علت بوجود آمدن تورم در کشور چیست؟

تورم موجب توزیع دوباره دارایی‌ها و درآمد‌ها می‌شود. بهای دارایی افرادی که بیش از نرخ تورم افزایش داشته است از فرآیند تورم بهره‌مند شده و افرادی که قیمت دارایی‌های آن‌ها کمتر از نرخ تورم افزایش یابد، متضرر نرخ تورم می‌شوند و افرادی که به جهت محدودیت قانونی نتوانند درآمد‌های اسمی خود را در سطح نرخ تورم افزایش دهند، متضرر می‌شوند.

 

در معنای لغوی تورم به معنای ورم کردن یا دمیده شدن است؛ اما در علم اقتصاد منظور از تورم، افزایش غیرمتناسب سطح عمومی قیمت‌هاست.

 

طبق نظریه‌های مختلف، تعریف‌های متفاوتی از تورم وجود دارد، اما به طور کلی، در حالت تورم، قیمت‌ها به شکلی فزاینده و نامنظم افزایش پیدا می‌کنند.

 

تا پیش از قرن ۱۹ میلادی از واژه تورم برای نشان دادن افزایش حجم اسکناس‌هایی استفاده می‌کردند، که قابلیت تبدیل به طلا را نداشتند؛ اما از قرن نوزدهم به بعد، معنای تورم به مفهومی که امروزه ما با آن آشنایی داریم، تغییر پیدا کرد.

 

از نظر اقتصادی، تورم یا Inflation به افزایش سطح عمومی قیمت‌ها در یک بازه زمانی مشخص گفته می‌شود.

 

تورم را می‌توان افزایش بی‌رویه قیمت کالا‌ها و خدمات بدون پشتوانه و بدون برنامه‌ریزی دانست که باعث کاهش قدرت خرید می‌شود و تعادل میان تقاضای محصولات با نقدینگی موجود برای خرید محصولات را بر هم می‌زند.

 

در این نوع تورم، پیش از آنکه بیماری تورم در اقتصاد جامعه بطور کامل آشکار شود علائم پیدایش آن بروز می‌کند، مثلا قیمت‌ها پی در پی بالا رفته و روند ثابتی ندارند. به شکلی که اضطراب نامرئی بر بازار حاکم می‌شود. در این صورت هیچ چاره‌ای برای کنترل و مهار رشد ناموزون قیمت‌هاوجود ندارد.

 

در چنین شرایطی جامعه در برابر علائم این بیماری بطور طبیعی عکس العمل نشان می‌دهد و در نتیجه نوعی زیاده‌طلبی بر فرهنگ تولید و مصرف مردم حاکم می‌شود.

 

این تورم از قبل برای جامعه قابل پیش‌بینی نبوده و ناگهانی پیدا می‌شود و عوامل آن نیز متنوع است. مانند جنگ، یا حوادث غیر‌منتظره مثل سیل یا دیگر بلایایی طبیعی در سطح گسترده.

 

در چنین شرایطی است که قیمت‌ها به سرعت بالا می‌رود و ارزش پول ناگهان سقوط می‌کند. قدرت خرید به سرعت کاهش می‌یابد و از سوی دیگر دست‌مزد‌ها افزایش می‌یابد و در نتیجه هزینه تولید چند برابر می‌شود.
قیمت چه کالا و خدماتی در نرخ تورم محاسبه می‌شود؟

 

نرخ تورم نشان دهنده افزایش، کاهش یا ثبات قیمت‌هاست. معمولا قیمت کالا و خدماتی که از ضروریات زندگی مردم به شمار می‌روند، در نرخ تورم محاسبه می‌شوند. به این کالا و خدمات که به عنوان سبد شاخص و پایه شناخته می‌شوند، «سبد کالایی و خدماتی سنجش نرخ تورم» می‌گویند. این سبد شامل ۳۵۹ قلم کالا و خدمات است که در ۷۵ شهر مختلف ایران مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

 

شاید مهم‌ترین بخش پاسخ به سوال تورم چیست بخش علل ایجاد کننده آن باشد.

 

تورم کنترل‌شده در دنیا می‌تواند یکی از عوامل گسترش اقتصاد باشد. تأمین کسری بودجه دولت، افزایش قیمت حامل‌های انرژی و حذف یارانه‌ها می‌تواند در پی وجود تورم باشد؛ اما بالا رفتن تورم آثار منفی بر اقتصاد بر جای می‌گذارد.

 

عوامل متعددی بر ایجاد تورم و افزایش نرخ آن اثرگذار است. به طور کلی کاهش عرضه یا افزایش تقاضا سبب ایجاد تورم می‌شود؛ بنابراین باید دلایلی که باعث کاهش عرضه یا افزایش تقاضا می‌شود، در ایجاد تورم بررسی شود.

 

یکی از دلایل ایجاد تورم، کسری بودجه دولت است؛ زیرا در این زمان، مخارج دولت افزایش یافته و سبب افزایش تقاضا نیز می‌شود.

 

نحوه تأمین کسری دولت یکی دیگر از عوامل تشدید تورم است. استقراض از بانک مرکزی یا بانک‌های خارجی، باعث افزایش پایه پولی و نقدینگی در اقتصاد می‌شود که آثار تورمی دارد.

 

افزاش واردات نیز یکی دیگر از عوامل ایجاد تورم است؛ زیرا اقتصاد کشور به قیمت کالا‌های سایر کشور‌ها وابسته خواهد بود و تورم آن‌ها می‌تواند بر تورم داخل کشور نیز تأثیرگذار باشد.

 

تورم ساختاری به این معنی است که به دلیل وضعیت مربوطه به ساختار اقتصادی سیاسی، حکومتی، فرهنگی و مواردی از این قبیل تورم بروز کرده و تداوم یافته است. ت و رم سا خت ا ر‌ی ع م د ت ا خاص کشور‌های توسعه نیافته و در حال توسعه است. این نوع تورم به عواملی از قبیل کمبود زیربنا‌ها و زیرساخت‌های اقتصادی، گسترده بودن بخش دولتی و تضعیف بخش خصوصی، وجود قوانین و مقررات بازدارنده فعالیت‌های تولیدی بخش خصوصی، گستردگی بخش خدمات نامتناسب با نیاز کشور، گسترش بی رویه و شدید شهرنشینی، رشد سریع جمعیت، کسری بودجه مداوم ودر حال گسترش دولتی، ایجاد سازمان‌ها و ادارات غیرضروری که هیچ گونه نقشی در تولید ایفا نمی‌کنند، مربوط می‌شود؛ که این عوامل باعث طولانی شدن رسیدگی به امور بخش خصوصی و مانع گسترش فعالیت‌های تولیدی بخش خصوصی گردیده، سرمایه گذاری را کاهش می‌دهد.