صدها بمب ساعتی در تهران فعال هستند!

پول‌نیوز - افزایش فروش بیمه آتش سوزی اولین واکنش کسبه به حادثه پلاسکو بود؛ تلنگری که مسؤولان شهری و مالکان واحدهای تجاری و کسبه را وادار به بررسی وضعیت ایمنی در مراکز تجاری و بازارها کرده و در برخی از مراکز تجاری سخن از تخریب و ساخت مجدد نیز شنیده می شود.

اما چه تعداد ساختمان و مجتمع تجاری نا ایمن در کشور وجود دارد؟ هزینه بازسازی و مرمت این بناها چه میزان است؟ کدام مراکز و سازمانها و نهادها برای پیگیری از تکرار چنین حوادثی مسوول هستند؟ هزینه مرمت و بازسازی مجتمع های در خطر بر عهده کیست؟ پول نیوز پاسخ این سوالات را در گفتگو با یک کارشناس حوزه مراکز تجاری چند منظوره بررسی کرده است:

همایون سامی، دبیر اجرایی سابق انجمن مجتمع تجاری چند منظوره در گفت‌وگو با خبرنگار پول‌نیوز در واکاوی علل فروریختن مجتمعی پلاسکو که قدمت 50 ساله داشت گفت: یک تفاوت عمده میان پاساژ و مراکز تجاری چند منظوره وجود دارد؛ پاساژ کارکرد تجاری دارد و رویکرد عمده آن تجارت است و مجموعه فروشگاههایی است که مردم از آنها خرید می کنند؛ در مورد پاساژهای تهران وضعیت بسیار وخیم بوده و بسیاری از آنها نیاز به مرمت و بازسازی دارند چرا که متوسط عمر بیشتر انها 35 سال است.

وی ادامه داد: در مناطق شمالی شهر تهران در 3_4 سال گذشته انقلاب تجاری سازی به راه افتاده است و مجتمع هایی همچون پالادیوم، ارگ و کوروش ساخته شده اند که به دلیل روش کار و نظارتهای بالای سازمان مهندسی ایمنی بالایی دارند.

به گفته سامی، در تهران از یک خطی پایین تر - شهید بهشتی به پایین - عمدتا پاساژها عمر بالای 25 سال دارند که به عینه مانند یک بمب ساعتی عمل می کنند چرا که در این مکانها مردم کسب و کار دارند و تردد زیادی در آنها صورت می گیرد که بسیاری از آنها به مرمت و بازسازی فوری نیازمند هستند.

دبیر اجرایی سابق انجمن مجتمع تجاری چند منظوره تصریح کرد:  در مجتمع های تجاری چند منظوره کارکردهای مختلفی وجود دارد از جمله تغذیه، سرگرمی، مراکز فرهنگی، مراکز خرید که این نوع از مراکز چند سال اخیر رشد داشته و عمدتا با متریال خوبی ساخته شده اند در حال حاضر مجتمع تجاری چند منظوره در معرض خطر ساختمان آلمینیوم است و ساختمان علاالدین در مرحله بعدی قرار دارد.

کارشناس حوزه مراکز تجاری چند منظوره در پاسخ به این سوال که در مقابل چنین حوادثی چه مرجعی مسوول است؟ گفت: شهرداری تهران و سازمان نظام مهندسی به عنوان متولی استاندارد سازی ساختمانها و آتشنشانی به عنوان بررسی کننده عمر ساختمان و ساختار اسکلت در چنین حوادثی مسوول هستند. چرا که الزامات ساخت سالهاست که تغییر کرده این مراجع باید ورود کرده و ساختمانهای با قدمت را از لحاظ فنی ابنیه، سیستم اطفا حریق، خروجی های اضطراری بازنگری کرده و اگر فاقد استانداردهای لازم هستند جلوی فعالیت آنها گرفته شود چرا که با جان، امنیت و سرمایه های مملکت سروکار دارد.

وی در پاسخ به سوال دیگری که هزینه مرمت و بازسازی مراکزی که عمر طولانی دارند و همچنان پرتردد هستند چقدر است؟ گفت: به متراژ بستگی دارد و به خود سرمایه گذار به همین جهت دامنه گسترده ای را شامل می شود. هیچکس نمی تواند بگوید هزینه ایمن سازی ساختمانها چقدر است چرا که به عوامل بسیاری بستگی دارد اما می تواند از 100 میلیون تومان شروع شده و تا چند میلیارد تومان نیز برسد. هزینه دقیق را مهندسان سازه برآورد می کنند.

به گفته سامی هزینه نوسازی و مرمت این ساختمانها کاملا بر عهده مالکان است. وی خاطرنشان کرد: حاکمیت باید در قبال این ساختمانها درست عمل کند در غیر این صورت هزینه مادی و معنوی بسیاری به کشور تحمیل می شود؛ اما در کل حاکمیت در مورد ملک شخصی افراد نقشی ندارد؛ مالک پروژه باید هزینه بازسازی و استاندارد سازی را پرداخت کند، مالک باید امنیت حداقلی برای مستاجر و شرکای خود فراهم بیاورد.

وی گریزی به مجتمع تجاری پلاسکو زده و افزود: در حادثه ای که برای پلاسکو رخ داد بنیاد مستضعفان و شهرداری تهران هر دو مسوولیت دارند، بنیاد به عنوان متولی مجموعه آن را به امان خدا رها کرده و آنگونه که شنیده شده هیات مدیره اقتدار چندانی برای اعمال نظرات خود نداشته اند. شهرداری تهران نیز به عنوان متولی نوسازی بافتهای فرسوده و آتشنشانی به عنوان زیر مجموعه شهرداری مسوول ایمن سازی این مجتمع بودند که کوتاهی کردند. چطور ممکن است که شهرداری جلوی یک ساخت و ساز غیر اصولی را به سرعت برق و باد بگیرد اما توان پلمب این مجتمع را نداشته باشد. حداقل می توانسنت جلوی این ساختمان بلوک سیمانی بگذارد تا مالکان مجبور به مرمت و بازسازی شود.