هشدار پلیس به برنامه رسیدساز جعلی/ کدام ارگان مسئول رسیدگی به این جرایم است؟

فضای مجازی در عصر تکنولوژی پر است از اپلیکیشن‌های مختلف تا کار شهروندان را راحت‌تر و آسان‌تر کند، اما در کنار این اپلیکیشن‌ها برخی برنامه‌های جعلی بتدریج جای خود را در بین برنامه‌های کاربردی باز کرده و طعمه‌های خود را صید می‌کنند.

این روز‌ها شاهد ظهور اپلیکیشن‌های مختلف هستیم، اپلیکیشن‌هایی که توانایی انجام کار‌های فراوانی را در فضای مجازی دارند، از پرداخت گرفته تا خرید و دانلود، این روز‌ها حتی در تاکسی‌ها نیز اپلیکیشن‌هایی را مشاهد می‌کنیم که می‌توان با آن‌ها کرایه خودرو خود را پرداخت کرده و دیگر مشکل پول خرد و ... نداشته باشیم.

در کنار این اپلیکشن‌هایی که هر روزه تبلیغ می‌شود تا کاربران با نصب آن‌ها کار‌های روزانه خود را به راحتی انجام دهند، شاهدتولید اپلیکیشن‌هایی هستیم که بی سر و صدا وارد بازار می‌شوند، اپلیکیشن‌هایی که گاهی اوقات از سوی مجرمان حرفه‌ای سایبری طراحی و تولید شده‌اند و افراد سودجو می‌توانند از آن‌ها استفاده مجرمانه داشته باشند.
اخیراً فیلمی در رسانه‌های اجتماعی دست‌به‌دست شد که در آن به پدیده خطرآفرین «ربات جعل رسید بانکی» اشاره شده بود به طوری که طبق ادعای مطرح شده، این ربات قادر به جعل رسید‌های بانکی است.

برنامه رسید ساز جعلی از شگرد‌های مجرمانه‌ای است که فروشندگان باید سامانه پیامکی حساب‌های بانکی خود را همواره فعال کنند تا با واریز یا برداشت از حساب، با دریافت پیامک از طرف بانک مربوطه از انجام عملیات بانکی مورد نظر اطمینان حاصل کنند. فروشندگان دقت داشته باشند پیامک ارسالی حتما از سرشماره بانک مربوطه باشد و موجودی حساب خود را با دستگاه کارتخوان، موبایل بانک یا اینترنت بانک بررسی کنند.

سودجویان و کلاهبرداران با استفاده از برنامه‌ای موبایلی رسید‌های بانکی را جعل کرده و با نشان دادن آن به شهروندان از آن‌ها کلاهبرداری می‌کنند در این روش کلاهبردار کالایی از افراد خریداری می‌کند، سپس برای پرداخت هزینه، یک رسید جعلی با برنامه رسید ساز موبایلی ایجاد کرده و آن را به فرد فروشنده کالا نشان می‌دهد. فروشنده نیز که به کلاهبردار اعتماد کرده و کالا را تحویل وی داده، زمانی متوجه کلاهبرداری می‌شود که دیگر دیر شده و خبری از فرد کلاهبردار نیست.

لازم است افراد در زمان معامله ابتدا با بررسی حساب بانکی خود از واریز پول به حساب خود اطمینان حاصل کرده و سپس کالا را تحویل خریدار دهند. مجرمان سایبری در هنگام خرید کالا از کسبه یا شهروندانی که کالایی را در سایت‌های واسط برای فروش ثبت کرده‌اند، با ادعای واریز وجه به کارت فروشنده از طریق گوشی یا تبلت و نشان دادن رسید جعلی واریز، کالا را از فروشنده دریافت می‌کنند، بدون اینکه وجهی به حساب بانکی آن‌ها واریز کرده باشند.

برنامه رسیدساز در واقع روشی است که با استفاده از آن می‌توان رسید‌های بانکی را جعل و در اختیار دیگران قرار داد. البته این جعل رسید به صورت کاغذ چاپی نبوده و تقریبا شبیه به رسید‌هایی طراحی شده که اپلیکیشن‌های مالی و بانکی در اختیار افراد قرار می‌دهند. از این رو فرد سودجو می‌تواند با انتخاب یکی از اپلیکیشن‌های مالی معتبر همچون اپلیکیشن آپ، یک رسید بانکی جعلی، شبیه به رسید آپ تهیه کرده و آن را برای شما ارسال کند.

این جعل رسید زمانی برای شما دردسرساز خواهد شد که از فردی پول طلب دارید یا قرار است مبلغ معامله‌ای به حساب شما واریز شود. در این شرایط فرد متقلب، اقدام به ساخت یک رسید تقلبی با استفاده از برنامه رسید ساز می‌کند. سپس تصویر رسیدی ساخته است را برای شما ارسال می‌کند و عنوان می‌کند که مبلغ مورد نظر به حساب شما انتقال داده شده است. از آنجا که شما، شماره کارت خود را برای انتقال وجه به او داده‌اید، در نتیجه در رسید تقلبی، چهار رقم آخر کارت شما نیز درج می‌شود و، چون این رسید کاملا شبیه به رسید‌های بانکی است، شک شما را بر نمی‌انگیزد.

برای مقابله با پدیده خطر آفرین «ربات جعل رسید بانکی»، نکته مهمی که در این مورد باید مدنظر قرار گیرد این است که جنس تخلف انجام‌گرفته به‌گونه‌ای است که رسیدگی به آن در دایره اختیارات بانک مرکزی نیست و سایر نهاد‌های انتظامی به آن پرداخته‌اند.

سید یاسر میرحق‌جو در خصوص اقدامات بانک مرکزی برای مقابله با پدیده خطرآفرین «ربات جعل رسید بانکی» گفت: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در چارچوب مسئولیت‌ها و اختیاراتش نسبت به موارد تقلب و تخلف در حوزه‌های مرتبط کاملاً هوشیار است و مراقبت‌های لازم را اعم از اقدامات پیشگیرانه، آگاهی‌رسانی و فنی انجام می‌دهد. بانک مرکزی به‌محض اطلاع، مراتب را موردبررسی قرارداد و هماهنگی‌های لازم با سایر نهاد‌های مسئول در این زمینه به عمل آمد.

معاون نظارت اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی گفت: نکته مهمی که در این مورد باید مدنظر قرار گیرد این است که جنس تخلف انجام‌گرفته به‌گونه‌ای است که رسیدگی به آن در دایره اختیارات بانک مرکزی نیست و سایر نهاد‌های انتظامی به آن پرداخته‌اند. باید توجه داشت که فعال‌سازی و استفاده از سرویس دریافت پیامک واریز به‌حساب و فعال‌سازی این خدمت توسط مشتریان شبکه بانکی و عدم اتکای صرف به رسید انتقال وجه و در کنار توجه ویژه هم‌وطنان به نصب نرم‌افزار‌های پرداخت و بانکی از منابع معتبر می‌تواند در کاهش آسیب‌پذیری‌ها به‌طور قابل‌توجهی، مؤثر باشد.