قیمت خانه در تهران دوبرابر استانبول شد!

با توجه به رشد تورم نقطه به نقطه مسکن در کشور در سال‌های اخیر شاهد رشد افسار گریخته قیمت‌ها بوده‌ایم به طوری که خانه دار شدن برای اقشار کم درآمد جامعه به یک چالش بحرانی تبدیل شده و تقریبا نیمی از هزینه زندگی مستاجران صرف اجاره‌بهاء می‌شود.

اکنون قیمت مسکن در پایتخت رکورد جدیدی ثبت کرده و به سومین شهر گران دنیا از نظر قدرت خرید خانه تبدیل شده است. این موضوع در حالی است که یکی از مهمترین شعار‌های دولت جدید خانه دار کردن مردم بوده و وعده‌های مختلفی در این زمینه داده شده است.

با توجه به تاثیر پذیری قیمت اجاره بها از قیمت مسکن، به طبع شاهد رشد قیمت رهن و اجاره در کشور بوده‌ایم. طبق آخرین آمار‌های رسمی از وضعیت اجاره نشینی در کشور مشاهده می‌کنیم که در سال ۱۳۶۵ این آمار ۱۲ درصد بوده و در سال ۱۳۹۵ به ۳۸ درصد رسیده است و اکنون ۳۲ میلیون از جمعیت کشور را مستاجران تشکیل می‌دهند.

مسیر سخت بازار مسکن برای تعادل
یکی از مهمترین ماموریت‌های دولت در جهت برقراری عدالت اجتماعی کاهش هزینه مسکن از سبد خانوار بود، که با افزایش لاک‌پشت وار درآمد خانوار‌ها و رشد بی امان قیمت ها، شدیدا این مهم زیر سوال رفته است. پایه‌های ضعیف اقتصادی در کشور و عدم مدیریت صحیح سیاست‌های مالی در سال‌های اخیر آتش بر دامن تلاش‌های گوناگون برای ساماندهی بازار‌های اقتصادی زده است.

شور و اشتیاق ابتدایی دولت‌ها برای باز کردن گره بازار مسکن با دادن وعده‌های مختلف، مردم را به خانه دار شدن امید وار کرده، ولی با گذشت زمان نه تنها بازار به تعادل مطلوبی نرسیده بلکه مشکلات و چالش‌های مختلفی را ایجاد کرده است. به طوری که اکنون برای خرید یک خانه ۱۰۰ متری در تهران باید ۴۶ سال صبر کرد!

خرید خانه یکی از نیاز‌های حیاتی هر فرد در اجتماع و یکی از ستون‌های مهم برای تشکیل زندگی جوانان است و تاثیر مستقیمی بر رفتار‌های اجتماعی و امید به زندگی افراد می‌گذارد. اما حالا رفته رفته مسکن به یک بازار لوکس در کشور تبدیل شده و دست اقشارکم درآمد جامعه از این بازار کوتاه مانده، که تاثیرات جبران ناپذیری بر سلامت جامعه خواهد گذاشت و آینده مردم بخصوص جوانان را به تباهی می‌کشاند.

تهران سومین شهر گران جهان!
در اکثر کشور‌ها هزینه مسکن، مبلغ قابل توجهی از درآمد اقشار جامعه را به خود اختصاص می‌دهد. طبق آمار‌های بین المللی هزینه مسکن در اروپا به ۲۳ درصد رسیده است و بازار مقرون به صرفه شده است. مسکن مقرون به صرفه به این معنا است که هزینه مسکن بیش از ۳۰ درصد هزینه خانوار نباشد. ولی این آمار در کشور ما بسیار متفاوت است و ۵۰ درصد سبد هزینه‌ای خانوار‌ها به بخش مسکن تعلق می‌گیرد. تشدید تحریم‌ها در سال‌های اخیر، سیاست‌های بانکی اشتباه، فاصله عمیق درآمد و سبد معشیت و همچنین افزایش تقاضا برای بخش مسکن، تنها عواملی بود که فقر مسکن را در کشور افزایش داده و بازار را به مسکن نابسامانی برده است. بر این اساس حتی درآزادترین اقتصاد‌ها نیز دولت‌ها دخالت در بازار مسکن از جمله دخالت در بازار اجاره بها را حق خود می‌دانند.

مقایسه قیمت مسکن در تهران با برخی شهر‌های کشور‌های همسایه نشان می‌دهد که ایرانی‌ها با توجه به درآمد بسیار پایین‌تر نسبت به میانگین جهانی باید حدودا دو برابر کشور‌های اطراف برای مسکن هزینه کنند. مثلا در حالی که قیمت مسکن در فروردین امسال در تهران متری ۱۲۷۰ دلار بود، این میزان در استانبول ۸۵۹ دلار بوده است. البته این ارقام در حالی است که در سال جاری میلادی تورم نقطه به نقطه مسکن در ترکیه نسبت به سال گذشته میلادی در کل کشور ۹۶ در صد افزایش داشته است!

سیاست‌ها دولت برای تسکین بازار مسکن
در سال‌های اخیر سیاست‌های مختلفی برای ساماندهی بازار مسکن اتخاذ شده که اثر دهی مطلوبی نداشته است. تعیین نرخ رشد سالانه اجاره بهای مسکن و تصویب دوفوریت طرح کنترل و ساماندهی اجاره بهای املاک مسکونی از سوی مجلس در اردیبهشت ماه سال جاری از آخرین تلاش‌های دولت برای ساماندهی بازار مسکن بوده است.

همچنین اگر این سیاست‌ها به نحو احسن اجرایی و با مدیریت و نظارت صحیح بستر اقتصادی کشور اصلاح شود، می‌تواند تا حدودی تسکینی بر حال بد بازار مسکن باشد و باری از دوش مستاجران بردارد.