سامانه یکپارچه خودرو، نخستین بار اواخر اردیبهشت ماه 1401 شروع به کار کرد. وزارت صمت این سامانه را طراحی کرد تا تمامی خودروسازان محصولات خود را در آن ارائه دهند و بر عرضه خودرو به صورت مستقیم نظارت شود. بنابراین خودروسازان بخش دولتی و خصوصی، محصولات خود را تنها از این روش عرضه کردند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس امید قالیباف سخنگوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در توئیتی در فضای مجازی از آغاز ثبت نام خرید خودروهای وارداتی خبر داد.
در این توئیت آمده است:
متقاضیان خرید خودروهای وارداتی شنبه 6 اسفنده ماه از ساعت 12 به سامانه یکپارچه تخصیص خودرو به آدرس saleauto.ir مراجعه و طبق شرایطی که در درگاه وزارت صمت shatanews.ir ذکر شده ثبت نام کنند،زمان ثبت نام اولویت محسوب نمی شود.
یکی از اهداف مهم تاسیس سامانه یکپارچه فروش خودرو، تنظیم بازار بوده تا قیمت خودرو نیز در بازار کنترل شود و کنترل قیمت خودرو در بازار با راهاندازی دوباره سامانه یکپارچه فروش خودرو خبرگزاری های بسیاری را تحت تاثیر قرار داد. اما پس از گذشت چند ماه از عمر سامانه، مشخص شد که اهداف آن محقق نشده و تقریبا بی اثر بوده است. سرانجام سامانه یکپارچه تخصیص خودرو از مهرماه سال جاری حذف شد و روند عرضه خودرو نیز تغییر کرد. البته طبق گفته وزارت صمت، این تغییر روند به دلیل افزایش تولید و عرضه خودرو بوده است.
پس از آن که سامانه یکپارچه فروش خودرو حذف شد، خودروسازان موظف شدند تا محصولات خود را در بورس کالا بفروشند. ابتدا خودروهای محدودی وارد بورس کالا شدند، اما رفته رفته بر تعداد آنها افزوده شد و خودروسازان بیشتری نیز به این سمت آمدند.
فروش خودرو در بورس کالا باعث شد تا بیشتر خودروهای تولیدشده به مصرفکنندگان واقعی تعلق گیرد. البته همچنان محدودیتهایی مانند محدودیت سنی و داشتن پلاک فعال وجود داشت.
عرضه خودروسازان در بورس کالا نیز محدود بود و این به دلیل کمبود تولید خودروسازان است. از طرفی، قرعهکشیها نیز ادامه دارد و همچنان بسیاری از متقاضیان نمیتوانند به خودروی موردنظر خود دست یابند.
پس از چندین ماه تغییر رویه در عرضه خودرو، وزارت صمت ابتدای اسفندماه اعلام کرد که قصد دارد شانس دوبارهای به سامانه یکپارچه فروش و تخصیص خودرو بدهد. درواقع وزارت صمت و خودروسازان قصد دارند تا در ماه پایانی سال 1401، 500 هزار دستگاه خودرو را ارائه دهند که تعداد بسیار زیادی است. وزارت صمت گفته که در این برنامه عرضه گسترده، قرعهکشی وجود ندارد و تمامی متقاضیان خودرو دریافت میکنند. اگر تعداد متقاضیان بیش از تعداد خودروهای عرضه شده باشد، افراد در لیست انتظار قرار میگیرند و بین سه ماه تا یک سال خودرو مورد نظر خود را تحویل میگیرند.
این برنامه عرضه گسترده سبب شد تا وزارت صمت بار دیگر به سامانه یکپارچه فروش خودرو بازگردد و آن را زنده کند. عرضه بزرگ خودروسازان در دومین هفته اسفند ماه انجام میشود. آدرس جدیدی برای سامانه در نظر گرفته شده که نشانی آن saleauto.ir است. این عرضه گسترده و مشترک میان خودروسازان، سبب میشود تا از ناآرامیهای اخیر بازار خودرو کمی کاسته شود و شرایط پایدارتری رقم بخورد.
عرضه خودرو در سامانه یکپارچه، همچنان با همان محدودیتهای قبلی پابرجاست. علاوه بر آن، این بار متقاضیان باید قبل از شروع عرضه، حساب وکالتی داشته باشند. زیرا هنگام شرکت در این طرح، مبلغ مشخصی از حساب افراد مسدود میشود. البته این شرطی است که ایران خودرو و سایپا از بهمنماه برای عرضه محصولات خود اجرا میکنند و متقاضیان باید کل مبلغ خودرو مورد نظر خود را در حساب وکالتی داشته باشند که مسدود میشود. اگر خریدار از تصمیم خود منصرف شود، این مبلغ به حساب وی بازمیگردد.
همان گونه که ذکر شد، عرضه 500 هزار دستگاهی خودرو در هفته دوم اسفندماه انجام میشود و باید منتظر اطلاعات و نکات تکمیلی آن ماند. خودروسازان بسیاری در این طرح عرضه گسترده مشارکت دارند و حتی خودروسازان بخش خصوصی نیز محصولات خود را به سامانه یکپارچه فروش خودرو میآورند. برای مثال، شرکت مدیران خودرو قصد دارد تا محصولات مختلفی از فونیکس، چری و امویام را در اسفندماه عرضه کند که از طریق سامانه یکپارچه تخصیص خودرو انجام خواهد شد. مدیران خودرو نیز برای اولین بار شرط داشتن حساب وکالتی را برای عرضه محصولات خود قرار داده است. این شرکت نقش پررنگی در عرضه گسترده خودرو در اسفندماه خواهد داشت و محصولاتی را مانند آریزو 5 تیپ IE، امویام X22 پرو توربو، امویام X55 پرو، آریزو 5 توربو، تیگو 7 پرو، آریزو 6 پرو، تیگو 8 پرو مکس و تیگو 8 پرو پریمیوم، ارائه میکند.
این سامانه تنها برای خودروهای داخلی راهاندازی نشده، بلکه خودروهای وارداتی نیز از این طریق به فروش میرسند. در واقع پس از آن که واردات خودرو تصویب شد، چندین روش برای عرضه آنها درنظر گرفته شد که یکی از آنها عرضه در بورس کالا بود. خودروهای وارداتی به طور قطعی قرار بود در بورس کالا عرضه شوند تا قیمت آنها نیز کشف شود. اما وزارت صمت تغییر رویه داد و تصمیم گرفت تا این محصولات در همان سامانه یکپارچه تخصیص خودرو (saleauto.ir) عرضه شوند تا نظارت مستقیم داشته باشد. متقاضیان خرید خودروهای وارداتی نیز باید حساب وکالتی داشته باشند و مبلغ مشخصی در حساب آنها موجود باشد. در واقع این روندی است که وزارت صمت مشخص کرده تا بتواند از درخواستهای غیرواقعی برای خودرو جلوگیری کند. این در حالی است که این وزارتخانه وعده داده که با افزایش عرضه خودرو، محدودیتهای ایجاد شده نیز حذف خواهند شد.
شرکت در ثبت نام خودروها نسبت به گذشته سخت تر شده است و پیش از ثبت نام خودرو بایستی مبلغ مشخصی در حساب بانکی خود بلوکه کرده باشید. با این حال با مراجعه به آگهی های خرید خودرو درسایت های خرید و فروش خودرو و مشاهده قیمت های فضایی فروشندگان خودرو می توان گفت همچنان خرید مستقیم از کارخانه سود بیشتری خواهد داشت و به دردسرهایش می ارزد.
در نهایت با وجود تلاش های بسیاری که برای کنترل قیمت خودرو در بازار انجام شده است همچنان این روزها حباب قیمت خودرو به نگرانی بزرگی برای افراد جامعه تبدیل شده است و امیدواریم با برنامه های پیش رو به زودی شاهد استیبل شدن قیمت در بازار خودرو باشیم. چندین سال است که سایت باما به عنوان مرجع قیمت خودرو، به صورت لحظه ای قیمت خودرو ها را گزارش می کند، به امید روزی که با باز کردن صفحه قیمت خودرو در سایت باما شاهد قیمت های منطقی تری باشیم.