افزایش نرخ دلار آزاد تا چه زمانی ادامه دارد؟/ اثرگذاری منابع ارزی آزاد شده در ماه‌های آتی

سیاست ارزی جدید از اول امسال در چارچوب سیاستی تحت عنوان سیاست تثبیت شروع شد. سیاست تثبیت هم منطقش این است که در حال حاضر به دلیل شرایط خاص اقتصادی و مسائل سیاسی که به وجود آمده، متغیر‌های اقتصاد کلان ناآرام است و ما باید ثبات را به بازار برگردانیم. در این وضعیت ترس و التهاب حاکم بر بازار مدیریت آن را بسیار سخت کرده، چرا؟ چون با فضای انتظاراتی به هم می‌رسند. این در حالی است که اقتصاد ما حتی در همین شرایط ناآرام، وضعیت قابل قبولی دارد.

براساس گزارش‌های رسمی بانک مرکزی؛ در شش ماهه دوم سال گذشته نرخ رشد ۳ درصدی بود و مصرف نهایی مردم هم حدودا ۶ درصد رشد داشته است. از طرف دیگر، تراز تجاری شش ماهه ما در آن برهه حدود سیزده و خرده‌ای میلیارد دلار مثبت بود. صادرات نفتی ما هم ۴۰ درصد رشد داشت. همگی این‌ها متغیر‌های کف اقتصاد است، ولی از سوی دیگر، بازار ارزآزاد همچنان ملتهب است، به همین دلیل لازم بود سیاست تثبیت اتخاذ شد تا بتوان به اصطلاح متغیر‌ها را آرام کرد و شروع باید از ارز باشد، چون ارز متغیر اساسی است.

در اقتصاد چه بخواهیم و نخواهیم نرخ ارز به تمام کالا‌ها علامت می‌دهد، قیمت تمام کالا‌ها براساس آن شکل می‌گیرد و افزایش و کاهش پیدا می‌کند. از طرف دیگر، در دهه ۹۰ شوک‌های تورمی ما بیش از اینکه شوک‌های سمت تقاضا باشد، شوک‌های سمت عرضه و هزینه بوده است. به عبارت دیگر، اتفاقی که می‌افتد به این شکل است که با عوامل انتظاری، نرخ ارز ما افزایش پیدا می‌کند و نرخ که بالا رفت باعث افزایش تقاضای نقدینگی می‌شود، افزایش تقاضای نقدینگی نیز باعث عرضه نقدینگی و تورم می‌شود و به همین صورت ما در یک چرخه ارز و تورم گیر می‌کنیم. ارز افزایش پیدا می‌کند و تورم بالا می‌رود. ما ۱۰ سال است در این چرخه گیر کرده‌ایم و نتوانسته‌ایم خارج شویم. به همین دلیل لازم بود که به‌گونه‌ای با سیاست ارزی جدید از این چرخه خارج شویم.

یحیی لطفی‌نیا، استاد اقتصاد دانشگاه مفید و تحلیلگر مسائل پولی و ارزی در واکنش به هیجانات ایجاد شده در بازار ارز و افزایش قیمت دلار غیررسمی به دلیل مسایل و اتفاقات روز گذشته در منطقه گفت: کاملا طبیعی است که بازار به تحولات روز گذشته و درگیری‌های به‌وجود آمده در منطقه واکنش نشان داده است. در واقع اتفاقات اخیر منطقه، روی انتظارات بازار تاثیر داشته وگرنه هنوز اتفاق واقعی نیافتاده تا قیمت ارز با توجه به آن تحت تاثیر قرار گیرد.

وی ادامه داد: از روز گذشته تاکنون نه منابع ارزی ما محدود شده و نه سطح تقاضا افزایش پیدا کرده، بلکه این انتظارات است که بالا رفته و با موج روانی در بازار مواجه شده است. معتقدم برای تحلیل دقیق بازار باید فعلا منتظر آثار و تبعات و نتایج تحولات منطقه باشیم و مطمئنا از روز گذشته تاکنون هر اتفاقی در بازار رخ داده به دلیل هیجانات و موج روانی بوده است.


این کارشناس اقتصادی به آثار منابع ارزی آزاد شده در کره جنوبی و لوکزامبورگ اشاره کرد و گفت: برای پرداختن به تاثیرگذاری این منابع ارزی بر اقتصاد و بازار ارز باید ابتدا به این نکته توجه کرد که اقدامات عملیاتی برای هزینه کردن این منابع چگونه انجام خواهد شد. در واقع آثار واقعی این منابع ارزی زمانی مشخص می‌شود که اقدامی در پرداخت و تخصیص آن در بخش‌های مختلف اقتصاد صورت گیرد.

لطفی نیا خاطر نشان کرد: با توجه به شرایط کنونی برای پرداختن به آثار واقعی منابع ارزی آزاد شده نیاز به زمان بیشتری داریم و قطعا تاثیر این منابع ارزی طی ماه‌های آتی مشخص خواهد شد. ضمن اینکه باید تاثیر منابع ارزی آزاد شده بر اقتصاد را با توجه به میزان تامین و تخصیص ارز، کاهش میزان کالا‌های رسوبی در گمرک و یا برطرف شدن محدودیت‌های تجاری برخی کالاها، نقد و بررسی کرد.