منطقه آزاد ارس، دروازه تجارت ایران و اوراسیا / تقویت زیرساخت های نوردوز برای افزایش ترانزیت

منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس در نقطه مرزی استراتژیک ایران در مرز جمهوری‌های ارمنستان، آذربایجان و منطقه خودمختار نخجوان واقع شده است.

منطقه آزاد ارس در نقطه کانونی مسیر‌های مهم داخلی و خارجی قرار گرفته و دارای موقعیت ژئواستراتژیک بسیار مهمی است. گذشته این منطقه با مسیر بین‌المللی جاده ابریشم تعریف می‌شود و آینده آن نیز در پرتو ظرفیت‌های متنوع صنعتی، کشاوزری، تجاری، شرکت‌های دانش‌بنیان و بخش گردشگری جذاب منطقه بی‌شک هم‌چون گذشته درخشان خواهد بود. سازمان منطقه آزاد ارس با اشرافیت بر ظرفیت‌های منحصر به فرد این منطقه در تلاش است تا منطبق با اسناد بالادستی منطقه‌ای و ملی و با بهره‌گیری متناسب از جدیدترین روش‌های موجود در حوزه مدیریت بهینه فرایند‌های ساماندهی طرح‌های اقتصادی، جریان توسعه را با همکاری بخش خصوصی قدرتمند و متعهد منطقه با بیشترین سرعت پیش ببرد.

منطقه آزاد تجاری ارس به لطف موقعیت ژئواستراتژیک منحصربه فردش، دسترسی به بازار‌های بین المللی سرمایه گذاری و تاسیسات صدورمجدد ترانزیتی، زمینه را برای مرتبط کردن اقتصاد ملی ایران به اقتصاد بین المللی و بویژه بازار‌های آسیای میانه فراهم می‌کند.

درعین حال، منطقه آزاد تجاری ارس به علت ذخایر طبیعی محافظت شده اش، آب و هوای مساعد، چشمه‌های آب معدنی، و جذابیت‌های تاریخی و فرهنگی اش، به یک جاذبه گردشگری بین المللی تبدیل شده است.

همچنین این منطقه به لحاظ قرار گرفتن در شرایط خاص مرزی در گوشه شمال غرب کشور از پتانسیل بالایی برای انجام فعالیت‌های اقتصادی و ایجاد بنگاه‌های تولیدی – صنعتی و کشاورزی مختلف برخوردار می‌باشد.

مجید کیانی افزود: اتحادیه اوراسیا متشکل از کشور‌های روسیه، بلاروس، ارمنستان، قرقیزستان و قزاقستان است و به‌واسطه توافق به‌دست آمده تعرفه گمرکی ۸۷ درصد اقلام کالایی فی‌مابین ایران و کشور‌های عضو این اتحادیه حذف می‌شود.

کیانی، توسعه روابط اقتصادی در منطقه، تقویت کریدور شمال ـ جنوب، دریافت امتیازات گمرکی و افزایش صادرات تولیدات ارس و سایر کالا‌های ایرانی را از دیگر مزایای همکاری کشورمان با اتحادیه اوراسیا خواند و گفت: پیش‌بینی‌ها بر افزایش حجم تبادلات ایران و اتحادیه اوراسیا به ۱۸ تا ۲۰ میلیارد دلار در سال در بازه زمانی ۷ ساله است.

وی تصریح کرد: پس از طی فرایند تصویب در مراجع قانونی تمامی کشور‌های امضاءکننده، این موافقت‌نامه وارد فرایند اجرایی خواهد شد و مشوقی ایده‌آل برای افزایش صادرات تولیدات داخلی است.

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارس با بیان اینکه اقدامات شاخصی به‌منظور تقویت زیرساخت‌های محدوده نوردوز صورت گرفته است، یادآور شد: راه‌اندازی سایت لجستیک، پارکینگ پشتیبان، سامانه نوبت‌دهی آنلاین و تقویت امکانات رفاهی بخشی از اقدامات انجام یافته اخیر است و باتوجه به چشم‌انداز پیش‌رو باید بیش از قبل نسبت به تسهیل ترانزیت و تجارت در نوردوز توجه داشت.

منطقه آزاد ارس از دیرباز جایگاه مهمی در تجارت جهانی داشته و همواره مورد توجه بازرگانان و مسافران آسیا – اروپا و جاده ابریشم بوده است. علاوه بر اهمیت این منطقه در تجارت و تزانزیت، ویژگی‌های طبیعی و جغرافیایی این منطقه نیز بر ظرفیت‌های آن افزوده است. در همین راستا منطقه آزاد تجاری – صنعتی ارس در سال ۱۳۸۴ با مساحت اولیه ۹۷۰۰ هکتار آغاز به کار نمود. محدوده این منطقه آزاد تجاری – صنعتی در سال ۱۳۸۷ گسترش یافته و به ۵۱۰۰۰ هکتار رسید.

منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس که شامل مناطقی از شهرستان‌های جلفا و خداآفرین می‌شود، در ۴ محدوده جغرافیایی منفصل، در شمال غرب ایران و در نقطه صفر مرزی با کشور‌های ارمنستان، آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان واقع شده است. منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس به دلیل ذخایر و منابع طبیعی، آب و هوا و اقلیم مساعد، چشمه‌های آب معدنی و جذابیت‌های تاریخی و فرهنگی متعدد، از جمله مقاصد توریستی قابل توجه نیز به شمار می‌رود که ظرفیت‌های قابل توجهی نیز برای فعالیت‌های کشاورزی و صنعتی دارد.

موقعیت ژئواستراتژیک، همسایگی با کشور‌های cis، همجواری با بازار ۳۰۰ میلیونی، قرارگیری در کریدور‌های بین المللی حمل و نقل (۶ کریدور) و قرار گیری در مسیرجاده ابریشم، نزدیکی به ترکیه به عنوان دروازه اروپا، قابلیت ایجاد ارتباط جاده‌ای و ریلی بین کشور‌های شمالی ایران با حوزه خلیج فارس در کوتاهترین مسیر، وجود رودخانه ارس بعنوان عامل پیوند دهنده طبیعی برخورداری از پشتیبانی مادر شهر تبریز از مهم‌ترین مزایای این منطقه است.

مزایای گمرکی این منطقه؛ ثبت سفارش کالا در منطقه و بصورت گشایش اعتبار اسنادی بلند مدت صورت میگیرد، تخلیه بار توسط نیروی انتخابی صاحب کالا، پس از ترخیص کالا تا ۱۵% از دریافتی سازمان بابت تامین قسمتی از هزینه‌های صاحب کالا مسترد می‌گردد، با توافق، ترخیص با ارائه ضمانتنامه بانکی، واگذاری کالا قبل از ترخیص، تفکیک قبض انبار بصورت متولی و بنا به درخواست صاحب کالا، معافیت از مالیات به مدت ۲۰ سال برای فعالان اقتصادی در منطقه، صدور گواهی مبداء، صدور قبض انبار قابل معامله جهت ارائه به بانکها، ساعت کار واحد گمرکی تا ۱۸ بعد از ظهر هر روز تعیین و تا پایان آخرین بارگیری خواهد بود، تخلیه بار با هماهنگی‌های قبلی در روز‌های تعطیلی انجام می‌شود.


در کنار زیرساخت‌های سرمایه‌گذاری که نقش مهمی در جذب سرمایه‌گذاری دارد، عوامل دیگری نیز می‌تواند به ازدیاد سرمایه‌گذاری، مخصوصا جذب سرمایه‌گذاری خارجی کمک کند یکی از عمده‌ترین هدف‌های مناطق آزاد، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و انتقال تکنولوژی است؛ اما متأسفانه اطلاعات بسیار اندکی درباره ظرفیت‌های چند‌بعدی ارس در میان کشور‌های هدف و همسایه وجود دارد و ما در این راستا در نظر داریم با اقداماتی نظیر ایجاد دفاتر جذب سرمایه‌گذاری در کشور‌های هدف، جذب شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری، تعریف مشوق‌های جدید سرمایه‌گذاری به‌خصوص سرمایه‌گذاری خارجی، معرفی ظرفیت‌های ارس با استفاده از ابزار‌های اطلاع‌رسانی بین‌المللی و نظارت مستمر بر نحوه پیشبرد طرح‌های سرمایه‌گذاری برای رفع مشکلات آن‌ها در سطوح مختلف، بتوانیم راندمان سرمایه‌گذاری در ارس را به‌ویژه در حوزه‌های های‌تک و صادرات‌محور بهبود داده شود.