چین؛ شریک بزرگ قاره سیاه

پول‌نیوز - چین برای حضوردرآفریقا وتوسعه نفوذ اقتصادی وتجاری خود دراین قاره از ابزارها و مکانیسم های گوناگونی بهره می گیرد و بر همین اساس نیز توانسته قراردادهای مختلفی با کشورهای این قاره منعقد کند.

این کشوربراساس راهبردهای اقتصادی بلندمدت خودتاکنون میلیاردها دلار در کشورهای مختلف آفریقایی سرمایه گذاری کرده و این مساله بیانگر این مهم است که پکن نه تنها سرمایه کافی برای بسط و توسعه نفوذ همه جانبه در آفریقا را دارد بلکه از اراده ای بالا و مهمتر از همه عدم مخالفت عمومی با حضور این کشور در قاره سیاه مواجه است.

بسیاری بر این باورند که روابط چین و آفریقا چند سالی است از توسعه قابل توجهی برخوردار شده و حضور گسترده چین در جای جای این قاره را می توان از طریق مبادلات تجاری و سرمایه گذاری در بخش های گوناگون به راحتی مشاهده کرد.

البته یادداشت های تاریخی نیز نشان می دهد که چین و قاره آفریقا دستکم از دوران حکمرانی سلسله «سانگ» در صدها سال قبل با یکدیگر همکاری و تبادلاتی داشته اند.

با این حال به نظر می رسد که دوره تحکیم وتعمیق روابط چین با کشورهای آفریقایی ازسال 1949 میلادی که چین نو تاسیس شد و ایده های نو برای روابط طرفین مطرح گردید، آغاز شده است.

در واقع ازاین تاریخ به بعد نه تنها رهبران چین با طرح های نوین همکاری باآفریقا روی کار آمدند بلکه کشورهای آفریقایی هم از همین زمان از سلطه استعماری و حاکمیت استکباری غربی ها رهایی یافتند.

نتیجه این برآیند،حضور پررنگ پرجمیعت ترین کشور جهان در تمام کشورهای آفریقا است. نفوذ اقتصادی و سیاسی چین امروز در قاره ی سیاه هر روز بیشتر می شود و غرب با نگرانی ناظر توسعه این روابط است.

بسیاری ازکشورهای غربی بخصوص آمریکا بر این باورند که چین نقشه های نفوذ برای آفریقا تدارک دیده است تا این منطقه را نیز برای استفاده از منابع طبیعی و انرژی غنی آن در اختیار بگیرد اما پکن می گوید که برنامه های آمریکا و غربی ها در طول تاریخ در این قاره استعماری بوده است و کاملا با نگاه چین به این منطقه تفاوت دارد.

«هلموت آشه» استاد مطالعات آفریقایی دانشگاه لایپزیگ آلمان در این باره چنین می گوید:«چین در آفریقا فقط به دنبال مواد خام مثل نفت ومس وآلومینیوم نیست. البته چین به این مواد نیاز دارد، زیرا این کشور بزرگ به کارگاه صنعتی دنیا بدل شده، و این بدون مواد اولیه ممکن نیست.اما چین درعین حال به بازار آفریقا هم نظر دارد، تا بتواند کالاهای خود را برای فروش عرضه کند.»

او تاکید کرد که «چین همه گونه کالایی را با قیمت ارزان به بازار آفریقا می فرستد، از رادیو و تلویزیون تا پارچه و لباس. به علاوه شرکت های چینی درکشورهای آفریقا جاده و راه آهن و فرودگاه می سازند. از سال 2004 تاکنون میزان تجارت چین و آفریقا بیش از ده برابر شده است.»

چین بر این باور است که این کشور و قاره آفریقا با توجه به نگاهی که به جهان دارند می توانند مکمل های خوبی در حاکمیت های اقتصادی و سیاسی در جهان باشند.

درشرایطی که چینی ها درسال 2006 میلادی اولین اجلاس سران چین - آفریقا را برگزار کردند سال گذشته میلادی(2015) دومین اجلاس مذکور به میزبانی ژوهانسبورگ درآفریقای جنوبی تشکیل شد و «شی جین پینگ» رئیس جمهوری خلق چین هم از میهمانان ویژه این اجلاس بود.
کمیسیون اتحادیه آفریقا می گوید که ما براساس چهاراصل روابط خود را با چین ساخته ایم که شامل:تعامل براساس احترام و برابری ،تحکیم و انسجام مناسبات و اعتماد متقابل، حصول توسعه مشترک و همکاری میان طرفین با توجه به اصل نوآوری است.

در اجلاس سران که سه ماه قبل در آفریقای جنوبی برگزار شد طرفین توانستند یک بیانیه مشترک که در واقع سند راهبردی همکاری های آنها برای آینده است، منتشر کنند.

این سند نیز دربرگیرنده مواردی چون برابری سیاسی و اعتماد متقابل، همکاری های بهینه و نزدیک اقتصادی، غنی سازی تبادلات فرهنگی و همچنین افزایش همکاری های بین المللی است.

چین و آفریقا مشترکا 2 میلیارد و 300 میلیون نفر جمعیت دارند که همین می تواند نیروی بالقوه ای برای همکاری های آنها در کشورهای مختلف و همچنین در سطح جهانی با هدف پیشبرد اصلاحات سیاسی و اقتصادی در دنیا باشد.

چین و آفریقا براساس گزارشی که رسانه های چینی منتشر کردند، در جریان اجلاس سران به این نتیجه رسیدند که هر یک باید مسئول توسعه اقتصادی خود باشند اما همکاری های مشترک ادامه خواهد یافت.

روزنامه «مردم» ارگان حزب حاکم چین هم خاطرنشان کرده است که سند هماهنگ شده میان طرفین نوع همکاری های آنها را از سال جاری میلادی تا سال 2018 به مدت سه سال مشخص کرده است.

بر این اساس کشاورزی، امورمالی و بانکی، فضای سبز، سرمایه گذاری، صلح و امنیت، تبادل نیروی انسانی، همکاری های علمی و فنی، توسعه صنعتی، امور رفاهی و همچنین فقرزدایی از اهم برنامه های طرفین است.

ساخت شهرک های صنعتی و برگزاری دوره های آموزش فنی و حرفه ای و تربیت نزدیک به 200 هزار نیروی متخصص برای آفریقا دربخش صنعتی با در نظرگرفتن 40 هزار فرصت آموزش مضاعف برای آفریقایی ها در چین از جمله اقدامات پکن برای توسعه صنعتی کشورهای آفریقایی خواهد بود.

چین اعلام کرده است که ضمن انتقال فن آوری به کشورهای آفریقایی، موسسات خود را به سرمایه گذاری در بخش های کشاورزی و جنگلبانی در آفریقا تشویق خواهد کرد.

برنامه های ساخت وساز ازجمله راهسازی، توسعه خطوط آهن، طراحی وساخت و اجرای برنامه های زیربنایی،خطوط حمل و نقل، بندر، نیروگاه برق و ساخت فرودگاه از دیگر راهبردهای چین در آفریقا خواهد بود.

چین قول داده است که به آفریقا در اجرای 100 طرح مربوط به تحولات اقلیمی، بهبود آب و هوایی، حیات وحش و همچنین توسعه فضای سبز و کاهش آلودگی کربن کمک کند.

چین اعلام کرده است که دستکم 50 برنامه تجاری با هدف کمک به آفریقا برای بهبود وضعیت تجارت خارجی و افزایش صادرات و سرمایه گذاری آماده کرده است وقصد دارد کشورهای دیگر را به افزایش واردات تولیدات از آفریقا تشویق کند.

این کشورهمچنین سال گذشته میلادی بسیاری از وام هایی را که به کشورهای کمتر توسعه آفریقایی داده بود به آنها بخشید و اعلام کرد که طلبی از این کشورها ندارد.

ساخت مراکز درمانی، رفاهی، پزشکی و اجرای برنامه های مشترک پزشکی میان 20 بیمارستان چین و آفریقا ، ساخت پنج مرکز فرهنگی درآفریقا وامکان پذیرکردن دستیابی 10 هزار روستای آفریقا به برنامه های ماهواره ای و ارائه نزدیک به 30 هزار بورس دولتی به کشورهای آفریقایی از دیگر برنامه هایی است که چین برای آفریقا تدارک دیده است.

دومین اقتصاد برتر دنیا قصد دارد به آفریقا برای ایجاد نیروی مقاومت که بتواند در عملیات ها و مواقع بحرانی وارد عمل شود نزدیک به 60 میلیون دلار کمک کند.

افزون بر اینها پکن تلاش دارد 5 میلیارد دلار وام بدون بهره ، 35 میلیارد دلار وام برای توسعه اعتبارات صادراتی آفریقا و پنج میلیارد دلار دیگر به صندوق توسعه چین ـ آفریقا اختصاص دهد.

چین و آفریقا تاکنون چندین سند و بیانیه تفاهم امضا کردند که عرصه های مختلف از همکاری در برنامه راه ابریشم تا توسعه محیط زیست، همکاری در منابع انسانی و علوم پزشکی و اعتبارات صادراتی امضا کرده اند که یکی از اهداف اساسی آن تبدیل کردن قاره آفریقا به یک قاره موفق، یکپارچه و موفق تا سال 2063 میلادی است.

ساخت پایگاه نظامی درجیبوتی و همکاری‌های نظامی دراین بخش ازقاره سیاه را هم باید به تلاشهای جدید ومتفاوت پکن جهت گسترش دامنه فعالیت هایش افزود.

با همه تلاشهایی که از جانب چین در قاره سیاه صورت گرفته، غرب اما این کشور را متهم می کند که برای تامین منابع مورد نیاز خود برای گسترش حوزه اقتصادی (که با شتاب زیادی در حال رشد است)، منابع طبیعی آفریقا را بیش از اندازه مورد بهره برداری قرار داده و نقض حقوق بشر توسط برخی از دولت های آفریقایی را که طرف معامله اش هستند، نادیده گرفته است.