سوزاندن اعتماد عمومی؛ نتیجه سقوط ارزش پول ملی

به گزارش پول نیوز؛ علی درخشان در یادداشتی در مورد جنبه های مختلف حذف صفر از پول ملی می نویسد:

شاید شما هم به این فکر کرده باشید که چرا یک واحد دلار معادل چند هزار واحد پولی ما است؟ و راحت‌ترین راه برای افزایش ارزش ریال حذف چند صفر از ریال یا حتی تغییر واحد پول است!

مثلاً به صورت نظری و با وجود اشکالات عملی ما می‌توانیم واحد پولی را درست کنیم که هر ۴۲ هزار دلار امریکا معادل یک واحد پولی ما باشد!

خیلی خوب است نه؟ اما چرا این کار را نمی‌کنیم تا ارزش پول ما بالا برود؟

نکته اینجاست که نرخ برابری ریال در برابر ارز‌های دیگر ابداً در "یک لحظه" از زمان مهم نیست! در یک برش زمان برابری یک دلار چه ۱ ریال باشد یا یک میلیارد ریال تفاوتی روی ارزش پول ما ندارد، چون فقط یک عدد اعتباری است، در واقع آنچه که مهم است ارزش ریال در برابر ارز‌های دیگر در "طول زمان" است به عبارت دیگر این گذشت زمان است که باعث می‌شود عوامل مختلف عمدتاً اقتصادی باعث تغییر ارزش ریال در برابر ارز‌های دیگر شود.

پس برای حفظ ارزش ریال، حذف صفر‌های آن فقط یک جنبه ظاهری دارد و فقط در یک لحظه از زمان برابری پول ما در برابر ارز‌های دیگر را بالا می‌برد؛ (هرچند تاثیرات دیگری از جمله تسهیل محاسبات و ... خواهد داشت) و اگر بخواهیم ارزش ریال در طول زمان حفظ شود باید عوامل مختلف اقتصادی موثر بر ارزش ریال را در مسیر درستی هدایت کنیم.

همه می‌دانیم که کنترل و حفظ ارزش پول ملی کشور یکی از وظایف اصلی بانک مرکزی است؛ حفظ ارزش پول ملی و بالا نگه داشتن این ارزش هر دو از مقوله‌های مهم اقتصادی است که تأثیر زیادی بر توسعه اقتصادی کشور دارد.

طبیعی است، وقتی که ارزش پول ملی یک کشور در مقابل ارز‌های خارجی بالا نگه داشته شود کالا‌های تولید داخل برای مصرف کنندگان خارجی گران ترخواهد شد، به بیان دیگر بانک‌های مرکزی باید سیاست‌هایی را اعمال کنند که قدرت خرید پول ملی کاهش نیابد؛ یعنی مثلا اگر شما ۵ سال قبل می‌توانستید با ۱۵۰ هزار ریال، دو کیلو گوشت و یک شانه تخم‌مرغ و دو کیلو نان به خرید و کت و شلوارتان را هم به لباسشویی بدهید، امروز هم قادر باشید کم و بیش با همان مقدار ریال همان ترکیب کالا‌ها و خدمات را خریداری کنید، بیان جامع‌تر و دقیق‌تر این نکته با مطالعه شاخص بهای کالا‌ها و خدمات مصرفی میسر می‌شود.

این شاخصی است که بانک مرکزی همه ساله محاسبه می‌کند و تغییرات آن نشان دهنده نرخ تورم در کشور است و خلاصه اینکه عبارت "یکی از مهمترین وظایف بانک مرکزی حفظ ارزش پول ملی است" در وهله اول بدان معنی است که مهار تورم و جلوگیری از کاهش قدرت خرید، وجه رایج کشور برای شهروندان از مهمترین وظایف بانک مرکزی به شمار می‌رود؛ اما متاسفانه این مسئله‌ی روشن و ساده در بسیاری موارد آگاهانه یا به غفلت، به گونه‌ای تعبیر و تفسیر می‌شود که (ارزش پول ملی) با نرخ برابری پول ملی نسبت به پول‌های دیگر یکسان انگاشته شده سپس جنبه حیثیتی و سیاسی به آن داده می‌شود و گاه حتی به دستاویزی برای تسویه خورده حساب‌های گروهی مبدل می‌گردد.

تداوم تمایل بخشی از مردم به عدم نگهداری ریال و تلاش برای تبدیل فوری ریال به سایر ارز‌ها یا کالاها، یکی از نمونه‌های بارز بی اعتمادی است که به واسطه عملکرد ضعیف دولت در حفظ ارزش پول ملی دیده می‌شود.

در یک کلام می‌توان گفت که سوزاندن اعتماد عمومی نسبت به پول ملی نتیجه نصف شدن ارزش پول ملی است که ریشه در تصمیمات غلط و سوء مدیریت دولت و سیستم بانکی کشور دارد.

در این میان حفظ و بازگرداندن ارزش پول ملی یکی از دغدغه‌های اصلی سیاسیون و اقتصاددان هاست و در همین راستا ماجرای حذف صفر از پول ملی برای بالا بردن ارزش آن بیشتر شده است.

یکی از پیشنهاد‌های دولت برای بالا بردن ارزش پول ملی، حذف ۴ صفر از آن بود؛ که اواخر سال ۹۶ مدیرکل اقتصادی بانک مرکزی از نهایی شدن لایحه حذف چهار صفر در این بانک و آغاز بررسی‌های جدی در دولت خبر داده و گفته بود: احتمالا از سال آینده این لایحه به مجلس ارسال خواهد شد.

همانطور که درباره بالا اشاره شد هرچند شاید حذف صفر از پول ملی ارزش پول کشور را بالا ببرد، اما بنابرآنچه که تجربه‌های جهانی نشان داده است، افزایش و کاهش صفر‌ها به تنهایی عامل بی ارزشی پول ملی یا افزایش و کاهش قدرت خرید مردم نیست و این امر به تنهایی نمی‌تواند در نرخ تورم موثر باشد؛ بلکه فرایند پیچیده اقتصاد کشور، با رشد اقتصادی و ارزشمند شدن واحد پولی کشور ارزشمند می‌شود و در این صورت نیازی به حذف صفر از پول ملی نیست.

در هر حال؛ آنچه مسلم است پول ملی به رتبه‌ای کمتر مانند پرچم نماد یک کشور است و وقتی به هر دلیلی بی ارزش می‌شود به اشکال مختلف روحیه مردم آن سرزمین را تضعیف می‌کند. وقتی برای مردم کشوری پول ملی کشوری دیگر به پناهگاه مطمئن و اقتصادی تبدیل می‌شود یعنی روش‌های غیرکارشناسی و غیرمسئولانه اقتصادی به کار گرفته شده است.

راهکار‌ها هم مشخص است؛ نخست اینکه باید با سیاست‌های مناسب ارزی و مالی ارزش پول ملی مان را حفظ کرده و بازگردانند و راه دیگر هم کنترل تورم و تقویت تولید است، چرا که وقتی اقتصاد کشور به ثبات برسد بار دیگر اعتماد به جامعه و مردم باز خواهد گشت.