تحریم‌ها واقعیتی دردناک، اما انکار ناپذیر است. این تحریم‌ها به اندازه‌ای دست و پای فعالان اقتصادی را بسته و مانع تراشی کرده که در بسیاری از موارد نه تنها مانع بزرگی بر سر راه تولید قرار داده، بلکه اقتصاد را به چالش کشیده است. این چالش نه تنها در مسیر تولید، بلکه در بازرگانی نیز مشکل آفرین شده به نوعی که بسیاری از دارایی‌های ایران در کشور‌های جهان بلوکه شده و پول‌هایی که می‌توانست چرخ‌های اقتصاد را روان کند، بهانه‌ای در دست منتقدان شده تا تحریم را بیش از همیشه موثر نشان دهند. البته این انتقاد شامل مخالفان برجام نیز می‌شود و آن‌هایی که برجام را هوا کردند، امروز باید پاسخ دهند تا چه موقع این پول‌ها باید سرگردان بماند.

بحران فرار سرمایه

چالش دیگر بحران بزرگ فرار سرمایه است. از آنجا که بنابر اعتراف اقتصاد جهانی، سرمایه ترسو است، سرمایه گذاری در جایی انجام می‌شود که امنیت کامل برخوردار باشدو در نتیجه نمی‌توان انتظار داشت سرمایه گذاران در کشوری سرمایه گذاری کنند که با ناامنی‌های سیاسی و نظامی رو به رو است. سرمایه گذار همواره بدنبال اطمینان از این مهم است که سرمایه اش در معرض تهدید قرار نمی‌گیرد. از همه این موارد می‌توان چنین نتیجه گرفت که به چه دلیل شاهد فرار سنگین سرمایه از ایران هستیم.

دردسر‌های بی ثباتی

نکته دیگری که باعث سرمایه گذاری، تولید، اشتغالزایی و رونق اقتصادی می‌شود، ثبات است. ثبات باید در تمامی زمینه‌ها اتفاق بیفتد تا بتوان برای آینده برنامه ریزی کرد. اما بدترین بحرانی که سرمایه گذاری را به چالش می‌کشاند، بی ثباتی اقتصادی است. در شرایطی که قیمت دلار در مدت دو ماه ۲۰ هزار تومان گران می‌شود و در کفه دیگر ترازو، ارزش ریال با سر به زمین می‌خورد، آیا هیچ عقل معاش اندیشی را می‌توان پیدا کرد که سرمایه اش را در مسیر تولید آن هم در کشور میزبان ریال، زمین گیر کند.

بیشتر بخوانید:

درد‌های بی درمان بزرگتر

البته این مقدمه تنها بخشی از مشکلات سرمایه گذاری و تولیدکننده است و، چون نیک بنگری، بحران‌های بزرگ دیگری مشکل آفرینی می‌کند. بازی‌های سیاسی، لج بازی‌های جناحی، رفتار‌های کودکانه در بین تصمیم گیران، برداشت سلیقه‌ای از قانون، بخشنامه‌های مکرر که همچون قل و زنجیر به پای سرمایه گذار زده می‌شود، بروکراسی اداری و بسیاری موارد دیگر وجود دارد که اگر هر کدام را جدا بررسی کنیم، به تنهایی مثنوی هفتاد من کاغذ می‌شود و اگر کنار همدیگر قرار دهیم، بحران و چالش بزرگی را شکل می‌دهد.

خلاقیت‌های مدیریتی

در چنین شرایطی که مشکلات خارجی و داخلی دست به دست هم داده تا اقتصاد ایران زمینگیر شود، خلاقیت‌های بسیاری شکل می‌گیرد که معادلات جهانی را به هم می‌ریزد. اقدامات اندیشمندانه باعث می‌شود طرف مقابل، حتی در این شرایط آچمز شود. یکی از این موارد را در نشست رییس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی با سرمایه گذاران چینی شاهد بودیم. این سرمایه گذاران که در قالب هیات سرمایه گذاری به ایران سفر کرده اند، در منطقه آزاد انزلی حاضر شدند و در اقدامی تاثیرگذار، نمک گیرمنطقه آزاد انزلی شدند. در این نشست مدیرعامل منطقه آزاد انزلی با معرفی ویژگی‌های ممتاز جغرافیایی این منطقه به منظور انجام سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف، به تشریح مزایا و معافیت‌های قانونی قابل ارائه به سرمایه‌گذاران در محدوده منطقه متبوع خود پرداخت.

تشریح ظرفیت و جذابیت‌های ترانزیت

باید واقعیت را پذیرفت. فروختن کالای ایرانی به چینی‌ها هیچگونه توجیهی ندارد. چینی‌ها می‌توانند هر کالایی را با هر قیمتی، به هر میزان و در هر شرایط تولید کنند. بنابر این چینی‌ها بدنبال این هستند که کالاهایشان را با قیمت‌های مناسب به تمامی نقاط جهان صادر کنند. در نتیجه آنچه برای چینی‌ها جذابیت بیشتری دارد، راهکار‌هایی است که بتوانند کالاهایشان را سریعتر و ارزانتر بدست مصرف کنندگان در بازار‌های جهانی برسانند.

ایران جاده ابریشم

نکته بسیار مهمی که باعث می‌شود ایران توجه کشور‌های تولید کننده بزرگ همچون چین را جبل کند، قرار گرفتن در مرکز ترانزیت است و ترانزیت ظرفیتی است که می‌تواند درآمدزایی هنگفتی برای ایران داشته باشد. مسیر‌های جاده ای، ریلی و دریایی ایران می‌تواند مبنای خوبی برای مذاکرات اولیه باشد و پس از تعریف و فعال کردن این جذابیت، می‌توان ظرفیت‌های دیگر را فعال کرد، اتفاقی که در دیدار سرمایه گذاران چینی از منطقه آزاد انزلی تعریف شد و به جریان افتاد.

جایگاه ترانزیت ایران

در دیدار رییس سازمان منطقه آزاد انزلی که معاون سرمایه‌گذاری سازمان نیز حضور داشت، محمدسجاد سیاهکارزاده گفت: منطقه آزاد انزلی به لحاظ قرارگیری در مسیر کریدور‌های تجاری به عنوان شاهراه ترانزیت کشور شناخته شده و با توسعه زیر ساخت‌های بندری و اتصال راه آهن سراسری به بندر کاسپین بخش مهمی از کالا‌های ترانزیتی کشور‌های همسایه از طریق این مجتمع بندری انتقال داده خواهد شد. سیاهکارزاده با تاکید بر اینکه در تلاش هستیم با افزایش مراودات تجاری، نقش کشورمان در حوزه تجارت بین الملل را افزایش دهیم. این پیشنهاد‌ها در حالی اتفاق افتاد که پیش از این دیدار هیات سرمایه‌گذاری چینی از ظرفیت‌های بندری، تجاری و گردشگری منطقه آزاد انزلی بازدید ب ه عمل آوردند.