل چين، هند يا امارات جايگزين آن شده، طبيعي است اگر همه تحريم‌ها رفع شوند، محدوديت براي كشتيراني ايران برداشته مي‌شود و طبيعتا كشتي‌هاي خارجي نيز مي‌توانند در آب‌هاي كشور ما تردد كنند. باتوجه به محدوديت‌هايي كه دربنادر كانادا و استراليا و ديگر بنادر وجود دارد، طبيعي است حمل‌ونقل بسياري كالاها با مشكلات اساسي مواجه شده است كه البته پيش‌بيني وضعيت حمل‌ونقل دريايي و تجارت از طريق دريا به جزييات توافق هسته‌يي بستگي دارد.

اين درحالي است كه حوزه حمل‌ونقل دريايي ايران درقياس با ديگر بخش‌هاي حمل‌ونقل درطول سال‌هاي گذشته كمتر دچار محدوديت‌هاي تحريمي شد و جز چند مورد خاص ديگر عرصه‌ها همچنان براي بسياري از كشتي‌هاي خارجي قابل تردد ماندند اما به نظر مي‌رسد تا زمان نهايي نشدن توافق هسته‌يي هيچ يك از آنها قصد بازگشت به آب‌هاي ايران را نداشتند.

  اصلي‌ترين بندر ترانزيتي ايران

 بندر شهيد رجايي به عنوان بندر اصلي ترانزيتي ايران در آب‌هاي خليج‌فارس هرچند با پيگيري‌هاي صورت گرفته ازسوي سازمان بنادر توانست ظرفيت‌هاي بالقوه خود را افزايش داده و به توسعه نسبي برسد اما بنا به دلايل مختلف درحفظ لاينرهاي فعال در آب‌هاي خود با مشكل روبه‌رو شد. هرچند سازمان بنادر تلاش كرد با كنار گذاشتن اين اپراتور و وارد كردن شركت‌هايي كه در فهرست تحريم‌ها نيستند راه را بار ديگر براي لاينرهاي خارجي باز كند و حتي در طول ماه‌هاي گذشته خبر از بازگشت چند شركت آسيايي به اين بندر منتشر شد اما وضعيت خطرناك تحريم‌ها بسياري از شركت‌هاي خارجي را بر آن داشت تا نهايي شدن توافقات هسته‌يي را با زمان بازگشت خود به آب‌هاي ايران مصادف كنند.

حالا با گذشت چند هفته از رسيدن ايران و 6كشور قدرتمند جهاني به يك توافق هسته‌يي، روند مذاكره كشتيراني جمهوري اسلامي و سازمان بنادر با لاينرهاي خارجي به خود شكلي علني گرفته و بسياري از آنها برنامه‌هاي اجرايي خود براي بازگشت به آب‌هاي ايران را ارايه كردند. از زمان تعليق تحريم‌هاي بندري و دريانوردي ايران، از يك‌سال گذشته تاكنون هفت خط كشتيراني بين‌المللي از جمله WAN HAI، PIL، CMA CGM، MESSINA تردد خود را به بندر شهيد رجايي از سر گرفته‌اند.

  كره، سنگاپور و تايلند نخستين گروه از مذاكره‌كنندگان

درحال حاضر نيز هر چند بازگشت برخي از گزينه‌ها به روي ميز كشتي‌هاي ايراني تا زمان اجرايي شدن قطعي توافق متوقف شده است اما تعداد زيادي از شركت‌هاي خارجي بار ديگر قصد پهلوگيري در بندر شهيد رجايي را دارند. بنا بر گزارش ايسنا، كشتيراني جمهوري اسلامي از شركت‌هاي كره‌اي، سنگاپوري، تايلندي، فرانسوي و سوييسي به عنوان نخستين گروه از مذاكره‌كنندگان در اين عرصه خبر داده و اعلام كرده فهرست اين شركت‌ها روز به روز طولاني‌تر مي‌شود. هرچند نمي‌توان انتظار داشت اوضاع بنادر كشور قبل از لغو قطعي تحريم‌ها تغييري جدي داشته باشد و احتمالا كار تا زمان طولاني براي رسيدن به هاب منطقه ادامه خواهد داشت اما از هم‌اكنون به نظر مي‌رسد آفتاب توافق بر آب‌هاي ايران مي‌تابد.

  تداوم ممنوعيت ورود به برخي بنادر

درهمين راستا، مديرعامل كشتيراني جمهوري اسلامي ايران اعلام كرد: باوجود اينكه شركت‌هاي كشتيراني ايران از ليست تحريم‌ها خارج شده‌اند هنوز كشتي‌هاي ما نمي‌توانند به بنادر برخي كشورها وارد شوند و براي بارگيري‌ كالا اقدام كنند. محمدحسين داجمر اظهار كرد: در چند هفته‌ اخير و بعد از توافقات هسته‌يي شاهد ورود كشتي‌هاي خارجي به بنادر ايران به ويژه بندرعباس، هستيم.

وي افزود: باتوجه به اينكه بسياري از كشورها در دوران تحريم ورود به بنادر ايران را براي كشتي‌هاي خود تحريم كرده بودند بعد از توافقات هسته‌يي، بنادر ايران از ليست تحريم‌هايشان خارج كردند ولي هنوز كشتي‌هاي ما نمي‌توانند به بنادر برخي كشورها وارد شوند و براي بارگيري‌ كالا اقدام كنند. مديرعامل كشتيراني جمهوري اسلامي ايران گفت: يكي از مهم‌ترين مواردي كه بعد از لغو تحريم‌ها شاهد آن خواهيم بود، برداشتن محدوديت‌هاي بانكي است كه با اين اقدام طبيعي است بسياري از مشكلات كشتيراني‌ها برطرف مي‌شود و باتوجه به مبادلات پولي، ميزان بارگيري‌ها و به دنبال آن مبادلات اقتصادي افزايش مي‌يابد.

  آلمان؛ مهم‌ترين طرف تجاري قبل از تحريم

داجمر اظهار كرد: باتوجه به شرايط دوران تحريم، محدوديت‌هايي براي كشتي‌هاي ما وجود داشت و اين درحالي است كه كشتيراني قبل از تحريم سهم مناسبي از بازارهاي بين‌المللي را داشته و سهم قابل توجهي از خطوط كانتينري دركشورهاي جنوب مديترانه را دراختيار داشت كه همه اين موضوعات به دليل تحريم‌ها از بين رفته است.

وي با بيان اينكه قبل از تحريم، كشور آلمان از مهم‌ترين طرف‌هاي تجاري ما محسوب مي‌شد كه سال‌هاست كشور چين جاي آن را گرفته است، تاكيد كرد: با لغو تحريم‌ها تغييرات بزرگي را در بخش كشتيراني شاهد خواهيم بود.

  كره و چين؛ عمده‌ترين سازندگان كشتي

مديرعامل كشتيراني جمهوري اسلامي ايران در بخشي از سخنان خود با بيان اينكه باتوجه به بحث توافقات هسته‌يي و برطرف شدن بسياري از مشكلات شاهد برداشته شدن محدوديت‌ها در زمينه تعمير و ساخت كشتي نيز خواهيم بود، گفت: متوسط عمر ناوگان كشتي‌هاي ما حدود 10سال است ولي در بحث تعمير كشتي‌ها به دليل شرايط تحريم با مشكلاتي مواجه هستيم كه با برداشته شدن محدوديت‌ها بحث تعميرات كشتي‌ها نيز بهتر مي‌شود. داجمر درعين حال بيان كرد: باتوجه به پيشرفت تكنولوژي، شاهد ساخت كشتي‌هايي با مصرف سوخت پايين يا كشتي‌هاي گازي در ديگر كشورها هستيم كه بعد از تحريم شرايط براي كشور ما بهتر مي‌شود. وي با بيان اينكه در داخل كشور توليد كشتي به ميزان كمي صورت مي‌گيرد، افزود: درحال حاضر عمده‌ترين سازندگان كشتي كشورهاي كره و چين هستند.

  كانتينرهاي يخچالي بلااستفاده

مديرعامل كشتيراني جمهوري اسلامي ايران در بخش ديگري از سخنان خود بااشاره به راه‌اندازي خطوط جديد كشتيراني در درياي خزر گفت: باتوجه به درخواستي كه صادركنندگان براي استفاده از ظرفيت آب‌هاي شمال داشتند هنوز از ظرفيت كامل آن استفاده نمي‌شود، چون پتانسيل صادرات درحوزه شمالي بسيار بالاتر از آن چيزي است كه درحال حاضر مورد استفاده قرار مي‌گيرد. وي اظهار كرد: تجار و بازرگانان بارها اعتراضاتي مبني بر حمل كالاهاي يخچالي ارايه داده بودند كه براي اين كار نياز به كانتينرهاي يخچالي داشتند و ما در اين زمينه كانتينرهاي يخچالي قرار داديم ولي هنوز از ظرفيت كامل ايجادشده در اين زمينه به‌طور كامل استفاده نمي‌شود. داجمر با بيان اينكه تجار از ظرفيت كامل آب‌هاي شمال استفاده نمي‌كنند، به اين نكته نيز اشاره كرد كه بخش زيادي از ظرفيت كانتينرهاي يخچالي در آب‌هاي شمال بدون استفاده مانده است.