سر بالاي سدها

خديجه نوروزي- پول نیوز؛ بارش‌هاي اخير و سيل‌ها در كنار اخبار ناخوشايندي كه رقم زد موجب شد تا نگراني‌هاي عمومي از وضعيت آبي مخازن سدهاي كشور تا حدودي برطرف شود تا شرايط نسبت به گذشته كمي بهبود پيدا كند. آمارها نيز نشانگر تغييرات چشمگيري در حوزه آبي است. كل ورودي مخازن كشور از ابتداي سال آبي 98 تا 13 فروردين، 2/44ميليارد مترمكعب بوده كه در قياس با ورودي 2/13ميليارد مترمكعبي سال گذشته با تغييرات 235درصدي مواجهيم.

حجم 9/36ميليارد مترمكعب آب موجود در مخازن كشور (تا 13فروردين) در قياس با حجم 5/23ميليارد مترمكعبي سال گذشته با تغييرات 57درصدي روبه‌رو بوده كه چنين آماري نشان از بهبود وضعيت منابع آبي در حوزه سدها دارد. ظرفيت كل مخازن سدها 50ميليارد مترمكعب است كه طبق گفته‌هاي وزير نيرو در پي سيلاب‌هاي اخير 74درصد حجم مخازن پر شده كه نسبت به سال گذشته 27درصد افزايش داشته و پيش‌بيني مي‌شود سالي پرآب را در پيش داشته باشيم.

از ابتداي سال آبي 98 ميزان خروجي سدهاي كشور 2/27ميليارد مترمكعب بوده كه در قياس با خروجي 13ميليارد مترمكعب خروجي سال گذشته با تغييرات 109درصدي روبه‌رو بوده‌ايم كه حجم بيشتر آن مربوط به سدهاي خوزستان، ازجمله دز و كرخه است.

البته بايد به اين نكته توجه داشت كه در سال آبي جاري حجم وسيعي بارش برف در ارتفاعات مناطق مختلف كشور رخ داده كه طبيعتا با گرم شدن هوا و ذوب‌شدن برف موجود در ارتفاعات، ورودي به مخازن ادامه دارد و لذا خروجي از سدها نيز استمرار خواهد داشت كه نياز است تدابير لازم در اين زمينه انديشيده شود تا از خسارت‌هاي بعدي پيشگيري شود.

ثروتي كه هدر مي‌رود

وقوع سيلاب‌هاي متعدد در كشور موجب جاري شدن ميليون‌ها مترمكعب آب در مناطق مختلف مي‌شود كه به اعتقاد كارشناسان مي‌توان با ايجاد سدهاي مربوط و استفاده از فناوري روز، كمبود آب مصرفي را در كشور تأمين كرد. كارشناسان، مديريت علمي سيلاب را فرصتي براي سيراب كردن سفره‌هاي زيرزميني و تدارك آب براي مصارف كشاورزي مي‌دانند. بايد اين نكته را مدنظر داشت كه با رخداد يك سيل نمي‌توان وضعيت آب‌هاي زيرزميني را به همين راحتي درست كرد و سطح اين منابع را بالا آورد چرا كه لازمه دستيابي به چنين چيزي، ضرورت تسريع مهار آب‌هاي سطحي با تكميل سدها، ساماندهي و لايروبي آب‌بندان‌ها و طرح‌هاي آبخيزداري است. اطلاعات ورودي و خروجي سدها در سيل اخير نشان مي‌دهد كه عدم‌تخليه بموقع مخازن و طمع آب اندوزي، كارايي برخي سدها هنگام سيل را به‌شدت پايين آورده. در سيل اخير سدها خوب عمل نكردند، آب آمده را به‌دليل عدم‌مديريت مخازن رها كردند؛ مانند وان كوچك يا بزرگي كه پر بود و يك قطره آب هم از آن سر ريز مي‌كرد.

در بسياري از مناطق اين سيل تخريب كرد و استفاده‌اي از آن نشد. در چنين شرايطي سيلابي كه مناطق مختلفي را در‌برگرفته قابل استفاده نيست و به سمت درياها مي‌رود. اينجا اين سؤال مطرح است كه چه منطقي وجود دارد كه از يك سو آب شيرين جاري در رودخانه‌ها را مهار نكنند و از سوي ديگر اجازه دهند كه اين آب وارد دريا شده و به آب شور تبديل شود و سپس با هزينه بسيار گزاف آب شور به آب شيرين تبديل و با انتقال به ترازهاي يك‌هزار تا 2هزار متري پمپاژ شود؟