گاز یکی از چالش‌های اصلی فولاد مبارکه و سایر فولادسازی‌های کشور است

ناحیه آهن‌سازی یکی از بزرگ‌ترین نواحی فولاد مبارکه اصفهان از ۴ واحد انباشت و برداشت، گندله‌سازی، آهک‌سازی و احیا مستقیم تشکیل شده است. این ناحیه وظیفه تأمین به‌موقع و اقتصادی گندله، آهن اسفنجی و آهک و دولومیت خطوط تولید را بر عهده دارد؛ ضمن اینکه فولادسازی مشتری اصلی این ناحیه محسوب می‌شود. واحد انباشت و برداشت، فرایند‌های مرتبط با همگن و مخلوط‌سازی و ارسال سنگ‌آهن موردنیاز واحد گندله‌سازی و ارسال گندله موردنیاز واحد‌های احیامستقیم را بر عهده دارند.

بخش واحد گندله‌سازی شامل فرایند تولید گندله خام و فرایند سخت‌سازی است و مأموریت آن تولید گندله موردنیاز واحد احیامستقیم ۱ و ۲ است.

واحد احیا مستقیم ناحیه آهن‌سازی از دو بخش اصلی تشکیل شده، احیامستقیم شماره ۱ و احیامستقیم شماره ۲ یا واحد شهید خرازی. در واحد احیامستقیم، در چند مرحله و طی واکنش‌هایی که در کوره‌های واحد انجام می‌شود، اکسیژن گندله اکسیدی گرفته و تبدیل به آهن فلزی تقریباً خالص می‌شود تا شرایط مناسب جهت استفاده در کوره‌های فولادسازی را داشته باشد. ظرفیت فعلی احیامستقیم شماره ۱ با تمام ظرفیت حدود ۵ میلیون تن است، ولی متأسفانه به‌دلیل محدودیت‌های گاز و آب، ظرفیت فعلی قابل بهره‌برداری ۴ تا ۴.۵ میلیون تن در سال است. احیامستقیم فولاد مبارکه سالانه ۸ میلیون تن آهن اسفنجی تولید می‌کند که ۳ میلیون تن سهم احیامستقیم شماره ۲ است.

واحد‌های آهک و دولومیت‌سازی در واحد آهک و دولومیت نیز آهک کلسینه و دولومیت موردنیاز ناحیه فولادسازی با کیفیت تعریف‌شده تولید می‌گردد.

داریوش رشیدی، مدیر ناحیه آهن‌سازی فولاد مبارکه درباره رکورد‌ها و دستاورد‌های این ناحیه توضیح داد: در ناحیه آهن‌سازی برای دست‌یابی به رکورد‌های بالاتر، از ابتدای سال برنامه‌ریزی دقیقی انجام شده و خوشبختانه در سال جاری در واحد‌های احیا به رکورد‌های روزانه و ماهانه متعددی دست یافته‌ایم. امسال در واحد احیامستقیم شماره ۲ با تولید ۹،۸۱۰ تن آهن اسفنجی در روز به رکورد روزانه دست یافتیم. همچنین در احیامستقیم شماره ۱ نیز به رکورد روزانه ۱۷,۴۹۵ تن دست یافتیم. در پایان فروردین‌ماه هم رکورد ماهانه در احیا ۱ و ۲ مجموعاً به میزان ۷۹۵،۰۰۰ تن ثبت شد. در ادامه تلاش ما این است که بتوانیم از خطوط تولید حداکثر استفاده را بکنیم و برنامه‌های تولید را تحقق بخشیم. بر اساس برنامه تجدیدنظر با توجه به منابع در واحد‌های احیامستقیم ۱ و ۲ در مجموع ۶,۱۶۳,۰۰۰ تن تولید تا پایان دی‌ماه صورت گرفته که بیش از ۱۰۰ درصد برنامه بوده است. برنامه تولید در واحد آهک و دولومیت محقق شده و در واحد گندله‌سازی نیز تقریباً تحقق یافته، زیرا مشکلاتی در این واحد وجود داشت که رفع شده و امیدواریم تا پایان سال برنامه تولید محقق گردد.

محدودیت‌های گاز در سال جاری چه تأثیری بر تولید ناحیه آهن‌سازی داشته است؟

یکی از چالش‌های اصلی در فولاد مبارکه و سایر فولادسازی‌های کشور موضوع تأمین گاز است. گاز در واحد‌های احیامستقیم به‌عنوان ماده اولیه مصرف می‌شود و هراندازه که با محدودیت گاز مواجه باشیم، افت تولید خواهیم داشت. متأسفانه امسال نیز مانند سال‌های قبل، از ۶ آذر با این مشکل مواجه شدیم و تولید واحد‌های احیا به ظرفیت حدود ۳۰ درصد کاهش یافت و از ظرفیت تولید ۲۵,۰۰۰ تن در روز به ۸,۰۰۰ تن رسیدیم و تا ۱۰ بهمن با همین ظرفیت تولید می‌کردیم. از ۱۰ بهمن با توجه به تشدید محدودیت‌ها کل گاز واحد‌های احیا قطع شد و حدود ۱۰ روز در واحد‌های احیا هیچ تولیدی نداشتیم. ظرفیت تولید در واحد‌های احیامستقیم شماره ۱ و ۲ در مجموع ۸ میلیون تن است که متأسفانه به دلیل این محدودیت‌ها، در طول سال حدود ۱,۳۰۰,۰۰۰ تن از این ظرفیت بی‌استفاده مانده است؛ ضمن اینکه از نظر اقتصادی هم خسارت‌های زیادی به فولاد مبارکه تحمیل می‌شود. علاوه بر این در کوره‌های قوس الکتریکی نیز با کمبود شدید آهن اسفنجی مواجه می‌شویم.

میزان دپوی آهن اسفنجی موردنیاز برای فولادسازی در چه وضعیتی است؟

یکی از اقدامات ما با توجه به تجربیات سال‌های پیش این بود که بتوانیم ذخیره مناسبی از آهن اسفنجی در فصول گرم سال و قبل از محدودیت‌های گاز فراهم آوریم و بعداً از این ذخیره برای بخشی از مصرف فولادسازی استفاده کنیم. امسال با محوطه‌سازی‌های وسیع و برنامه‌ریزی‌های زیادی که انجام شد، توانستیم قبل از محدودیت‌های گاز ۷۰۰,۰۰۰ هزار تن آهن اسفنجی ذخیره کنیم که از ۱۰ آذر شروع به برداشت کردیم و الان دپوی آهن اسفنجی به صفر رسیده است.

درباره توسعه‌های انجام‌شده در واحد انباشت و برداشت توضیح دهید.

با توجه به اینکه در واحد‌های انباشت و برداشت با محدودیت‌های فضای ذخیره‌سازی مواجه بودیم، پروژه‌های توسعه‌ای خوبی در این واحد‌ها تعریف شد که خوشبختانه در حال حاضر به مرحله تحویل موقت و بهره‌برداری رسیده‌اند. با تلاش همکاران توسعه، بعضی از دستگاه‌های انباشت و برداشت واحد شهید خرازی تحویل شده و برخی نیز در حال تست و آماده‌سازی است. خوشبختانه با دستگاه استاکری که در انباشت و برداشت شهید خرازی تحویل داده شد، توانستیم نزدیک به ۳۰۰,۰۰۰ تن گندله تولیدی واحد انباشت و برداشت شماره ۱ را به‌دلیل کمبود فضای کافی به واحد انباشت و برداشت شهید خرازی انتقال دهیم.

توسعه واحد آهک‌سازی چقدر می‌تواند به ارتقا و تثبیت کیفیت آهک تولیدی در شرکت کمک کند؟

حیات واحد‌های بهره‌برداری به توسعه، نوسازی و ارتقای تجهیزات و اتوماسیون بستگی دارد. اقدامات توسعه‌ای در ناحیه آهن‌سازی در واحد‌های مختلف به تعداد زیاد انجام شده است. سال ۱۴۰۰ در واحد آهک‌سازی هم‌زمان دو کوره متوقف و بخشی از نسوز تعویض شد و سیستم اتوماسیون آن که قدیمی بود به سیستمی به‌روز ارتقا یافت و این ارتقا می‌تواند در کنترل فرایند و بازخورد عملکرد تجهیزات و عملکرد مناسب اپراتور‌های کنترل و کنترل پارامتر‌های کیفی نقش مهمی داشته باشد. در واحد‌های آهک‌سازی، بعد از تعمیرات انجام‌شده، بخش Co۲ که یکی از پارامتر‌های آهک تولیدی است به‌صورت ۱۰۰ درصد بهبود یافته و در ماه‌های زیادی، رکورد کیفیت این پارامتر محقق شده است. در خصوص دانه‌بندی هم که برای ۵ میلی‌متر باید کمتر از ۳ درصد باشد، توانستیم ۱۰۰ درصد استاندارد را کسب کنیم.

برنامه‌های توسعه این ناحیه برای سال آینده کدام‌اند؟

با توجه به انتظاراتی که از ناحیه آهن‌سازی وجود دارد و برنامه‌های تولیدی که برای آینده فولاد مبارکه تدوین شده است، ما هم در تلاشیم توازن را از ابتدای خط تولید فولاد مبارکه ایجاد کنیم. در همین راستا پروژه‌های توسعه‌ای و پروژه‌های افزایش ظرفیت زیادی تعریف شده است. امسال ۱۴ پروژه توسعه در دست اجرا داریم که از مهم‌ترین این پروژه‌ها می‌توان به پروژه افزایش ظرفیت تولید گندله خام گندله‌سازی با نصب ۴ دیسک نام برد. همچنین برای کاهش مصرف آب، تغییر سیستم‌های خنک‌کننده کولینگ تاور به سیستم‌های خنک‌کننده هیبریدی را دستور کار داریم؛ پروژه‌ای که در کاهش مصرف آب نقش بسزایی دارد. همچنین تکمیل ماشین‌های انباشت و برداشت و تحویل و راه‌اندازی آن‌ها و همچنین پروژه افزایش ظرفیت مدول F در حال اجراست. پروژه افزایش ظرفیت کاردامپر شماره ۱ از ۱۱۵ تن به ۱۵۰ تن و نوسازی کامل آن، آسیاب سوم واحد گندله‌سازی و تیکنر دوم واحد گندله‌سازی، سیستم‌های خنک‌کننده هیبریدی برای واحد‌های احیا ۱ و ۲، افزایش ظرفیت مدول‌های A-E، افزایش ظرفیت مدول‌های A, B شهید خرازی و استفاده از روش هات‌شارژ در فولادسازی که می‌تواند در مصرف برق و کوره‌های ذوب نقش مؤثری داشته باشد از دیگر پروژه‌های تعریف‌شده است. در حوزه‌های محیط زیستی هم پروژه‌های زیادی وجود دارد که با توجه به ماهیت کار در ناحیه آهن‌سازی از اهمیت زیادی برخوردارند.

برنامه ناحیه آهن در اسفندماه چیست؟

امیدواریم با توجه به اینکه محدودیت‌های گازی برطرف خواهد شد و تعمیرات واحد احیا هم انجام شده است، با حداکثر ظرفیت به سمت تولید پیش برویم و امیدواریم در واحد‌های احیا، برنامه ۶۵۰ هزار تن را که پیش بینی شده است تحقق بخشیم. برنامه گندله‌سازی تولید ۵۲۰ هزار تن گندله است که امیدواریم تا پایان سال همه این برنامه‌ها محقق شوند.