در حسرت روز‌های طلایی ریال

ارزش پول ملی کشور همچنان در حال سقوط است و هیچ تمهید و راهکاری از سوی مسؤلان و متولیان حوزه‌های مالی و پولی در دولت‌های مختلف بعد از اتقلاب هم نتوانسته مانع این سقوط شود و اکنون که کار اصطلاحا به جای باریک کشیده شده، بعضی دست اندرکاران مسائل پولی و مالی ـ از جمله فردی به نام محمدحسین غلامی رئیس انجمن پولطلای کشور ـ به این نتیجه رسیده اند که باید تقصیر را به گردن واحد پولی «ریال» انداخت و آن را مسبب همه بدبختی‌ها و آبروریزی‌های اقتصادی و اجتماعی و حتی وَهن مذهب شیعه فرض نمود و مسؤلان و متولیان کشور و اقتصاد را از هرگونه قصور و خطا در این زمینه مبرا دانست. ریال که زبان ندارد تا از خودش دفاع کند و بگوید مقصر اصلی ماجرا، عواملی همچون ندانم کاری مسؤلان، بی انضباطی مالی و پولی، تورم افسار گسیخته، کاهش تولید ناخالص داخلی، خلق پول بدون پشتوانه و کسری تراز تجاری است که پول ملی کشور را اینگونه بی حرمت و بی آبرو کرده و اقتصاد را به زمین زده است.

ریال در جایگاه متهم؟!

بتازگی رئیس انجمن «پولطلای» کشور در این رابطه افاضه فرموده اند: «برای تغییر شرایط اقتصادی باید ریل اقتصادی کشور و دولت تغییر کند و مادامی که دولت روی ریل ریال حرکت کند، این شرایط تغییر نخواهد کرد». محمدحسن غلامی در ادامه افزوده است: «زمانی که آقای رئیسی در آستان قدس رضوی بود پیشنهاد دادیم آستان قدس تبدیل به بیت المال و مرکزیت پولی جهان اسلام شده و با ایجاد سکه طلایی به نام سکه رضوی این موضوع را در دست بگیرد، چرا که ما معتقد هستیم ریال آبروی شیعه را در دنیا برده و همه دستاورد‌های تشیع با ریال در حال آسیب دیدن است». تا اینجای کار اظهار نظر فرد کمتر شناخته شده‌ای همچون محمدحسن غلامی رئیس انجمن پولطلای کشور چندان مهم نیست، اما هنگامی که به نقل از ایشان عبارت «بی آبرو شدن شیعه توسط واحد پولی ریال» تیتر شده و در سطح وسیعی در فضای مجازی منتشر می‌شود، آن وقت موضوع یک مقدار حساسیت برانگیز می‌شود.

دوران آقایی ریال

بررسی ها، اما نشان می‌دهد که به خلاف نظر رئیس انجمن پولطلای کشور، واحد پولی ریال نه تنها موجب بی آبرویی شیعه نشده، بلکه در یک مقطع زمانی موجبات سربلندی و افتخار کشور و اقتصاد مملکت را نیز فراهم آورده است. داستان از این قرار است که صندوق بین المللی پول در سال ۱۳۵‪۶ اعلام نمود که «ریال» را در زمره ۱۶ واحد پولی معتبر و قدرتمند دنیا قرار داده است. در این سال صندوق بین المللی پول، در جریان نشست عمومی خود «ریال» ایران را وارد گروه ۱۶ پول مهم جهان نمود و اعلام کرد از یکم جولای این سال (۱۹۷‪۷ میلادی) ریال ایران وارد مجموعه «حق برداشت ویژه» خواهد شد و می‌تواند ذخیره ارزی سایر ملل قرارگیرد و در همه بانک‌ها، فرودگاه‌ها و صرّافی‌ها تسعیر و معاوضه شود.

بی حرمتی به پول ملی

امروزه، اما با بلایی که بر سر اقتصاد مملکت آورده شده و با وجود دیدگاه افرادی همچون رئیس انجمن پولطلای کشور و اسلاف او، ریال ایران به چنان نشیب و حضیضی سقوط کرده و در غلطیده که اسباب شوخی و خنده شهروندان سایر کشور‌ها و از جمله برخی کشور‌های همسایه را که هنوز از جهاتی در بدویت به سر می‌برند و انگار روی تمدن را هم ندیده اند، فراهم آورده و در داخل کشور هم بی حرمتی به پول ملی تا آنجا پیش رفته که بعضی نوکیسگان و یک شبه پولدارشدگان، اسکناس درشت رایج مملکت را در حجم و تیراژ انبوه و به عنوان شاباش بر سر عروس و داماد می‌ریزند و کارگران تالار‌های عروسی آن‌ها را با جارو و خاک انداز جمع می‌کنند و با خود می‌برند.

نسخه نجات پول ملی

آنچه که مسلم است آرزوی بازگشت ریال ایران به جایگاه تاریخی خود در سال ۱۳۵۶ در شرایط فعلی یک آرزوی محال و دور از دسترس است، اما برای جلوگیری از سقوط بیش از پیش ارزش پول ملی و نجات اقتصاد مملکت، به نظر می‌رسد بهتر است که به جای استفاده از راه و روش‌های عجیب و غریب و عاری از واقع بینی همچون تراوشات ذهنی رئیس انجمن پولطلای کشور، از دو ابزار کارآمد اندیشه و دانش استفاده شود و از مسیر‌های عقلانی تری همچون مهار تورم، افزایش تولید ناخالص ملی، تقویت صادرات، مبارزه با واردات غیر رسمی و برابرسازی تراز تجاری، زمینه ارتقا و افزایش ارزش پول ملی را فراهم آورد.
بدون شک طرح مسائل فرعی و غیرعلمی همچون تغییر یکای ریال با هدف نجات اقتصاد به مثابه پاک کردن صورت مسئله بوده و راهی به دیهی نمی‌برد. وضعیت امروز ریال آیینه تمام نمای اقتصاد ماست. دشمنی با ریال چاره کار نیست؛ «آیینه، چون نقش تو بنمود راست/ خود شکن آینه شکستن خطاست»

مسعود یوسفی / روزنامه نگار