سایت کمک به پروژه های عام المنفعه/7درصد کمیسیون هر پروژه

پول نیوز، میلاد مرادی - کسب و کار اجتماعی مفهومی است که در چند سال اخیر بسیار مطرح شده است. ایجاد کسب و کار اجتماعی برای آن است تا مشکلات اجتماعی نظیر فقر، بیکاری و برخی مشکلات اینچنینی را از بین ببرد اما از طرفی هر کسب و کار اجتماعی برخلاف سازمان های عام المنفعه باید بتواند برای خود درآمد زایی داشته باشد تا فعالیت های خود را پایدار کند و گسترش دهد.

سایت دونیت از جمله کسب و کارهای اجتماعی در ایران است که چند سالی است فعالیت می کند؛ محی الدین سنیسل بچاری بنیان گذار و مدیر سایت دونیت در مورد نحوه فعالیت خود که بسیار هم متفاوت است توضیحاتی به پول نیوز داده که خواندن آن خالی از لطف نیست:

راهی جدید پیش پای خیریه ها

وی در خصوص روند شکل گیری سایت دونیت به خبرنگار پول نیوز می گوید «دو دلیل برای شروع دونیت داشتم: 1. من برنامه نویس بودم و یک سری برنامه ها را تولید می کردم و بطور رایگان در اینترنت منتشر می کردم، همین کار در تمام دنیا انجام می شد اما آنها یک سری زیرساخت ها داشتند و به خاطر آن می‌توانستند حمایت مالی (Donation) جذب کنند در حالیکه در ایران این زیرساخت‌ها وجود نداشت.

2. از طرفی در همان زمان و با همکاری دوستان یک گروه کوچک خیریه تشکیل داده بودیم و من مسئول جذب مالی بودم. مشکلی که وجود داشت این بود همه مردم کمک های مالی خود را به چند نهاد و خیریه خاص، اختصاص می دادند به همین خاطر تصمیم گرفتم تا روشی برای جذب مالی برای خیریه‌ها و گروه‌های نیکوکاری کوچکتر پیدا کنم به همین خاطر از آنجایی که زمینه کار فنی داشتم به ایده سایت دونیت رسیدم. سایتی که در آن سازمان های خیریه ثبت نام کنند و معرفی شوند و همچنین برای پروژه های خیریه خود بتوانند از طریق این سایت جذب مالی بکنند»

نحوه درآمدزایی

وی با بیان اینکه سازمان های خیریه به دو روش می توانند از طریق سایت دونیت جذب مالی بکنند می افزاید «یک روش آن است که سازمان های خیریه در سایت عضو بشوند و یک صفحه اختصاصی داشته باشند که شامل معرفی خیریه و فعالیت های آن است و مردم می توانند کمک های خود را مستقیم به این خیریه اختصاص دهند که این قسمت کاملا عام المنفعه بوده و درآمدی برای ما ندارد.

 اما روش دوم آن است که خیریه ها و یا حتی فعالین اجتماعی می توانند پروژه تعریف کنند. بدین صورت که یک پروژه، مانند ساخت مدرسه را تعریف می کنند و اطلاعات مربوط به آن را در سایت قرار می دهند. هر پروژه یک زمان خاص و یک مبلغ خاص دارد که توسط متولی پروژه که همان سازمان خیریه است پیشنهاد داده می شود، گام اول فعالیت دونیت، ارائه مشاوره برای تعریف هر چه بهتر پروژه در سایت دونیت است. پس از آن پروژه بصورت عمومی در سایت قرار می گیرد و ما با استفاده از ابزار جذب حمایت از قبیل خود سایت دونیت، همکاران رسانه ای، همکاران بانکی و برخی روش های دیگر به جذب حمایت مالی از مخاطبین و افراد علاقمند می پردازیم.

اما  مدل درآمد این گونه است که برای پروژه هایی که بتوانند موفق بشوند، (یعنی در همان بازه زمانی بتواند مبلغ پیش بینی شده را تامین نماید) ما درصدی از مبالغ واریزی برای هر پروژه را به عنوان کمیسیون دریافت می کنیم که این درصد می تواند بسته به حجم نیازمندی پروژه و میزان تاثیر اجتماعی پروژه مختلف باشد که البته از 7 درصد تجاوز نخواهد کرد.


نکته بسیار مهم آن است، افرادی که کمک می کنند کاملا اطلاع دارند که ما در هر پروژه چه میزان را برای خود و تامین هزینه ها بر می داریم و هم اینکه به تازگی متولیان پروژه ها را ملزم کرده ایم که در متن خود پروژه بنویسند که کمیسیون دونیت چقدر است. اما پروژه هایی که موفق نباشند و نتوانند در بازه زمانی تعیین شده به مبلغی که تعیین شده برسند، ما نیز مبلغی دریافت نمی کنیم و در این حالت پروژه شکست خورده است و تمام پول های افراد به حساب های آنان برگشت خواهد خورد.

این کار به این خاطر است که ما باور داریم افراد هر کدام با یک نیت خاص کمک می کنند و امکان دارد یک فردی دوست نداشته باشد که مبلغ اهدایی وی را صرف امر دیگری کنیم. اما برخی افراد نیز هستند که شماره حساب و یا اطلاعات تماس خود را وارد نمی کنند و ما نمی توانیم پول را به آنها برگردانیم که در این صورت ما آن مبلغ را برای پروژه های دیگر استفاده می کنیم که البته این موضوع نیز در شرایط و قوانین سایت به اطلاع حامیان رسیده است.»

اعتماد حرف اول را می زند

مدیر سایت دونیت می افزاید «خدا را شکر، ذهنیت لازم برای انجام امور خیریه در بین مردم خیلی خوب است و مردم برای انجام کار خیر خیلی دنبال دلیل نمی گردند اما از طرفی همه چیز به سمت دیجیتالی شدن پیش می رود و این نیاز در بین مردم احساس شد که کمک های خیریه خود را به صورت اینترنتی هم بتوانند انجام دهند لذا اشتیاق مردم برای انجام کار خیلی به ما کمک کرد.

از طرفی مانند هر کسب و کار دیگر ما نیز یک سری ابزارها و روش ها مانند تولید محتوا، بنرهای تبلیغاتی و ... داریم، اما با محدودیت های بیشتر، چرا که ما کار خیرخواهانه انجام می دهیم و نمی توانیم برای جذب کاربر دست به هر اقدامی بزنیم. مساله بسیار مهم اعتماد افراد است و تمام تلاش ما این بوده که اعتماد ایجاد کنیم. اعتماد نسبی به سایت دونیت اینچنین ایجاد شد که ما لیست و گزارش کلیه پروژه ها را بصورت تصویری و با توضیحات کامل در سایت قرار می دهیم.

در حال حاضر فردی که بخواهد به یک پروژه کمک کند می تواند گزارش تمام پروژه های پیشین را نیز ببیند. در واقع مهم ترین قسمت کار ما اعتماد و شفاف سازی است و این در تمام مباحث خیر بسیار مهم است. متاسفانه در کشور ما پیش فرض بر بی اعتمادی است و ما خود را برای این قسمت سخت از کار آماده کرده بودیم؛ در درجه اول سعی کرده ایم تا با لحنی صمیمی و دوستانه با افراد ارتباط برقرار کنیم از طرفی گزارش های هر پروژه را کامل در سایت قرار دهیم.

همچنین  در هنگام تسویه حساب با متولی پروژه این تعهد را از موسسه خیریه یا متولی پروژه می گیریم که هر چند وقت یکبار اطلاعات مربوط به روند پیشرفت پروژه را به صورت متن، عکس و فیلم در اختیار ما قرار دهد.

از طرفی اینکه برخی پروژه ها موفق نمی شوند و ما پول را به افراد بر میگردانیم و این خود بسیار اعتماد ایجاد میکند چون معمولا اینگونه نبوده که یک سازمان خیریه پولی را دریافت و دوباره برگرداند. همچنین اسناد شفافیت و پانصد تراکنش آخر دونیت را در سایت قرار داده ایم، در صفحه خود پروژه افراد می تواند لیست کل حامی ها، هر حامی چقدر پول پرداخت کرده، کامنت ها و نظرهای حامی ها، به روزرسانی ها و گزارش های پروژه را ببینند»

راهی برای تامین هزینه ها

سنیسل در خصوص تامین هزینه های کسب و کار خود می افزاید «ما در روز اول می دانستیم که این کار بسیار پول ساز نیست. کسب و کار های اجتماعی بدین گونه هستند که در کنار آنکه خود درآمدزا هستند و چرخ خودشان را می چرخانند، به صورت مستقیم به جامعه نیز منفعت می رسانند. اما ما نسبت به همه استارتاپ ها سعی کردیم که هزینه ها را پایین بیاوریم و چون فعالیت ما عام المنفعه بود نمی توانستیم خیلی هزینه کنیم. همچنین اکثر افرادی که با ما کار می کردند مخصوصا در زمینه های تبلیغاتی با ما به صورت رایگان و یا با تخفیف با همکاری کرده اند و این موضوع به کاهش هزینه های ما کمک کرد.


 اما همانند هر کسب و کار دیگر ما نیز برای کسب و کار خود مدل کسب و کار نوشتیم و سرمایه گذار جذب کردیم و هزینه های دونیت تا الان توسط سرمایه گذار پرداخت می شود. در خصوص نظارت نیز چند مدل نظارت داریم، یک نظارت همیشگی داریم که بیشتر مربوط به پلیس فتا است و این نظارت نسبت به سایر کسب و کارهای آنلاین برای ما بیشتر است. متاسفانه برای کسب و کارهای اینترنتی قوانین و مقررات بسیار ضعیف است اما تا زمانی که کار را درست انجام دهیم معمولا مشکلی ایجاد نمی شود، ما معمولا اسناد مختلف از قبیل رضایت نامه سازمان های خیریه، اسناد شفافیت و حساب های بانکی را با پلیس فتا در میان می گذاریم و سعی میکنیم که کاملا شفاف عمل کنیم همچنین از همان روز اول شخصیت حقوقی دونیت را ثبت و مباحث مالیاتی و حقوقی را مرتفع کرده ایم.»

نگاهی به آمار فعالیت های مهم

وی همچنین با اشاره به آمار و ارقامی در خصوص کارهایی که در سایت دونیت انجام شده می افزاید «دونیت، کمتر از سه سال است که راه اندازی شده است در این مدت میانگین تعداد بازدیدها در روز حدود ده هزار نفر است و برای یک سایت با عمده فعالیت قابل قبول است چرا که بر خلاف سایر سایت های تجارت الکترونیک که در ازای پرداخت پول خدمات و یا محصولی را دریافت می کنید.

 شما در سایت دونیت مبلغی را پرداخت می کنید اما "معمولا" چیزی بجز یک حس خوب دریافت نمی کنید، مگر در مواردی که پروژه مورد حمایت دارای پاداش باشد، همین موضوع جذب کاربر را بسیار دشوار می کند. در حدود پنج هزار پروژه درخواست داشته ایم که چیزی در حدود دویست تای آن را قبول کرده ایم چون باقی پروژه ها مناسب نبوده اند و بیشتر تستی یا شخصی بوده و یا محتوای مناسبی نداشته است.

 پروژه ها از پانصد هزار توامان تا 45 میلیون بوده است. با حدود 30 سازمان خیریه از جمله کمیته امداد همکاری داشته ایم. 25 هزار نفر حداقل یکبار مبلغی را پرداخت کرده اند اما بسیاری از کاربران بیشتر از یکبار کمک کرده اند و تعداد کل کمک ها در حدود 50 هزار بار بوده است.

 در مجموع برای پروژه های مختلف از خارج و داخل کشور حدود پانصد میلیون تومان کمک جمع کرده ایم. دونیت بصورت مستقیم در حد 5 الی 6 نفر اشتغال زایی داشته است اما آمار ایجاد شغل به صورت غیرمستفیم بسیار بیشتر است. برای خود ما نیز جالب بود تا بدانیم به وسیله پروژه هایی که به راه اندازی آنها کمک کرده ایم چقدر اشتغال زایی داشته ایم و به همین خاطر در بررسیی که اخیرا انجام دادیم به این نتیجه تقریبی رسیدیم که هر ماه حدود ده شغل به صورت غیرمستفیم ایجاد کرده ایم، یعنی حدود 200 شغل در مدت فعالیت دونیت. به عنوان نمونه، می توان به پروژه های مختلف ساخت کارگاه قالی بافی اشاره کرد که توانستند به واسطه دونیت موفق شوند و هر کدام بطور میانگین برای حدود 15 نفر ایجاد اشتغال کردند.»