سایه مذاکرات و نرخ بهره های بانکی بالا بر سر بازار سرمایه

پول نیوز، وجیهه زمانی - بازار بورس در دولت یازدهم نوساناتی را پشت سر گذاشت که عمدتا از تحرکات سیاسی و مذاکرات 1+5 ناشی می شد. شاخص بورس در ابتدای فعالیت دولت یازدهم در کانال 57 هزار واحدی بود و این رقم هم اکنون حول و حوش 79 هزار واحد قرار گرفته است و البته به باور کارشناسان در روزهای آینده با رشد همراه خواهد شد. در مجموع آنچه در نگاه کلی از وضعیت بازار بورس در دولت یازدهم مشاهده می شود سایه مذاکرات و نرخ بهره های بانکی بالا بر سر بازار سرمایه بوده است.

کارنامه شاخص بورس در چهار سال دولت

اگر بخواهیم بازار سرمایه در دولت یازدهم را در نگاه کلی بررسی کنیم باید گفت که به صورت یک در میان وضعیت کلی بازار در سال های مختلف قرمزپوش و سبزپوش بوده است. سال 92 سال پر رونق بازار بوده است. با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و خوش بینی ناشی از آن شاخص بورس در همان هفته های ابتدایی با رشد همراه شد و با 2هزار واحد افزایش رو به رو بود.

پس از آن توافق ژنو که در روز سوم آذر ماه سال 1392 بورس را طوفانی و به رقم 80 هزار واحد رساند و سپس توافق نهایی در دی ماه همان سال شاخص را به 88 هزار واحد رساند. در مجموع سهامداران بازار سرمایه در این سال توانستند سرمایه خود را بیش از دو برابر برسانند. 

سال 93 اما سال متفاوتی برای بازار سرمایه بود. سالی ادامه دار برای مذاکرات و توافق نهایی که قاعدتا با بالا و پایین شدن شاخص کل رو به رو بود و این مساله تاثیر شدیدی روی بازار سرمایه داشت. از سویی دیگر بالا رفتن نرخ خوراک پتروشیمی ها نیز در این سال باعث کاهش شدید شاخص بورس و رسیدن آن به کانال 73 هزار واحدی شد. در این شرایط اگرچه اقداماتی از سوی وزیر اقتصاد مبنی بر تزریق سرمایه 5000 میلیارد تومانی به بازار سرمایه گرفته شد با این وجود شاخص بورس دیگر روزهایی همچون سال 92 را به خود ندید و در نهایت با بازگشایی نماد پالایشگاهی در سال 93 شاخص بورس به کانال 61 هزار واحدی ریزش کرد.

سال 94 نیز اگرچه سالی پر نوسان بود ولی کلیت وضعیت بازار نشان می داد که از شرایطی بهتر از سال 93 برخوردار است. با توافق هسته ای در این سال شاخص بورس تا کانال 71 هزار واحدی نیز پیش رفت.

سال 95 نیز سالی کم نوسان برای بازار سرمایه بود و بیشتر نگاه اهالی بورس به تصمیمات اقتصادی کشور و اخبار جزئی بود. توقف نمادهای بانکی و ریزش اندک شاخص بورس از مهمترین اخبار سال 95 بوده است.

 در مجموع آنچه از بازار بورس در چهار سال گذشته برآورد می شود شرایطی مبهم با چاشنی خوش بینی نسبت به توافق هسته ای بوده است. از سویی دیگر نرخ سود بالای بانک ها و همچنین شرایط رکود اقتصادی نیز از دیگر مشکلاتی بود که بر بازار سرمایه کشور سایه افکند.

در این شرایط آنچه باعث خوش بینی بازار سرمایه برای سال جاری شده است گزارش های خوش بینانه شرکت های بورسی از میزان سوددهی شرکت های زیر مجموعه شان در سال 96 است. در این شرایط مجموع تحرکات اقتصاد کشور و اخبار مثبت سیاسی فضای این روزهای بازار سرمایه را مثبت کرده است. اگرچه همچنان اهالی بازار چشم انتظار نتیجه نهایی انتخابات هستند.

بانک ها رقیب اصلی بازار سرمایه

بازار سرمایه به عنوان یکی از مهمترین محرک های اقتصادی محسوب می شود و حرکت درست نقدینگی در مسیر توسعه از طریق این بازار امکانپذیر است.یکی از عوامل مهم در رونق بورس کاهش نرخ بهره بانکی است که باعث تشویق و ورود سرمایه گذاران به این بازار می شود. در این میان بالا بودن نرخ بهره بانکی در کشور ما باعث شده که سرمایه گذاری کمتری در این بازار انجام گیرد و بیشتر نقدینگی به سمت بانکها برود. کارشناسان بر این باورند تا زمانیکه نرخ بهره بانکی در کشور بالا است نمی توان انتظار داشت که بورس رونق چشمگیری بگیرد و برای تقویت بازار سرمایه نیازمند یک عزم جدی در جهت کاهش نرخ بهره بانکی هستیم. در حال حاضر نرخ بهره های بانکی حداقل 15 درصد و تا برخی موارد بالای 20 درصد نیز می رسد. در واقع در این شرایط طبیعی است که سرمایه گذار علاقه مند به دریافت پول بدون ریسک و بالاتر باشد. بازار سرمایه و پول را می توان رقیب یکدیگر دانست چرا که افزایش جذابیت در یکی از آنها منجر می شود که سرمایه گذاری ها به سمت یکی سوق پیدا کند. در شرایط کنونی که بازار پول حالت نا متعادل دارد و جذابیت آن هم بیشتر است منجر به آن شده که سرمایه گذاری در این بازار بیشتر شود.

کارشناسان اقتصادی با اشاره به اهمیت بازار سرمایه در ایجاد اشتغال، تولید و توسعه اقتصادی معتقدند باید توجه بیشتری به بازار سرمایه صورت گیرد؛ چرا که نقدینگی از بازار سرمایه با هزینه کم و مستقیمابه بخش صنعت، کشاورزی و خدمات تزریق می شود و در نهایت رفاه عمومی به همراه دارد.

رشد بورس در گروی کاهش نرخ بهره بانک ها است

میثم رادپور، کارشناس اقتصادی در گفت و گو با پول نیوز می گوید:در دوره ای هستیم که نرخ بهره بانک ها بالا است و زمانیکه نرخ بهره بالا باشد مسلما بازار کسب و کار هم از رونق خواهد افتاد و در این میان پروژه های سرمایه گذاری کمتری هم انجام می شود.

وی می گوید: دارایی های بانک ها با بدهی های آنها تعادل ندارد و برای حل این مشکل رو به سمت جذب سپرده های بیشتر برده اند که  به همین دلیل نرخ بهره را بالا برده اند.

به گفته وی تا زمانی که نرخ بهره بانک ها به ثبات نرسد نمی توان انتظار داشت بازار بورس رونق گیرد. وی با بیان اینکه ممکن است رشدی هم باشد اما این رشد از جهاتی دیگر مثل افزایش نرخ تورم، نرخ ارزو یا  کاهش ارزش پول ملی است می گوید: اما تا اطلاع ثانوی این افزایش بورس منوط به افزایش نرخ تورم است.

این کارشناس بورس در ادامه می گوید: بانک ها در حال حاضر دچار مشکلاتی هستند ، دولت بدهی به بانک ها دارد، بانک ها مطالبات معوق بسیاری دارند و اینها باعث می شود که جلب نظر نکند در این شرایط سرمایه گذار ترجیح می دهد این شرایط جنس نگه داری کند چرا که ارزش پول پایین می آید.

بهترین حالت برای بازار سرمایه استمرار دولت کنونی است

وی در خصوص تاثیر انتخابات بر بازار سرمایه به خبرنگار پول نیوز می گوید: در صورت تغییر رئیس جمهور در بازار تنش هایی ایجاد می شود و این اصلا به نفع بورس نیست.

رادپور با بیان اینکه در صورت تغییر رئیس جمهور عدم اطمینان افزایش پیدا می کند می گوید: بهترین حالت برای بازار سرمایه استمرار دولت کنونی است؛ چرا که تغییر دولت برابر است با بی ثباتی بازار سرمایه و احتمال اینکه گروه های موافق دولت آقای روحانی ممکن است سهامشان را از بازار سرمایه خالی کنند زیاد است.

وی در خصوص اینکه آیا در شرایط کنونی سرمایه گذاری در این بازار درست است یا نه می گوید: کسانیکه می خواهند سرمایه گذاری کنند باید سمت شرکت های ارزشی  مثل پتروشیمی ها، کانی های فلزی بروند زیرا ارزش آنها به دلیل داراییشان و جنسی که تولید می کنند بالا است اما شرکت های دیگر این شرایط را ندارند زیرا ارزش اینها به خاطر داشتن دارایی نیست بلکه به دلیل مسائل سیاسی، تنش ها است و شرکت هایی که به مرحله تکامل و به یک ثبات تولید رسیده اند دیر تر تحت تاثیر مسائل مختلف قرا ر می گیرند.

این کارشناس بورس با بیان اینکه رشد بورس از دو مجرا صورت می گیرد می گوید: باید کسب و کار رونق بگیرد، در این شرایط شرکت ها هم رونق می گیرند.وی در ادامه می گوید: در حال حاضر بانک ها باعث شده اند که نرخ بهره بالا باشد و کسب و کار آنطور که باید رونق نگیرد .رادپور با بیان اینکه در حال حاضر تنش ها کم شده  است گفت: بانک ها آمیخته با بحران هستند و عدم اطمینان و تنش که از سوی نظام بانکی است می تواند ارزش پول ملی را کم کند.