هدف از انتشار اوراق ارزی چیست؟

اوراق ارزی نوعی از اوراق است که یک نهاد آن را برای تامین مالی منتشر می‌کند. افراد برای خرید این اوراق نیاز به دلار ندارند و به وسیله پول رایج کشورمان (ریال) می‌توانند این اوراق را تهیه کنند. نهاد ناشر اوراق، تضمین می‌دهد که در تاریخ سررسید اوراق، میزان تغییرات ارزش دلار را به قیمت روز محاسبه کند و ما‌به‌التفاوت زمان انتشار و سررسید را به خریدار پرداخت کند. در نتیجه، سرمایه گذاران بدون خرید اسکناس خارجی، از تغییرات قیمت ارز بهره‌مند خواهند شد.

این اوراق به دلیل ویژگی‌هایی که دارند به عنوان فرصتی برای ایجاد تنوع در دارایی‌ها و کسب سود محسوب می‌شوند. همچنین از طرف دیگر، این اوراق در شرایط تورمی و بی‌ثباتی اقتصاد کلان می‌توانند تضمین‌کننده ارزش دارایی افراد در برابر کاهش ازش پول باشند.

اوراق ارزی چه مزایایی دارد؟

برخی از مزایای اوراق ارزی عبارتند از:

۱. از مالیات معاف است.

۲. خرید و فروش از کانال رسمی و قانونی انجام می‌شود و معامله آن در بازار آزاد غیرقانونی است و امکان پیگیری قضایی توسط قانون‌گذار و نهاد‌های نظارتی وجود دارد.

۳. نگه‌داری دلار به صورت اسکناس دشواری‌ها و خطرات خاص خود را دارد، اما نگهداری اوراق کار سختی نیست و امنیت بیشتری را برای خریداران فراهم می‌آورد.

۴. انتشار اوراق ارزی از سوی بانک مرکزی به ثبات‌بخشی در بازار ارز و کاهش نوسانات کمک می‌کند، چرا که بخشی از تقاضای سفته‌بازی که در این بازار شکل می‌گیرد با خرید اوراق سرمایه‌گذاران جذب می‌شود و معاملات بازار ارز را به حالت طبیعی آن باز می‌گرداند.

۵. امکان تحویل فیزیکی ارز در زمان سررسید وجود دارد.

۶. خریداران اوراق ارزی بانک مرکزی هر زمان که اراده کنند‌ می‌توانند اوراق خود را با نرخ روز دلار توافقی به بانک مرکزی بفروشند، چرا که در این اوراق امکان بازخرید نیز در نظر گرفته شده است.

شرایط اوراق ارزی چگونه است؟

بر اساس جزئیات منتشرشده، اشخاص حقیقی بالای ۱۸ سال از روز شنبه ۲۸ آبان ۱۴۰۱ می‌توانند با مراجعه به شعب ارزی بانک ملی، این اوراق را خریداری کنند. با این اوراق که سه ماهه و با سررسید ۲۵ بهمن ۱۴۰۱ است، می‌توان معادل ریالی حداقل ۱۰۰۰ و حداکثر ۴۰۰۰ دلار را خریداری کرد. این اوراق در قالب معادل ریالی ۱۰۰ دلار منتشر خواهد شد؛ بنابراین برای خرید کف اعلام شده یعنی ۱۰۰۰ دلار، به ۱۰ ورق و برای سقف اعلام شده به ۴۰ ورق گواهی نیاز است.

همچنین، بانک مرکزی مبنای محاسبه برای تعیین مبلغ ریالی این اوراق در زمان انتشار، بازخرید و سررسید اوراق را «نرخ پایانی روز قبل نماد دلار توافقی اسکناس بازار متشکل معاملات ارزی» اعلام کرده است. قیمت دلار توافقی در سایت بازار متشکل ارز ایران به آدرس ice.ir به صورت لحظه‌ای قابل مشاهده است. بازار توافقی به عنوان بازار رسمی اسکناس ارز در کشور معرفی می‌شود که در آن صرافی‌ها ارز اسکناس صادرکنندگان را به نرخی توافقی از آن‌ها می‌خرند. در نتیجه، نحوه کشف نرخ در این بازار بر مبنای عرضه و تقاضا میان صرافان و صادرکنندگان است.

بانک مرکزی تاکید کرده است که این اوراق امکان معاملات ثانویه و انتقال به غیر را ندارند و صرفا باید یا در سررسید یا زودتر از آن به شعب بانک مرکزی ارائه شوند. همچنین تحویل فیزیکی اسکناس دلار در سررسید با پرداخت حق‌الوکاله اسکناس بانک مرکزی امکان پذیر خواهد بود و یا این که تسویه به صورت ریالی باشد که در این صورت نیازی به پرداخت حق‌الوکاله نیست. مقدار حق‌الوکاله برابر ۷ درصد مبلغ ریالی نرخ توافقی دلار در روز قبل است.

معرفی این ابزار جدید خرید دلار، اتفاق مثبتی تلقی می‌شود. اما با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که اوراق ارزی بانک مرکزی درمان درد بازار ارز نخواهد بود.

فروش اوراق عرض و راه انداززی توافقی ارز شروع خوبی برای مدیریت بازار در این حوزه است.


محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار ایبِنا اقدامات بانک مرکزی در راه اندازی بازار توافقی و فروش اوراق ارز را شروع خوبی برای مدیریت بازار در این حوزه دانست.


وی افزود: بانک مرکزی با این اقدام خود به دغدغه‌های مردم در مورد نوسانات در قیمت‌ها پاسخ داد و توانست این وضعیت را مدیریت کند.


رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس اظهار داشت: البته همانطور که گفتم این شروع کار است و در ادامه باید اقدامات دیگری برای تکمیل این شروع خوب توسط بانک مرکزی انجام شود تا ما شاهد بهبود هرچه بیشتر شرایط بازار ارز باشیم.

 
پورابراهیمی خاطرنشان کرد: از اقداماتی که بانک مرکزی می‌تواند در کنار کار‌هایی که انجام داده به آن توجه داشته باشد و آن را اجرایی کند راه اندازی بازار توافقی حواله ارز و سکه است.

 

وی افزود: بانک مرکزی می‌تواند با راه‌اندازی بازار توافقی حواله ارز و سکه در کنار بازار توافقی ارز، از عامل مهم دیگری در ایجاد ثبات در بازار ارز استفاده کند.