چالش اصلی فعالیت اقتصادی در خاورمیانه از دید بانک جهانی

پول‌نیوز - بانک جهانی براساس نتایج جدیدترین تحقیقات خود، بی ثباتی سیاسی، فساد و برق نامطمئن را موانع اصلی رشد شرکت ها در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا اعلام کرد.
 
بانک جهانی این اطلاعات را از پیمایش بین 6 هزار شرکت در جیبوتی، مصر، اردن، لبنان، مراکش، تانزانیا، فلسطین و یمن به دست آورده است.

در سال های اخیر ظهور داعش و بروز جنگ های متعدد در خاورمیانه، ثبات سیاسی بسیاری از کشورها را برای فعالیت اقتصادی از بین برده است اما مساله فساد، در همه کشورهای خاورمیانه رواج دارد. ناپایداری های سیاسی عاملی بوده که 58 درصد از شرکت ها از آن به عنوان نخستین مانع برای رشد اقتصادی در منطقه خاورمیانه یاد کرده اند. در مقابل، 30 درصد از شرکت های سایر مناطق جهان، این مساله را مانع کسب و کارشان می دانند.

فساد، مساله ای است که همه جهان با آن درگیر است. 52 درصد از شرکت های خاورمیانه ای و 34 درصد از شرکت های جهان این مساله را به عنوان مانع کسب و کار ذکر کرده اند.

البته بحث فساد و مبارزه با فساد، در سال های اخیر در ایران نیز داغ شده است. سعید لیلاز، اقتصاددان نام آشنا، چهار مساله را مشکل اصلی اقتصاد کشور می داند که فساد مهم ترین آن است.

به گفته لیلاز، اقتصاد کشور چهار مشکل عمده «سرمایه گذاری اندک، پایین بودن نرخ بهره وری و گسترش فقر عمومی و فساد اقتصادی» است.

به اعتقاد این تحلیگر اقتصادی، ایران در حال ورود به یک دوره طولانی جنگ آب است و باید برای آن فکر و اقدامی فوری صورت گیرد.

لیلاز در یک جمله راه حل رفع مشکلات کشور را چنین بیان می کند: اگر بخواهم راه حل اساسی مشکلات اقتصادی کشور را در دو مقوله خلاصه کنم این دو، تولید ثروت و مبارزه با فساد هستند.

مشکل دسترسی به برق نیز سومین مشکل بزرگ شرکت های خاورمیانه ای است که در ایران مانع کسب و کار تلقی نمی شود و انرژی ارزان و نیروی کار ارزان، همواره به عنوان یکی از مزیت های اصلی فعالیت اقتصادی در ایران به شمار آمده است.

چهارمین مشکل عمده شرکت ها در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، جذب فاینانس یا سرمایه گذاری بوده است. این مساله، یکی از مشکلات اصلی بنگاه های ایرانی نیز به شمار می آید.

«پدرام سلطانی» نایب رییس اتاق ایران، درباره موانع فعالیت بخش خصوصی با نگاهی تاریخی می گوید: «موانع فعالیت بخش خصوصی از بعد از انقلاب یک سیر تاریخی دارد که باید مرور شود.

به اعتقاد نایب رئیس اتاق ایران، موانع و مشکلات همیشه بوده اما در هر دوره یک یا دو عامل از این موانع شدید تر بوده است. اوایل انقلاب مهم ترین چالش بخش خصوصی، بحث مصادره ها و نبود امنیت سرمایه گذاری بود. احساس خطر بخش خصوصی در اینکه اگر فعالیت اقتصادی خود را توسعه دهد، احتمال روبرو شدن با مشکلاتی از این دست را دارد که در دوره دفاع مقدس مانع اصلی، ریسک سرمایه گذاری بخش خصوصی به شمار می رفت.

به گفته وی، در سال های اخیر موضوعاتی مانند نبود مالکیت فکری باعث شده است ارائه کالا و خدمات نوآورانه به سرعت تقلید شود. نبود حمایت قانونی و حق کپی رایت در بخش های اقتصادی و حوزه هایی مانند نشر آثار فرهنگی و اختراعات، یکی از موانع اصلی است.