آیا دانش بنیان‌ها قادر به رفع مشکلات صنعت آب و برق هستند؟

توسعه فناوری یک بحث گسترده را از ایده و ایجاد محصول گرفته تا بازار و کسب و کار شامل می‌شود که حوزه بازار بحث مهمی در حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان است. معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان و پژوهشگاه نیرو کیفی‌سازی این شرکت‌ها را در راستای زنجیره تامین نیاز‌های صنعت برق مورد حمایت قرار می‌دهند. با سیاستگذاری درست در پژوهشگاه نیرو که بازوی اجرایی و عملیاتی این حوزه است و در واقع، پژوهشگاه سیاست‌های ابلاغی را تبدیل به برنامه‌های اجرایی می‌کند.

زیست بوم شدن توسعه فناوری در کشور یک کار چند وجهی است و فقط در حیطه مسئولیت پژوهشگاه نیرو نیست، افراد و سازمان‌های دیگر درحوزه فناوری کشور دخیل هستند، به عنوان مثال معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بخشی از حمایت را بر عهده دارد، تمام دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در راستای نیاز‌های داخلی در حال تحقیق و بررسی هستند. سازمان‌های دولتی و شرکت‌های صنعتی که فعالیت‌های R&D یا همان تحقیق و توسعه را درخواست می‌کنند و بودجه تحقیقاتی خود را از محل تولید و فروش محصولات تامین می‌کنند، از بازیگران این زیست بوم هستند.

به موجب آیین نامه حمایت از دانش‌بنیان‌ها که در هیئت وزیران در تیرماه ۱۴۰۱ که در راستای تحقق شعار سال ۱۴۰۱ و با هدف کلان افزایش صد درصدی تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور فعال در صنعت آب و برق و اشتغال مستقیم آن‌ها در سال اول اجرای برنامه، پیشنهاد مشترک وزارت نیرو و معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور مبنی بر آیین نامه حمایت از تولید، دانش بنیان و فناور و اشتغال آفرین در صنعت آب و برق را به تصویب رساند. «ستاد راهبری و هماهنگی تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین صنعت آب و برق» با مسئولیت وزیر نیرو و همکاری معاونت علمی و فناوری رییس جمهور ظرف یک‌ماه با شرح وظایف و اختیارات زیر تشکیل می‌شود:

الف - زمینه‌سازی برای همرسانی چالش‌ها و ظرفیت ها، شکل‌گیری فعالیت‌های دانش‌بنیان جدید، پشتیبانی و رفع موانع تولید دانش‌بنیان و اشتغال آفرین در صنعت آب و برق

ب - شناسایی و معرفی محصولاتی که دارای ارزبری زیاد، حجم بالای واردات و یا راهبردی هستند.

پ - ایجاد ساز و کار‌های حمایتی از قبیل از پوشش ریسک تجاری‌سازی، ارائه تسهیلات خطرپذیر، بیمه، پیش‌خرید، خرید تضمینی، تولید بار اول و جبران مخاطرات احتمالی استفاده از محصولات دانش‌بنیان

ت-تدوین ساز و کار‌هایی برای جبران مخاطرات احتمالی استفاده از محصولات دانش‌بنیان و فناور در
شرکت‌های تابعه و وابسته وزارت نیرو از قبیل بیمه

ث - ترغیب و تشویق مدیران و کارکنان شرکت‌های تابعه و وابسته وزارت نیرو به حمایت از زنجیره ارزش در تولید محصولات دانش‌بینان و فناور در قالب ضوابط ارزیابی عملکرد

ج - تدوین سیاست‌ها و ایجاد ساز و کار‌های لازم برای جلوگیری از رقابت بخش دولتی و عمومی با شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور

چ - حمایت، معرفی و زمینه‌سازی برای حضور شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور مرتبط با صنعت آب و برق در بازار‌های خارجی با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت صنعت، معدن و تجارت

ح - ایجاد ساز و کار مورد نیاز برای رسیدگی به اعتراضات شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور در خصوص نقض قوانین و مقررات در شرکت‌های زیرمجموعه وزارت نیرو و پایش عملکرد آن‌ها در این زمینه

علی اکبر محرابیان وزیر نیرو در نشست با شرکت‌های دانش بنیان گفت: جلسه امروز به منظور بررسی مسائل و موانع رشد شرکت‌های دانش بنیان‌ها در مسیر تامین تجهیزات تعمیرات و توسعه در صنعت آب و برق بود که جلسه خوبی بود و شرکت‌ها استقبال خوبی از حضور در این جلسه داشتند.  

او ادامه داد: در این جلسه تلاش شد علاوه بر بررسی مسائل و موضوعات این شرکت‌ها به عنوان اتاق فکری برای حل مسائل شرکت‌های دانش بنیان در صنعت آب و برق داشته باشیم. نکته قابل توجه این است که ما با بهره گیری از توان این شرکت‌ها و با دانش این شرکت‌ها قادر هستیم، بسیاری از مسائل و موضوعات صنعت آب و برق را حل کنیم. یکی از مهمترین موضوعاتی که در دستور کار است، رعایت الگوی مصرف، صرفه جویی و مدیریت مصرف است. این امر در کنار اقدامات فرهنگ سازی نیاز به فناوری‌های جدید دارد که مصرف کننده ما هم از میزان مصرف مطلع باشد و هم ابزار و روش‌های مدیریت مصرف را در اختیار مصرف کننده قرار دهیم. شرکت‌ها ایده‌های بسیار خوبی و دستاورد‌هایی داشتند که در این زمینه امیدواریم با بهره گیری از این یافته‌ها و تجهیزات بتوانیم گام بلندی در مدیریت مصرف برداریم.

این مقام مسئول در ادامه گفت: ما برای اینکه نوع حمایت‌های خود از فناوران را جهت دهی و ساماندهی کنیم و یک هماهنگی بین ما و اجزای دیگر دولت به ویژه معاونت علمی برقرار باشد، آیین نامه‌ای به عنوان حمایت از شرکت‌های دانش بنیان در صنعت آب و برق در اوایل سال به تصویب دولت رسید که با استفاده از حمایت‌های پیش بینی شده در این آیین نامه، کار دانش بنیان‌ها تسهیل شده و حمایت‌ها متفاوت است. ما یک سری حمایت‌های مالی مانند معافیت‌های مالیاتی، معافیت عوارض ورودی داریم. در کنار این تسهیلاتی به شکل ارزان قیمت به شرکت‌ها اعطا می‌شود، در شرکت‌های ما عقد قرارداد با شرکت‌های فناوری برای بار اول محدودیت قانونی وجود داشت. در آیین نامه به شرکت‌ها اجازه داده می‌شود، بدون مناقصه و بدون تشریفات یک شرکت فناوری بتواند بدون قرارداد امضا کند که اگر این تجهیز پاسخ داد در مناقصات مربوطه عرضه می‌شود.