تامین اتوبوس شهری صفر؛ به‌صرفه‌تر از نصب فیلتر دوده

پول‌نیوز، محمدعلی دیانتی‌زاده* - در حالی که نوسازی ناوگان اتوبوس‌رانی در شهرهای کوچک و بزرگ کشور به دلیل عدم پرداخت سهم 80 درصدی دولت به کندی پیش می‌رود، در بسیاری از شهرها سعی بر این است که با نصب فیلتر دوده دست‎کم از میزان آلایندگی اتوبوس‌های فرسوده بکاهند.

کاری نه‌فقط کارشناسان و خودروسازان بلکه مسئولان شهرداری‌ها نیز معتقدند تنها در مورد بخش کوچکی از ناوگان به‌صرفه است و نمی‌تواند جایگزینی برای جایگزینی اتوبوس‌ها نو با فرسوده باشد.

این در حالی است که سال گذشته نزدیک به 10 مدل اتوبوس، مینی‌بوس و میدل‌باس توقف تولید داشته‌اند.

برخی سازندگان کاهش آمار تولید اتوبوس را بیش‌تر ناشی از کاهش تولید در بخش اتوبوس شهری می‌دانند و دلیل آن را تحقق نیافتن سهم 81.5 درصدی دولت در تامین منابع مالی نوسازی ناوگان شهری از سال 1390 تاکنون عنوان می‌کنند.

بسیاری از اتوبوس‌سازان نیز از این بابت گله‌مندند که هرساله با سرد شدن هوا و افزایش میزان آلودگی آن، شهرداری‌ها به سراغ اتوبوس‌سازان می‌آیند و از آنان برای ساخت اتوبوس استعلام آمادگی می‌کنند اما تب و تاب این نوسازی با گرم شدن هوا فروکش می‌کند.

نه‌فقط اتوبوس‌های بین شهری بلکه اتوبوس‌های شهری برخی از سازندگان داخلی در ماه‌های پایانی سال گذشته با توقف تولید مواجه بوده‌اند. این در حالی است که فقط در تهران 2900 دستگاه اتوبوس فرسوده‌ باید از رده خارج و از چرخه خدمات‌رسانی ناوگان اتوبوسرانی حذف شوند.

از سوی دیگر در همان بازه زمانی، تولید برخی مدل‌های مینی‌بوس به صفر رسیده و این نیز در حالی است فقط در تهران 1200 دستگاه مینی‌بوس عمری بالغ بر 20 تا 25 سال دارند و آلایندگی فزاینده‌ای را برای شهر به ارمغان می‌آورند.

بنا بر گفته مدیرعامل شركت كنترل كیفیت هوای تهران نیمی از اتوبوس‌های ناوگان اتوبوسرانی پایتخت گازسوز و نیمی دیزلی هستند و نصب فیلتر دوده برای كاهش آلودگی حداكثر 2هزار دستگاه اتوبوس كاربرد دارد و حداقل 4هزار دستگاه اتوبوس دیگر فرسوده هستند که باید اتوبوس‌های نو جایگزین آن‌ها شوند.

این در حالی است که موتور دیزل باید برای احتراق، كربن و دوده تولید كند و تنها دیزل‌های جدید هستند كه دوده كمتری تولید كنند.

بدیهی است که كربن، ماده‌ای بسیار سمی و خطرناك است. علاوه بر این، از تركیب گازوییل و هوا در سوخت دیزل، بیش از 200 ماده سمی تولید می‌شود كه از بین آن‌ها، تركیبات اكسید نیتروژن، كربن و ذرات آلی فرار، خطرناك‌تر هستند و نصب فیلتر دوده روی اتوبوس‌های فرسوده اقتصادی نیست.

بر این اساس، طی سه سال گذشته خارج از رده کردن و نوسازی مینی‌بوس‌ها نیز در دستور کار قرار گرفته اما با توجه به عدم حمایت دولت در این بخش نیز با چالش روبه‌رو شدیم و تنها 120 دستگاه مینی‌بوس در سال92 نوسازی شده است.

حال اما بنابراعلام مدیرکل برنامه‌ریزی و توسعه شهری معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران، 202 میلیارد تومان اعتبار به بخش نوسازی و توسعه ناوگان اتوبوس‌رانی اختصاص یافته است.

همچنین به پیشنهاد شهرداری تهران و تصویب شورای شهر تهران مقرر شده است طرح از رده خارج کردن مینی‌بوس‌ها با صرف بودجه‌ای 10 میلیارد تومانی رأساً از طریق شهرداری تهران پیگیری شود.

گفتنی است طبق بند «ق» تبصره دوم ماده واحده قانون بودجه سال 93 قرار بود برای کاهش مصرف انرژی و توسعه و نوسازی ناوگان اتوبوسرانی و براساس مصوبه شورای اقتصاد طی پنج سال تعداد 17000 دستگاه اتوبوس به شهرداری‌های کشور داده شود.

از این رو امیدواریم هرچه سریع‌تر این مصوبه از سوی دولت به اجرا گذاشته شود تا تمام شهرداری‌های کشور از جمله شهر تهران بتوانند از مزایای این قانون استفاده کنند.

*سردبیر