قانون کاردر کشا کش ملاحظات

پول‌نیوز - می گوید:« خسته شده ام کدام بیمه ؟کدام در آمد آقا ؟ دلمان خوش است کار داریم ،از مسئولان بپرسید خودشان با ماهی 700، 800 هزار تومان قدرت اداره زندگی شان را دارند؟ از ما بدترکارگران ساختمانی هستند که چند روز در ماه سرکار می روند ، نه بیمه دارند نه هیچ مزایایی که دلشان به آن خوش باشد .به نظر شما در این شرایط ما نباید ناراحت باشیم ؟»

سنی از او گذشته و حالا که به میان‌سالی رسیده است باید به دنبال کار جدیدی باشد .اسم کوچکش سعید است .لابه لای موهایش تارهای سفید زیادی به چشم می خورد .هر چند کلمه ای که می گوید یک بار با عصبانیت دستش را روی سرو صورتش می کشد و عرق های پیشانی اش را خشک می کند. چند سالی است زیر نظر یکی از پیمانکارهای شرکت مخابرات کار می کرده و حالا توسط همان پیمانکارها اخراج شده است .

 سعید با اشاره به بنری که روی درختی در همان نزدیکی نصب شده ادامه می دهد:« از این واضح ترفریاد بزنیم ؟ای کاش مسئولان بیشتر به فکر ما باشند.»
سرم را به سمت بنری که سعید به آن اشاره می کند، برمی‌گردانم. روی آن با خط درشت نوشته شده است: "آقای فرماندار ،آقای استاندار ، به دادمان برسید!"

تعداد زیادی از همکاران او با لباس های کار سورمه ای رنگ ، در حالی که پلاکاردهایی در دست دارند، در اعتراض به شرایط کاری شان روبه روی اداره کل تعاون ، کار و رفاه اجتماعی تجمع کرده اند .هر کدام گوشه ای از پیاده رو ایستاده اند و حرف های زیادی برای گفتن دارند.یکی از همکاران سعید که سن و سال بیشتری دارد، حرف های سعید را این طور ادامه می دهد: «همه ما به اصطلاح کارمند پیمانی هستیم. این روزها بدون در نظر گرفتن رتبه و مدرک تحصیلی مان داریم حداقل دستمزد قانون کار را می گیریم، هیچ نظارتی وجود ندارد و پیمانکاران هستند که همه چیز را تعیین می کنند.

حقوق‌مان روی هوامانده است حتی اگر 10 ماه حقوق نگیریم، هیچ کس به دادمان نمی رسد.سال قبل جلوی ساختمان مجلس تجمع کردیم،هیچ فایده ای نداشت.(لبخند تلخی می زند و ادامه می‌دهد) البته چندان بی فایده هم نبود ، پیمانکار پروژه دو نماینده ما که برای رساندن حرف همکارانشان به گوش نماینده ها به تهران رفته بودند، را به محض این که برگشتند اخراج کرد. سومین نماینده ما هم بعد از یک سال ،روز گذشته به محض این که به خانه برگشته، نامه اخراجش به دستش رسیده است.

دیگر حال و حوصله ای نمانده که برای گرفتن حقوق مان به کسی اعتراض کنیم . کسانی که اخراج شدند اگر حتی بعد از اعتراض به این شرکت برگردند، دیگر نمی‌توانند با پیمانکارها کار کنند و هر روز جنگ اعصاب دارند تا زمانی که خودشان بی خیال کار شوند.ما را به راحتی اخراج کردند وآب هم از آب تکان نخورد .»

با شنیدن این جمله که هیچ کس نیست به دادمان برسد ، یاد مصاحبه سخنگوی انجمن صنفی کارگران دربهمن ماه سال 1392درباره کمبود بازرسان افتادم که در مصاحبه با خبرنگاران گفته بود :« موضوع بازرسی از کارگا‌ه ها تنها به وزارت کار برنمی‌گردد بلکه این دولت است که باید مجوز استخدام بازرس را به این وزارتخانه بدهد.در حال حاضر(سال 1392) دو میلیون واحد صنفی مشغول فعالیت هستند و باوجود این تعداد بازرس محدود، چگونه می‌توانند بر تمام کارگاه‌ها نظارت داشته باشند.از آن جایی که کارگر امنیت شغلی ندارد به محض این که اعتراضی کند یا گزارشی بدهد، او را اخراج می‌کنند.»

با وجود این مصاحبه و دیگر مصاحبه هایی که در راستای احقاق حقوق کارگران انجام شده است ، از سال 1392 تا امروز تغییرات خاصی در زندگی کارگران ایجاد نشده که هیچ بلکه ماجرا تا حدی پیش رفته که در سال های اخیر پای قراردادهای سفید امضا و قرارداد های یک تا چند ماهه نیز به زندگی کارگران باز شده است .

یکی از کارگران که از بقیه جوان تر است در حالی که سرش را به دیوار سیمانی تکیه داده روی زمین نشسته است و پلاکاردی که بقیه در دست هایشان دارند را به گوشه ای پرتاب کرده و در حالی که گوشی تلفنش را روی گوشش گذاشته با یک نفر در آن طرف خط در حال مشاجره است و در بین صحبت هایش حرف هایی از شرایط بد مالی اش نیز به میان می آید.روی پلاکاردی که حالا کنج دیوار افتاده با خط درشت نوشته شده است: «آقایان مسئول ،ما فقط حقمان را می خواهیم.»

مروری بر چند تیتر
بیگاری از کارگران زیر زمینی در برهوت بیکاری
وجود کارگران زیرزمینی فاقد بیمه
کارگران، کار بدون امنیت‌شغلی را به بیکاری ترجیح می‌دهند
افزایش نرخ 12.5 درصدی بیکاری در سال ۹۵
۱۰ میلیون بیکار در انتظار شغل
سوءاستفاده کارفرما در فقدان قرارداد کتبی کار

این ها تنها تعدادی ازتیترهایی است که هرچند وقت یک باردر روزنامه ها و خبرگزاری ها می خوانیم .موضوعاتی که امروز زندگی بسیاری از کارگران را با مشکل مواجه کرده است. برخی از کارشناسان معتقدند دادن اختیارات بیش از حد به کارفرمایان و کمبود بازرس اداره کار و همچنین تعیین حقوق، بدون توجه به تورم باعث این موضوعات شده است و بعضی دیگراز کارشناسان دولت را مقصر اصلی می‌دانند و معتقدنددولت درباره ضعف های موجود در قانون کار ، مقصر اصلی است.

 چندی پیش سلمان خدادادی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در گفت‌وگو با خانه‌ملت درباره قراردادهای سفید امضا، گفت : از قراردادهای سفید امضا متاسفانه هنوز هم استفاده می شود، هرچند در برخی استان‌ها این موضوع کمتر به چشم می خورد اما باید به این نکته اذعان داشت که در همه نقاط کشور وجود دارد، متاسفانه با قراردادهای سفید امضا کارگران به کارهایی تن می‌دهند که بر خلاف میلشان است.

نماینده مردم ملکان در مجلس شورای اسلامی، تصریح کرد: بالا بودن درصد بیکاری، علت اصلی تن دادن کارگران به امضای قراردادهای سفید امضاست، کارگران می‌دانند این قراردادها به نفعشان نیست، مصونیتی برایشان ندارد و درصد دریافتی با چنین قراردادهایی پایین است اما درصد بالای بیکاری سبب شده کار با این شرایط را به بیکاری ترجیح دهند.وی با بیان این که کارگران برای تامین مشکلات معیشتی و تهیه مسکن ، قراردادهای سفید را امضا می‌کنند، افزود: «اصلاح قانون کار، راهکار رفع این مشکل نیست، چراکه هم اکنون هم انعقاد قراردادهای سفید بین کارگر و کارفرما غیرقانونی است .رونق اقتصادی کشور در یک کلام، تنها راهکار امضا نکردن قراردادهای سفید امضا از سوی کارگران است.»

قانون کار و مشکلات
برای رسیدگی بیشتر به موضوع مشکلات مربوط به کارگران، با دکتر عبدالرضا عزیزی رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس تماس می گیریم . وی که از سال ها پیش، پیگیر موضوع حقوق کارگران بوده است قانون کار را مشکل اصلی کارگران و کارفرمایان می داند و معتقد است این قانون هم به ضرر کارگر و هم به ضرر کارفرمایان است و دولت باید در مورد اصلاح قانون کار با جدیت بیشتری وارد عمل شود.

رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس در گفت وگو با خراسان می گوید :قانون کار که باید حلال مشکلات کارگر و کارفرما باشد عامل اصلی ایجاد مشکلاتی است که امروز هم کارگر و هم کارفرما را به دردسرهایی انداخته است.

 زمانی که موضوع قانون کار در مجلس نهم مطرح شد ، ما جلسات زیادی با کارگرها و کارفرمایان گذاشتیم اما آن ها با هم کنار نیامدند و با همان روال قبل قانون کار ادامه یافت و در واقع قانون کاری که برای دفاع از حق کارگران وضع شده بیشتر به ضرر کارگران است، در عین حال کارفرمایان هم از ضررو زیان نواقص این قانون بی بهره نیستند.

هم اکنون بیش از 90 درصد قرارداد کارگران، قرارداد موقت است و چنان چه قانون کار اصلاح شود، می توانند قرارداد دایم داشته و از امنیت شغلی مناسبی برخوردار باشند. برای این کار باید شفاف سازی های لازم انجام شود تا کارگران مجبور به امضای قرار داد سفید امضا نباشند.

باید به کارفرما حق اخراج داده شود
این نماینده مجلس یکی دیگر ازمشکلاتی که در قانون کاروجود دارد و باید به آن پرداخته شود را دادن حق اخراج کارگران به کارفرما می داند و می گوید :«در قانون کار، کارفرما به هیچ عنوان حق اخراج کارگر را ندارد به همین دلیل است که تعداد زیادی از کارفرمایان به هیچ عنوان تمایلی به استخدام نیروی جدید ندارند و از طرفی برای اخراج از راه های دیگری استفاده می کنند و دست به اقداماتی از قبیل گرفتن قرارداد سفید امضا و پرداخت حقوق با پایین ترین مبلغ ممکن می زنند تا کارگران بعد از مدتی به دلایلی از قبیل فشارهای اقتصادی ،خودشان اقدام به ترک کار کنند .

دکتر عزیزی در ادامه می گوید:«همین امروز بنده پیامکی از جوانی که مدرک لیسانس داشت، دریافت کردم که در آن نوشته بود این جوان با مدرک لیسانس علوم اجتماعی به مدت پنج سال بدون بیمه و با حقوق ماهانه 100 هزار تومان برای یک نهاد دولتی کار کرده و بعد از این مدت، هنوز قراردادی با او بسته نشده است.

بی شک مواردی از این دست در کشور ما کم نیست در این موارد ما عملا مشاهده می کنیم که حتی ادارات دولتی با استفاده از ضعف قانون کار، انسان ها را به کار می گیرند.در مجلس نهم از دولت خواسته شد قانون کار را بعد از انجام اصلاحات لازم به مجلس بفرستد اما دولت بعد از مدتی بدون هیچ گونه تغییری قانون کار را به مجلس بازگرداند.

 به اعتقاد بنده یکی از وظایف و اقداماتی که می تواند به عنوان کاری قابل توجه در کارنامه مجلس و کمیسیون اجتماعی قرار گیرد، همین موضوع اصلاح قانون کار است که البته این موضوع نیاز به اقدامات فراوانی دارد که زمانبر است .»رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس می‌گوید:«برای این که کارگر به استثمار کشیده نشود باید به کارفرما هم حق اخراج بدهیم تا در صورت لزوم،کارگر را اخراج کند و از طرف دیگر در مدت زمان بیکاری کارگر ، وی بیمه بیکاری از دولت دریافت کند تا قادر به گذران زندگی اش باشد .اما اکنون با توجه به وجود اشکالاتی در قانون کار، هر روز شاهد بالاتر رفتن نرخ بیکاری (به علت تمایل نداشتن پیمانکاران به استخدام) هستیم که این موضوع باعث پایین آمدن میزان تولید و بروز آسیب های مختلف اقتصادی واجتماعی می شود.

دکتر عزیزی در ادامه، علت اصلی پرداخت نشدن حقوق کارگران را وصول نشدن مطالبات پیمانکاران معرفی می کند و می گوید:« باید توجه داشت در دین اسلام به این نکته دستورداده شده تا زمانی که هنوز عرق کارگر خشک نشده باید مزدش پرداخت شود اما متاسفانه امروز به دلیل این که دولت پول پیمانکاران را پرداخت نمی کند آن ها قادر به پرداخت حقوق کارگران تا چندین ماه نیستند و به همین دلایل کارفرما با وجود طلبکار بودن از دولت و تنها به دلیل پرداخت نشدن مطالباتش ازسوی آن، به زندان فرستاده می شود.

 در این جا دولت که کارفرمای اصلی است مطالبات پیمانکار را پرداخت نمی‌کندو باعث بروز این مشکلات می شود .حال بعد از این مراحل ، اگرپیمانکار بر اثر این پرداخت نشدن مطالباتش از سمت دولت سکته نکند یا نمیرد، شاید بعد از آزاد شدن از زندان حقوق کارگران را پرداخت کند به عنوان مثال پیمانکاری سه میلیارد بدهی دارد و به همین خاطر زندانی شده است، از طرفی وقتی به پرونده همین پیمانکار مراجعه می کنیم می بینیم که مبلغ 9 میلیارد تومان از دولت طلبکار است که به او پرداخت نشده است.»

هر28نفریک کارگر
عزیزی یکی دیگر از دلایلی که بودجه دولتی به صورت صحیح به بخش بیمه بیکاری و کارگران اختصاص داده نمی شود را تعداد زیاد حقوق بگیران در بدنه دولت در قالب کارمندان آن معرفی می کند و می گوید:« 90 درصد از اعتبارات دولت صرف حقوق و دستمزد کارمندان دولت می شود، ما در ایران به ازای هر 28 نفریک کارمند داریم اما استاندارد جهانی چیز دیگری است و به ازای هر 800 نفر یک کارمند دولت وجود دارد.در ایران دو میلیون و 550 کارمند وجود دارد و با وجود این تعداد کارمند و پرداخت های جاری دولت، بودجه ای برای کار عمرانی باقی نمی‌ماند اگر به همین صورت ادامه دهیم وضعیت خیلی خراب خواهد شد.به خاطر ضعف هایی که در قانون کار داریم، شاهد این موضوع هستیم که کارفرما یک نیروی متخصص را با پایین ترین میزان دستمزد قانون کار استخدام می‌کند الان در موضوع قانون کار، همه در حال کلاه گذاشتن بر سر همدیگرند.مشکلات ما به نبود شفاف سازی بر می‌گردد .

بعضی از نمایندگان مجلس به خاطر این که اگر حق اخراج را به کارفرما بدهند احتمال این وجود دارد که رای مردم را برای دوره های بعد از دست بدهند کاری برای اصلاح قانون انجام نمی دهند و وقتی قانون به این شکل اجرا شود، کارفرما نیز دست به اقداماتی می زند که کارگر در تنگنا قرار بگیرد و خودش مجبور به ترک کار شود .این جایک عده به خاطر این که رای شان را از دست ندهند، سکوت می کنند که در اصل ماجرا این افراد در حال خیانت به کارگران هستند.

نه از کار خبری است نه درآمد
26سال بیشتر ندارد .در حالی که دختر بچه کوچکش را در بغل گرفته ،روی نیمکت ایستگاه اتوبوس نشسته است. صاحبان شرکتی که از چند سال پیش در آن مشغول به کار شده است ، هر چند وقت یک بار به بهانه های مختلف نوع جدیدی از قرارداد را پیش روی او می گذارند تا بدون هیچ گونه سوالی آن را امضا کند.

وقتی اعتراض می کند همیشه با یک جواب مشترک که چند کلمه بیشتر نیست مواجه می شود:« امضا نمی کنی برو بیرون، چیزی که زیاد است آدم بیکار.»آخرین نوع قراردادش هم امضای برگه دریافت حقوق و مزایا به صورت کامل بوده در حالی که هیچ گونه حقوق و مزایایی دریافت نکرده است.

شرکتی که در آن مشغول به کار است تنها بیمه اش راپرداخت می‌کند و به دستورکارفرما روزی پنج ساعت باید سرکار بیاید و حقوق همان پنج ساعت را بگیرد و درپایان ماه مبلغ بیمه هم به صورت کامل از حقوق او کسر می شود.

او در حالی که رمقی برای اعتراض کردن در جانش نمانده است، می‌گوید:«ترفند جدید برخی کارفرمایان این است که کاری کنند تا او کلافه شود و خودش از کار انصراف دهد، چون اگر شرکت اورا اخراج کند باید تمام حقوق و مزایای اورا بدهد ولی در صورتی که خودش از ادامه کار انصراف دهد به نفع مدیران شرکت است .به هر دری می زند فایده ای ندارد نه از کار خبری است و نه درآمدی که جواب بدهی ها و کرایه خانه و هزینه زندگی اش را بدهد».

همان طور که صحبت می کند، دستش را لابه لای موهای دختر سه ساله اش که هنوز چیزی از زندگی و حرف های پدرش متوجه نمی شود ، فرو می‌برد و می گوید :« شرایط روحی ام خوب نیست.»دختر بچه دستش را روی دست پدرش که حالا لای موهای او جاخوش کرده می گذارد و به صورت لاغر و تکیده پدرش نگاه می‌کند.

 لبخند می زند و ردیف دندان هایش را به پدرش نشان می‌دهد،بعد از چند ثانیه مکث انگار تازه متوجه حال وروز ناخوش پدرش می شود. انگشت کوچکش را در دهانش فرو می برد و با حالتی مثل این که از خندیدنش خجالت کشیده باشد، زیرچشمی گاهی به زمین خیره می‌شود و گاهی به صورت اندوهگین پدرش.



منبع:خراسان