رنج مناطق آزاد از ضعف سرمایه گذاری

اگرچه مناطق آزاد با اهداف گوناگونی شکل گرفته، اما آنقدر مانع تراشی و مدیریت‌های سلیقه‌ای اعمال می‌شود که رسیدن به اهداف را محدود می‌کند. مهمترین اهدافی که برای مناطق آزاد تعریف شده، جذب سرمایه‌های خارجی، ایجاد فرصت‌های شغلی جدید، کسب درآمد ارزی، افزایش صادرات، دستیابی به فناوری پیشرفته، جذب نقدینگی سرگردان داخلی، کمک به مهارتورم و محرومیت زدایی ازمناطقی است که امکان رشد و توسعه بالقوه دارند. البته این بخشی از توقعات از مناطق آزاد است و اهداف بسیار بیشتر از اینهاست. با وجود این همه چشم انداز و توقع، آنچه از مناطق آزاد توقع می‌رفت، محقق نشده و به همین دلیل با انتقاد‌های گسترده‌ای رو به رو بوده است.

مناطق آزاد درگیر تغییرات مدیریتی

نکته مهم در خصوص مناطق آزاد، تغییرات گسترده مدیریتی است و همین امر باعث می‌شود قبل از آنکه دبیر شورای عالی مناطق آزاد یا مدیرعامل یک منطقه آزاد بتواند برنامه‌های خود را اجرایی کند، باید صندلی مدیریت را به فرد دیگری بسپارد. بدتر اینکه در بسیاری از موارد برنامه‌های مدیر قبلی به طور کلی به فراموشی سپرده می‌شود و حتا بسیاری از اهداف در میانه راه تغییر می‌کند که این امر نه تنها باعث کندی پیشرفت می‌شود، بلکه هزینه‌های بسیاری به مناطق آزاد تحمیل می‌کند.

مشکلات گسترده نیازمند مدیریت

اینکه از مناطق آزاد توقع ایجاد تحول داشته باشیم، زیاد هم بد نیست، اما زمانی این توقع می‌تواند تاثیرگذار باشد که دست انداز ایجاد نشود و امور تسهیل شود. نگاه‌های سلیقه‌ای و تصمیمات احساسی به اندازه‌ای مشکل آفرین می‌شود که در بسیاری از موارد بیش از آنکه تصمیمات مدیریتی باشد، تصمیمات مغرضانه و حتا چالش آفرین است. در حالی که مشکلات گسترده مناطق آزاد نیازمند مدیریت مناسب است نه اعمال سلیقه شخصی و تصمیمات احساسی.

کمیته‌های پنج گانه

برای اثبات ادعای مشکلات در مناطق آزاد، کافی است به سخنان و تصمیمات دبیر جدید شورایعالی مناطق آزاد در بین فعالان اقتصادی کیش توجه کنیم. حجت الله عبدالملکی که گویا بخوبی از مشکلات با خبر است، رفع مشکلات را در پنج حوزه تقسیم بندی کرده و برای آنکه این پنج حوزه مدیریت شود، کمیته‌های پنج گانه را در دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد تشکیل داده است. عبدالملکی در نشست با سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی منطقه آزاد کیش گفت: با توجه به احصا مشکلات سرمایه گذاران مناطق آزاد، با تشکیل کمیته‌های «ارزی، مالیاتی، گمرکی، امور اداری و اخذ مجوز‌ها و زیر ساختی» و با استفاده از ظرفیت و مشورت فعالان اقتصادی این مناطق، در راستای شناسایی و حل مشکلات اقدام خواهیم کرد. مشاور رییس جمهور با اشاره به لزوم بین المللی شدن مناطق آزاد و نقش فعالان اقتصادی در این میان، از آنان خواست پیگیر جذب سرمایه گذاران خارجی و ایرانیان خارج از کشور برای بی اثر کردن تحریم‌ها باشند و برای برنامه هفتم و سایر قوانینی که مربوط به مناطق آزاد است پیشنهاد‌های کاربردی ارائه شود.

تبدیل مناطق آزاد به بهشت سرمایه گذاران

همچنین عبدالملکی بابیان اینکه مناطق ازاد موتور‌های اصلی رشد اقتصادی کشورهستند و باید تقویت شوند گفت: رسالت ما این است که مناطق آزاد را به بهشت سرمایه گذاران تبدیل کنیم. مشاور رییس جمهور افزود: باید مناطق آزاد، طبق تعریف برای سرمایه گذاران خارجی با صرفه باشد تا شاهد جذب سرمایه‌های خارجی باشیم. دبیر شورایعالی مناطق آزاد با اشاره به اینکه رویکرد دبیرخانه، بین المللی کردن این مناطق است افزود: مناطق آزاد ذیل اقتصاد مقاومتی هستند و رییس جمهور تاکید جدی به تقویت صادرات و تولید در این مناطق دارد.

کیش سرآمد مناطق آزاد

اگرچه مناطق آزاد بسیاری در کشور فعالیت می‌کنند، اما کیش یک سروگردن بالاتر از آنهاست. کیش در بین آب‌های خلیج فارس همچون مرواریدی می‌درخشد. کیش نه تنها به عنوان قطب گردشگری، بلکه به عنوان قطب اقتصادی، تاثیرات چشمگیری در عرصه‌های گوناگون اقتصادی دارد. کیش با ظرفیت‌های در خور توجهی که دارد، می‌تواند به کانون جذب سرمایه گذاران تبدیل شود. همایش‌ها و نمایشگاه‌هایی که در کیش برگزار می‌شود، به اندازه‌ای پر مخاطب است که باعث جذب جامعه مخاطب بسیاری شده است. گردشگری در کیش مفهوم دیگری دارد که با تمام سرزمین اصلی تفاوت دارد. برگزاری کنسرت ها، یکی از مهمترین اقداماتی است که برای مخاطب گردشگر صورت میگیرد والبته تاثیرگذاری قابل توجهی دارد.

تاسیس شرکت سرمایه گذاری

از آنجا که سرمایه نقش تعیین کننده‌ای برای توسعه کیش دارد، می‌بایست به این مقوله با نگاه ویژه‌ای وارد شد. در این رابطه شرکت سرمایه گذاری و توسعه کیش تیرماه ۱۳۷۹ ثبت شد تا رشد و توسعه اقتصادی این جزیره زیبا از طریق ترویج و تسهیل سرمایه گذاری، ارائه خدمات کسب و کار مؤثر به فعالین اقتصادی و حمایت از حقوق ذی نفعان را رقم بزند. هدف این شرکت رشد و توسعه اقتصادی، صنعتی، عمرانی و بازرگانی جزیره از طریق جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی و ارائه خدمات عمومی و بازرگانی به کلیه فعالین اقتصادی منطقه است.

کیش نیازمند سرمایه گذاری متوازن.

اما سرمایه گذاری نیازمند سرمایه گذاری متوازن و همه جانبه است. نمی‌توان در کیش به یک بخش توجه کرد، اما بقیه زیر ساخت‌ها را فراموش کرد. در این رابطه مدیرعامل منطقه ازاد کیش در جمع اعضای کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران گفت: فرایند توسعه در کیش طی سالیان متمادی متوازن نبوده و از این رو شاهد وضعیتی هستیم که جبران آن نیازمند یک تلاش علمی بی وقفه با حمایت همه جانبه نهاد‌های فرادستی است. مهدی کشاورز با تأکید بر تکمیل زیرساخت‌های گردشگری جزیره کیش افزود: مگر می‌شود بر‌ای ساخت این همه هتل در جزیره کیش سرمایه گذاری شود، ولی در این جزیره هنوز با مشکلات زیرساختی نظیر آب و برق و فاضلاب دست و پنجه نرم کنیم. این اظهارات نشان می‌دهد که کیش نیازمند سرمایه گذاری گسترده در همه زمینه هاست.


انتقاد سازنده به جای تخریب

در شرایطی کیش ظرفیتی بزرگ برای اقتصاد و گردشگری کشور محسوب می‌شود که امروزه انتقاد‌های گسترده‌ای از جزیره کیش صورت می‌گیرد. اگرچه بر اساس تاکید چندین باره مدیرعامل کیش، بسیاری از انتقاد‌ها بجاست، اما باید مراقب باشیم که انتقاد به تخریب تبدیل نشود. اگر قرار است انتقاد کنیم، با توجه به کاستی ها، کمبودها، تحریم ها، تهدید‌ها و چالش‌های گسترده انتقاد کنیم. اگر مطالبه گری می‌کنیم، شرایط را هم در نظر بگیریم و پس از بررسی گسترده و رسیدن به یقین در کمکاری، آنگاه اعلام کنیم. مراقب باشیم که نقد غیرمنصفانه و تخریب مغرضانه، نه تنها موثر نخواهد بود، بلکه انگیزه کار و تلاش را می‌گیرد و اثرات منفی برجای می‌گذارد.