سونامی خودروهای فرسوده در راه است/ لزوم نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی و شخصی

پدیده وارونگی هوا و اثرگذاری آن روی سلامت هوای کشور هرساله در فصل سرما تبعات مختلفی برای شهروندان و به خصوص مردمی که روزانه به اقتضای شغل خود مجبور به عبور و مرور در فضای شهری هستند دارد. در این میان آمار‌های نگران کننده از مرگ و میر ناشی از آلودگی نشان می‌دهد که دیگر برای نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی و خودرو‌های فرسوده نباید استخاره کرد. تعداد خودرو‌های فرسوده کنونی ۳ میلیون دستگاه است و در افق ۱۴۰۴ به ۸ میلیون خودرو خواهدرسید که با این روند کند نوسازی هزار سال دیگر می‌توانیم خودرو‌های فرسوده طی ۵ سشال آینده را از رده خارج کنیم.
تبعات جدی عدم نوسازی ناوگان حمل و نقل

همچنین براساس آمار‌های موجود در سال ۹۸ نزدیک به یک میلیون و ۹۰۰ هزار دستگاه خودروی فرسوده در کشور وجود داشته که طی سال ۹۹ و ۱۴۰۰ در مجموع حدود ۷۰۰ هزار دستگاه دیگر (به‌طور متوسط سالانه حدود ۳۵۰ هزار دستگاه) خودروی فرسوده به این تعداد اضافه می‌شود.

طبق آمار وزارت بهداشت در سال قبل ۴۱ هزار شهروند جان خود را به دلیل اثرات ناشی از آلودگی هوا از دست دادند این در حالیست که نقش ۶۵ درصدی خودرو‌های فرسوده در آلودگی هوا نقش بسیار تعیین کننده‌ای در وضعیت فعلی سلامت هوای کشور دارد. در حال حاضر ۲۰ درصد خودرو‌های کشور در رده خودرو‌های فرسوده قرار دارند.

نقطه نظرات متفاوت در خصوص نوسازی ناوگان حمل و نقل بین دولت و مردم سبب شده تا هر دو گروه سهمی از وضعیت فعلی داشته باشند. دولت قصد دارد تا بدون هزینه چهره خودرو‌های کشور عوض شده و از طرفی مردم نیز خواستار تسهیلات دولت در این زمینه هستند.
موانع پیش روی

در سال ۹۶ بنا بود تا خودروسازان در ازای تولید هر خودرو با مصرف سوخت ۸.۵ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر یک خود رو را اسقاط کنند و در ازای مصرف سوخت بیشتر از آن یک خودرو دیگر را نیز به جمع اسقاطی‌ها اضافه کنند. راهکار خوبی که می‌توانست سالانه بین ۱۵ تا ۲۰ درصد در نوسازی ناوگان حمل و نقل مفید به فایده باشد، اما این طرح عمری در بین طرح‌های منطقی نداشت و در کمال تعجب در سال ۹۷ متوقف شد.

با ممنوعیت واردات خودرو به دلیل شرایط ارزی دولت نیز عملا اسقاط ۴ تا ۸ خودرو فرسوده به ازای واردات هر خودرو از بین رفت و سهم آلایندگی خودرو‌های فرسوده همچنان یکی از اصلی‌ترین علل هوای ناسالم کلان شهرهاست.
در کنار خودرو‌های شخصی که بدون شک نیازمند نوسازی هستند ناوگان حمل و نقل عمومی کشور نیز با دارا بودن ۳۵ تا ۴۰ درصد فرسودگی و ارتباط مسمتر با مردم و ترافیک شهری یکی از ارکانی است که نیازمند توجه فوری به حل معضلی است که ارتباطی نزدیک به سلامت عمومی جامعه دارد.
عاقبت قیمت گذاری دستوری / شکاف ۵۱ درصدی قیمت تیبا ۲ با قیمت کارخانه

در این شرایط تشویق مردم به استفاده از وسائط حمل و نقل عمومی با توجه به معضل آلایندگی خیلی مثمر ثمر نیست و باید به دنبال طرح جامعی بود که در آن بتوان این چالش را ریشه کن کرد.
تعلل بیشتر در این موضوع با توجه به فصل سرما که بیشترین آسیب را می‌رساند باعث خواهد شد تا به آمار فاجعه بارز مرگ و میر ناشی از آلایندگی هوا اضافه شود.

اما سؤالی که در ذهن مخاطبین ایجاد می‌شود این است گه آیا ظرفیت نوسازی و ارتقای فناروی در صنعت خودرو کشور وجود دارد؟ برای پاسخ به این سؤال تنها کافیست به بخشی از فعالیت‌های بزرگترین واحد تولید کننده خودرو یعنی ایران خودرو بیندازیم و آن را در مقیاسی دیگر در تعامل با سایر خودروسازان تصور کنیم.
اقدامات محیط زیستی بزرگترین کارخانه تولید خودرو

ظرفیت نوسازی در بخش خودرو‌های سواری ناوگان حمل و نقل عمومی به میزان مورد نیاز سازمان‌های بهره بردار، ظرفیت نوسازی ۵ هزار دستگاه از ناوگان حمل و نقل و کالای برون شهری، افزایش تیراژ تولید خودرو‌های کم مصرف، توانایی تولید موتور‌های یورو ۶ با فناوری رو و سطح آلایندگی یورو ۶، عرضه خودرو کم مصرف، طراحی خودروی برقی تارا، تولید خودور‌های دوکلاچه به نظور افزایش بهره وری و کاهش مصرف سوخت، تولید انبوه موتور کم مصرف سه استوانه و… این فعالیت‌ها تنها بخشی از نگرش محیط زیستی ایران خودرو به مقوله تولید است که قطعا در فضای تعامل با سایر سازمان‌ها امکان توسعه بیشتری خواهد دارد. با این ظرفیت می‌توان با حمایت‌های لازم زمینه شکل گیری ناوگانی پاک در حوزه حمل و نقل را انتظار داشت.

ایران خودرو در دو سال اخیر به تمامی درخواست‌ها درخصوص نوسازی ناوگان حمل و نقل تاکسیرانی پاسخ داده و هم اکنون نیز این آمادگی را دارد تا در صورت اختصاص تسهیلات به رانندگان نسبت به اجرای طرح نوسازی تاکسی‌ها اقدام کند.
کارشناسان صنعت حمل و نقل پیشنهاد می‌کنند، اکنون که با قرعه کشی خودرو نو تحویل می‌دهند، کمیته خودرو می‌توانستند، گزینه‌ای برای صاحبان خودرو‌های فرسوده داشته باشند و به آن‌ها اولویت دهند که هزینه‌ای برای دولت هم ندارد. باید دید در دولت سیزدهم چه تدبیری برای نوسازی ناوگان فرسوده کشور خواهد شد و چه برنامه‌ای برای اجرای مصوبات قانونی اسقاط خودرو‌های فرسوده اجرایی می‌شود.