اشتباه احمدی نژاد را روحانی تکرار نکند: دولت نه بانک است ، نه تعاونی مصرف

عصرایران ؛ جعفرمحمدی - مردم ایران داشتند زندگی خودشان را می کردند که ناگهان طرح هدفمندی یارانه ها به میان آمد. اصل طرح، البته بسیار خوب بود: یارانه باید هدفمند می شد تا حق به حقدار برسد و مصرف در کشور نیز بهینه شود.

پیشتر البته تلاش هایی در این زمینه شده بود تا قیمت ها واقعی و یارانه ها ، اندک اندک حذف شوند.  از زمان دولت هاشمی و سپس در دوران خاتمی ، قیمت بنزین را سالانه 10 درصد گران می کردند تا بی آن که فشاری به مردم وارد شود ، در یک بازه زمانی چند ساله ، اندک اندک ، قیمت ها واقعی شود.

اما در سال 84 ، مجلس اصولگرای هفتم ، "طرح تثبیت قیمت ها" را بر اقتصاد ملی تحمیل کرد و افزایش تدریجی متوقف شد. حداد عادل ، رئیس مجلس وقت، در آن زمان از این طرح به عنوان عیدی مجلس به مردم یاد کرد و گفت: هر کس از کنار ماشین من رد می شود، به خاطر این طرح تشکر می کند.

ناگهان اما همه چیز عوض شد و طرح هدفمندی یارانه ها ظاهر شد. قیمت ها که قبل از آن با رشد اندک سالانه افزایش می یافتند در این طرح افزایش جهشی یافتند. قیمت بنزین که به ازای هر لیتر 100 تومان بود ، در مرحله سهمیه بندی و هدفمندی ، ناگهان 400 تومان شد و قیمت آزادش نیز سر به 700 تومان زد.

دولت در قبال این گرانی انفجاری، یارانه نقدی را پیش کشید و با دادن 45500 تومان به هر ایرانی ، کوشید در دخل و خرج خانوارها ، ایجاد تعادل کند اما نشد که نشد!

مردم داشتند زندگی شان را می کردند و افزایش تدریجی قیمت ها هم در اقتصاد ملی و معیشتی مردم، مساله ای قابل پیش بینی و قابل تدبیر بود هر چند که گرانی همواره مردم را می آزرد و همچنان هم می آزارد.

ماجرای یارانه نقدی اما قوز بالای قوز شد. از یک طرف ، منابع دولت که باید صرف ساختن کشور می شد را هدر داد و از طرف دیگر ، دردی از مردم دوا نکرد چه آن که اکثر مردم ، بیش از آنچه می گرفتند ، در قالب قبض های برق و آب و گاز و ... باز می گرداندند.

اگر افزایش قیمت ها ، به همان صورت تدریجی پیش می رفت ، ولو آن که سرعتش را هم اندکی بالا می بردند ، هدفمندی یارانه ها ، هر چند در زمانی طولانی تر ، اما با تلفات کمتری سر و سامان می یافت و نیازی هم نبود که بخش عمده ای از پول کشور را خرد کنند و یارانه بدهند و دست مردم را به سوی دولت دراز نمایند.
این ، بدترین وضعیت برای توسعه اقتصادی و رشد دموکراسی در یک کشور است که همه مردم مستمری بگیر دولت باشند.

یارانه نقدی اشتباه تاریخی و راهبردی دولت قبل بود و خاری در گلوست که نه می توان فرو بردش و نه آن را در آورد.

این اشتباه ، اما در دولت کنونی هم به نوع دیگری در حال تکرار است و آن ، "توزیع سبد کالا" ست. البته اگر قرار باشد که بین توزیع پول و توزیع کالا، یکی را انتخاب کنیم ، با توجه به تورم زا بودن پول نقد ، کالا ، حتماً گزینه بهتری است اما اصل قضیه زیر سوال است. اگر احمدی نژاد با توزیع پول ، دچار اشتباه شد ، روحانی هم با توزیع کالا همان خطا را تکرار می کند.
البته در اصل کمک به فقرا شکی نیست و باید تقویت هم بشود ولی این که هر دو ماه یک بار ، در سطح عمومی ، روغن و برنج و تخم مرغ توزیع کنند، اساساً چه نفعی دارد؟
احمدی نژاد ، تعهدی به نام یارانه نقدی برای دولت ایجاد کرد و حالا که خودش هم نیست ، این تعهد دامنگیر دولت است و دولت جایگزین ، با خواهش و التماس از مردم می خواهد که انصراف دهند. سبد کالا هم ، در فردایی نه چندان دور ، همین وضعیت را خواهد داشت و همین دولت یا بعدی، برای حذف آن ، دچار مشکل خواهد بود.

انتظار می رفت دولت روحانی ، با بهبود تدریجی وضعیت اقتصادی ، معضل یارانه نقدی را اندک اندک حل کند ، نه این که تعهد دیگری بر دوش بودجه عمومی به نام سبد کالا بنهد. لا اقل ، برای این که مشکل در آینده قابل مدیریت باشد ، ای کاش دولت برای سبد کالا ، سقف زمانی مشخص می کرد و می گفت: چون الان به خاطر فاز دوم ، مردم تحت فشار هستند ، این طرح به مدت مثلاًٌ یک سال اجرا می شود.

و پایان سخن این که: کار دولت ها ، تدبیر امور و توسعه زیرساخت هاست تا خود مردم بتوانند در بستری که فراهم شده ، زندگی خود را با عزت و آبرومندی تأمین کنند و در این میان ، اگر نیازمندی هم بود ، دولت و مردم کمکش کنند ، نه این که دولت نفت بفروشد و از مردم پول بگیرد و بعد آن را به قسمت های مساوی تقسیم یا به مرغ و تخم مرغ تبدیل کند و پخش نماید. دولت ، نه بانک است و نه تعاونی مصرف. دولت ، دولت است.