رویکرد جدید در حفظ ایمنی غذا با آفت‌کش‌های بیولوژیکی

افزایش جمعیت و صنعتی شدن کشاورزی منجر به استفاده بی رویه از سموم شیمیایی به منظور افزایش بهره‌وری و محافظت از محصولات زراعی شده است.

از عواقب استفاده از سموم شیمیایی می‌توان به آلودگی آب‌های زیرزمینی، آلودگی خاک، تخریب محیط زیست و تهدید سلامت جامعه اشاره کرد.

با وجود کارایی حشره‌کش‌های شیمیایی، استفاده از این آفت‌کش‌ها سبب ایجاد مشکلات زیست‌محیطی مانند افزایش مقاومت، اثرات غیر هدفمند، سمیت سرطان زایی در پستانداران و باقی‌ماندن بخشی از آن‌ها در زنجیره غذایی شده است. این مشکلات و تلاش در جهت رفع آن ها، نیاز به عوامل کنترل بیولوژیک را در حوزه آفت کش‌ها بسیار برجسته کرده است.

فاطمه صابری، دانش آموخته مهندسی شیمی بیوتکنولوژی و مدرس دانشگاه در راستای تحقیقات علمی خود به گونه‌های بومی باسیلوس تورنجینیس با راندمان بسیار بالا دست پیدا کرد و گفت: با این گونه بومی شاهد راندمان بسیار بالا در کشندگی آفات هستیم و با توجه به پتانسیل بالایی که این گونه در مقایسه با سایر گونه‌های تجاری وارداتی و موجود در بازار از خود نشان داده، در حال حاضر در مرحله تجاری سازی است.

وی افزود: نتایج این طرح پژوهشی که به صورت اختراع ملی در شناسایی، خالص‌سازی و اثربخشی این گونه‌های بومی به ثبت رسیده، نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از سموم شیمیایی سرطان‌زا و مخاطره انگیز را می‌توان با آفت‌کش‌های بیولوژیک حاصل از این گونه‌ها با راندمان بالایی از تولید جایگزین کرد.

صابری در ادامه به اهمیت این روش در مقایسه با روش‌های مرسوم اشاره کرد و افزود: مزیت‌های زیست‌محیطی و سلامت محور و هزینه‌های مناسب آفت‌کش‌های بیولوژیکی در مقایسه با آفت‌کش‌های شیمیایی فاکتور‌های بسیار مهمی هستند که در مدیریت پایدار و تلفیقی آفات «Sustainable & Integrated Pest Management» نقش حائز اهمیتی را برای کنترل آفات به وجود می‌آورند؛ به گونه‌ای که سهم قابل توجهی از بازار آفت‌کش‌ها در آینده در اختیار آفت‌کش‌های بیولوژیک قرار می‌گیرد.

صابری همچنین در سال‌های اخیر به عنوان بازرس ایمنی زیستی با انجمن ایمنی غذا در پروژه‌های متعددی همکاری داشته است و نتایج تحقیقات او در ۲ حوزه کنترل بیولوژیک و ایمنی غذا که در ژورنال‌های معتبر به چاپ رسیده، بیانگر رویکرد‌های جدیدی است که در راستای امنیت و ایمنی غذا و همچنین حفظ محیط زیست ورود حداکثری به حوزه کنترل بیولوژیک و مدیریت یکپارچه و پایدار کنترل آفات را اجتناب ناپذیر می‌کند.